اقتوبە-قاندىاعاش جولى: وبلىس اكىمى «قىرىق بىرىنە» شىداۋعا كەڭەس بەردى

مەملەكەتتىك اقپارات قۇرالدارى بىلتىر جازعىتۇرىمدا جارىسا سۇيىنشىلەگەن اقتوبە-قاندىاعاش تاس جولىنىڭ قۇرىلىسى ءالى دە تۇرالاپ تۇر.

بۇل 1227 شاقىرىمعا سوزىلاتىن استانا – ارقالىق – تورعاي – ىرعىز – شالقار – ەمبى – قاندىاعاش – اقتوبە باعىتىنداعى ماڭىزدى ماگيسترالدىڭ سوڭعى بولىگى. وبلىستىق «قازاۆتوجول» فيليالىنىڭ باستىعى مارات ماحامبەتوۆ 2019 جىلى جارتى عاسىردان بەرى كۇتىمسىز قالعان (سونىڭ كەسىرىنەن جول اپاتى جيىلەگەن) كۇرە جولدىڭ كۇرمەۋىن شەشەمىز دەپ جار سالعان. ماحامبەتوۆ «جوسپارداعى قۇرىلىس-مونتاج جۇمىستارىن تەز اياقتاپ، مەردىگەر مەكەمە جىل سوڭىنا دەيىن انىقتايمىز» دەگەن.  سونىمەن قوسا، شەندى كامەرانىڭ بۋىمەن قۇرىلىس ساپاسىنا كەپىلدىك بەرەتىنىن ايتقان. اشىق دەرەككوزدەرگە قاراعاندا، توقسان شاقىرىم جولعا اۋەلى 65 ملرد، كەيىن 77 ملرد تەڭگە قارجى كوزدەلگەن. الايدا ناقتى سوما ءالى بەلگىسىز.

اقتوبە وبلىسىنىڭ اكىمى وڭداسىن ورازالين بۇگىن ورتكوم-دا توقاەۆ جولداۋىنىڭ وڭىردە ىسكە اسىرۋ ماسەلەسىن تاپسىرلەۋگە ارناپ بريفينگ وتكىزدى. ايماق باسشىسى QT رەداكتسياسىنىڭ قويعان سۇراعىنا جاۋاپ بەردى:

– حالىقتىڭ نارازىلىعىن تۋدىرعان ماسەلە شەشىمىن تاپتى. حالىقارالىق قارجى ينستيتۋتى ازيا دامۋ بانكى ارقىلى قارجى تارتىلدى. جۋىق ارادا استانادا تەندەر ماسەلەسى شەشىلگەن. جاۋاپتى جەرگىلىكتى مەردىگەر كومپانيانىڭ اتاۋىن ايتپايمىن. ولار وزدەرى قۇجاتتارىن تولىقتىرعاننان كەيىن جاريالار. ءبىزدىڭ قويىپ وتىرعان تالابىمىز – جىل سوڭىنا دەيىن موبيليزاتسيالاۋ جۇمىسى جۇرەدى. بيۋدجەتى تۋرالى تەندەر قورىتىندىسى شىققاسىن جاريالايمىز، – دەدى الىستان وراعىتقان ورازالين.

ىرعىز-شالقار، ماحات-ساعىز تاس جولدارى وسى قاندىاعاش ارقىلى اقتوبەگە قاراي جالعاسادى. اقتوبە-قاندىاعاش كۇرە جولى وزگە وبلىستار مەن اۋداندارعا اپارار «التىن قاقپاداي» ماڭىزدى. دەگەنمەن، ءبىر قىزىعى، ءوڭىر اكىمدىگى قالا اۋزىنداعى تۇرقى ادام كورگىسىز توقسان شاقىرىمدى شالعايداعى جۇزدەگەن شاقىرىمنان باستاۋعا كىرىسكەن. بۇل قادامنىڭ ەكونوميكالىق جانە قۇرىلىمدىق جاعىنان قانشالىقتى ءتيىمدى ەكەنىن ماماندار مەن ۋاقىت كورسەتەر. جوبانىڭ جۇزەگە اسىرىلۋىندا ماسەلە شاش-ەتەكتەن.

«جوبا بويىنشا، جۇمىس 2 جىلدا ىسكە اسۋى كەرەك بولعان. وكىنىشكە وراي، ءبارىمىز دە ەندى جاقسىلىققا جوريتىن ادامبىز عوي. وسى ۋاقىتىندا بولادى دەپ جۇرگەندە تەندەرلىك پروتسەدۋرالار ءبىر جىلعا سوزىلىپ ىركىلدى. نەگىزى ولار جۇمىستى بيىل باستاپ كەتۋى كەرەك ەدى. بۇعان سەبەپ – ءتۇرلى فاكتورلارعا بايلانىستى، سونىڭ ىشىندە كوروناۆيرۋس پاندەمياسىنىڭ شەكتەۋلەرى»، – دەدى وبلىس باستىعى.

تاس جول توسەۋگە ارنالعان سۇيەكتى تەندەرگە شەتەلدىك-وتاندىق 17 مەردىگەر كومپانيا تالاسقان. تەندەر پرەمەر ءماميننىڭ باقىلاۋىندا كورىنەدى. اكىمنىڭ ايتۋىنشا، جەرگىلىكتى كومپانيا «جەڭىپ شىققان». ورازالين جەڭىمپاز مەردىگەر تۋرالى مالىمەتتى بىرەر كۇندە جاريالاۋعا ۋادە بەردى. ال جول جوندەۋدى جەدەلدەتۋدىڭ امالدارى «جوق جانە بولمايدى». بۇل – اكىمنىڭ ءسوزى!

«اسىقتىرۋدىڭ قاجەتى جوق، قىرقىنا شىدادىڭدار عوي، ەندى قىرىق بىرىنە شىدايىق» دەپ، جول 2022 جىلدىڭ سوڭىنا قاراي تولىق قولدانىسقا بەرىلەدى دەپ شورت كەستى.  بۇل ماسەلەنى كوتەرگەن سەبەبىمىز حالىق شىدامىنىڭ پارامەترىنە اينالعان قىرىق پەن قىرىق ءبىردىڭ اراسىنداعى بىرنەشە جىلدا ونداعان ادام ەلۋ جىلداي جوندەۋ كورمەگەن جولدىڭ كەسىرىنەن قازا تاۋىپ، قانشاماسى جاراقتتانىپ جاتىر. ازاماتتىق قوعام بەلسەندىلەرى «قۇرباندىقسىز قوزعالۋى قيىن» دەپ سىنايتىن قازاقستان بيلىگىنىڭ ەكى جىلعا جوسپارلانعان جۇمىستى تاعى ءبىر جىلعا سوزباقتاۋىنىڭ وبەكتيۆتى سەبەبى تۇسىنىكسىز.

الايدا وبلىس اكىمى مەن مودەراتور مەكەمە باسشىلىعىنىڭ دەدلاينى ەكى ءتۇرلى. 2019 جىلى جەلتوقساندا «قازاۆتوجول» ۇك» اق فيليالى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى قازبەك مامبەتوۆ جولدىڭ قۇرىلىسىن 2023 جىلى اياقتالاتىنىن ايتقان. ءتىپتى سيپاتتاپ تا بەرگەن. ونىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، رەكونسترۋكتسيا جۇمىسى بيىل ءساۋىر-مامىردا باستالۋى ءتيىس بولعان. كورىپ وتىرعانىمىزداي ارادا جارتى جىل وتسە دە باستالماق تۇگىلى مەردىگەر مەكەمەنىڭ كىم ەكەنى ناقتىلانباعان. مامبەتوۆ سيپاتتاۋىنداعى جولدا «كوپىرلەر مەن ەستاكادالار سالىنادى، ايىرىم جولاقتار سىزىلادى». سونداي-اق، ەنى 15-22 م ارالىعىندا جاسالىپ، ۇشىنشىدەن ءبىرىنشى ساناتتاعى جولعا اينالادى. ايتپاقشى، ءار شاقىرىمى 1 ملرد تەڭگە شاماسىنا شىعاتىن جولعا قيىرشىق تاس-ماستيكالى اسفالتبەتون قولدانىلماق.

ايماقتاعى جول جاعدايىنىڭ ناشارلىعىنان كولىك اپاتى كوبەيگەن. سەنات دەپۋتاتى باۋىرجان قانيەۆ بىلتىر اپات سانى 35%-عا ارتقانىن ايتىپ, دابىل قاققان: «كوز جۇمعاندار 15%، جاراقات العاندار  47%-عا». تاۋلىگىنە 8-10 مىڭ كولىك جۇرەتىن جولدا بىلتىر كەمىندە ونداعان ادام كوز جۇمىپ، 50-دەن استامى جارالانعان.

رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار جولدى جوندەۋ ۇكىمەت پەن قۇزىرلى مەكەمەلەردىڭ توتەنشە جاعدايدا جۇمىس ىستەۋگە دايىن بولماۋى سەبەپتى تاعى ءبىر جىلعا كەشىكپەك. دەسە دە «نۇرلى جەر» باعدارلاماسىنداعى مىندەتتىڭ باياۋلاۋىنا ءبىز ءالى اڭعارماعان باسقا سەبەپ تە بولۋى مۇمكىن. 2017 جىلدان بەرى اتىراۋ وبلىسىنىڭ اۋماعىنان باستالاتىن قاندىاعاشقا دەيىنگى جول اياقتالماعان.

ازىرگە ءتورت بىردەي اۋدان تۇرعىندارى (العا، مۇعالجار، تەمىر، بايعانين) قىرىق جىل توزىعى جەتكەن تار جولمەن جۇرۋگە ءماجبۇر. تاقتايداي ءتورت جولاقتى تاس جول مىڭداعان اقتوبەلىكتىڭ بەس تىلەگىنىڭ بىرىندەي.

"The Qazaq Times"