ىلە الاتاۋ ۇلتتىق پاركىنىڭ جەرى تاعى دا جالعا بەرىلمەك

ىلە الاتاۋ ۇلتتىق پاركىنىڭ جالپى كءولەمى 187,7 گەكتار بولاتىن 35 جەر تەلىمىنىڭ بىرنەشە جىلعا جەكەمەنشىككە جالعا بەرىلمەك.

ۇلتتىق پاركتىڭ رەسمي سايتىندا جاريالانعان قۇجاتقا سايكەس، تۋريستىك جانە رەكرەاتسيا نىساندارىن دامىتۋ ماقساتىندا اتالعان اۋماقتاردى پايدالانۋ ءۇشىن تەندەر جاريالانىپ، كونكۋرس وتەدى. 9 اۋماقتى – 25 جىلعا دەيىن، 26 اۋماقتى 5 جىلعا دەيىن جەكەمەنشىك كومپانيالارعا پايدالانۋعا بەرۋ جوسپارلانىپ وتىر.

ونداعى اقپاراتقا سايكەس، پارك اۋماعىندا تومەندەگىدەي نىساندار سالۋعا باسىمدىق بەرىلەدى:

• ۇلكەن الماتى ورمانى اۋماعىنان تاۋ-شاڭعى كۋرورتىن سالۋعا – 140 گەكتار جەر بولىنەدى;
• ساۋىقتىرۋ كەشەنى تۇرىندە ەكو-قوناق ۇيگە سالۋعا 1.5 گەكتار جەر قاراستىرىلعان;
• تۋريستىك ساۋىقتىرۋ كەشەندەرى;
• قوعامدىق تاماقتانۋ ورىندارى;
• بالالار لاگەرى.

جاريالانعان لوتتار بويىنشا ءوتىنىم 26 ساۋىرگە دەيىن الماتى قالاسىنداعى تاۋسامالى ى/ا، جاندوسوۆ 1 مەكەن-جايىندا قابىلدانادى.

ىلە الاتاۋ ۇلتتىق پاركىنىڭ اۋماعى العاش رەت تەندەرگە قويىلىپ جاتقان جوق. بىلتىر جازعىتۇرىمدا بيلىك جارتى ساعاتقا جەتپەيتىن تالقىدا ۇلتتىق مەنشىك سانالاتىن جەردىڭ ءبىر بولىگى (بۇل اۋماققا ۇلكەن الماتى كولى، الما-اراسان شاتقالى، اسى ءۇستىرتىنىڭ ۋچاسكەلەرى مەن باسقا دا جەرلەر كىرەدى) يەسىنە قوعام كۇدىكتەنە قارايتىن «قۇلتاۋ جانە ك» كومپانياسىنا 49 جىلعا جالعا بەرىلگەن.

2002 جىلى ەكس-پرەزيدەنت نازارباەۆقا «Bonita group» كومپانياسى «ىلە الاتاۋى كۋرورت ايماعى» جوباسىن تانىستىرىلىپ، كوكجايلاۋ شاتقالىنا تاۋ شاڭعىسى كۋرورتىن سالۋدى ۇسىنعان. بىراق بۇل باستاماعا الماتىلىق ەكو-بەلسەندىلەر قارسى شىققان. قۇنى 1,5 ملرد دوللار تۇراتىن جوبا توڭىرەگىندەگى داۋ 17 جىلعا سوزىلىپ، 2019 جىلى پرەزيدەنت توقاەۆ «كوكجايلاۋ تاۋ شاڭعى كەشەنىن سالۋعا تىيىم سالعان».

قازاقستاندا تابيعاتى ەرەكشە اۋماقتارعا بيلىك پەن بيزنەس وكىلدەرى ءجيى كوز الارتادى. سول سەبەپتى قوعامدا ەكوداۋ كوپ قايتالانادى. كەيىنگى بىرەر جىلدىڭ وزىندە الماتى وبلىسىندا ورنالاسقان اسا كورىكتى مەكەن كوكجايلاۋ، ماڭعىستاۋ وبلىسىنداعى بوزجىرا شاتقالى جانە شىمكەنت قالاسىنداعى اتشابار ورنى ءتارىزدى اتىشۋلى وقيعالار قوعامدا رەزونانس تۋدىردى.

قوسىمشا:

ىلە الاتاۋى ۇلتتىق تابيعات ساياباعى – الماتى قالاسى ىرگەسىندەگى الماتى تاۋ جوتاسىندا ورنالاسقان. اشىق دەرەككوزدەردەگى مالىمەتتەرگە قاراعاندا، ساياباق 1996 جىلى تابيعي كەشەندەردى، جانۋارلار مەن وسىمدىكتەردىڭ سيرەك كەزدەسەتىن تۇرلەرىن قورعاۋ ماقساتىندا قۇرىلعان. ىلە الاتاۋىنىڭ ورتالىق بولىگىن الىپ جاتقان ساياباق جەرى باتىسىندا شامالعان وزەنى مەن شىعىسىندا تۇرگەن وزەنى ارالىقتارىن قامتيدى. ساياباق بەلدەمىنە الماتى قورىعى مەن وعان ىرگەلەس جاتقان ورمان شارۋاشىلىقتارى كىرەدى.

ساياباق اۋماعىندا ورنالاسقان تاۋ كولدەرى – تابيعاتتىڭ ەڭ كورىكتى جەرلەرىنىڭ ءبىرى. ولاردىڭ ىشىندەگى ەڭ ءىرىسى ارى ادەمىسى - ۇلكەن الماتى كولى.

ىلە الاتاۋى ۇلتتىق تابيعات ساياباعىندا وسىمدىكتەردىڭ 1500 ءتۇرى انىقتالعان. بۇل وسىمدىكتەردىڭ 40 ءتۇرى قازاقستاننىڭ «قىزىل كىتابىنا» ەنگىزىلگەن. ال 30 ءتۇرى (ىلە بورىقاراقاتى، ىلە كوكجالبىزى، ىلە ساسىرى، ىلە ۇشقاتى، ت.ب.) قازاقستاننان باسقا ەش جەردە كەزدەسپەيدى. ومىرتقالى جانۋارلاردىڭ 245 ءتۇرى، ولاردىڭ 8 ءتۇرى بالىقتار; 4-ەۋى – قوسمەكەندىلەر; 8-ءى – باۋىرىمەن جورعالاۋشىلار; 178-ءى – قۇستار; 47-ءسى – سۇتقورەكتىلەر. 

سونداي-اق، مۇندا تالقىز جانە تۇرگەن ەسكى قالاشىقتارىنىڭ ورنى ساقتالعان. تۇرگەن شاتقالىندا ەرتەدەگى تەمىر ءداۋىرىنىڭ زيراتتارى مەن ەسىك وزەنىنىڭ بويىندا ساق قورعاندارى بار. بۋتاكوۆ سارقىراماسى، رەليكتى مۇك باسقان شىڭتۇرگەن شىرشالارى دا تابيعات ەسكەرتكىشتەرى بولىپ سانالادى. سوڭعىسىندا مۇك استىندا، 30- 40 سم تەرەڭدىكتە قالىڭد. 2- 3 م بولاتىن ماڭگى مۇز قاباتى بار. اسەم تابيعاتى، الۋان ءتۇرلى فلوراسى مەن فاۋناسى بار ساياباقتىڭ قورشاعان ورتانى قورعاۋدا الاتىن ورنى ەرەكشە.

"The Qazaq Times"