Aqtöbe-Qandıağaş jolı: Oblıs äkimi «qırıq birine» şıdauğa keñes berdi

Memlekettik aqparat qwraldarı bıltır jazğıtwrımda jarısa süyinşilegen Aqtöbe-Qandıağaş tas jolınıñ qwrılısı äli de twralap twr.

Bwl 1227 şaqırımğa sozılatın astana – Arqalıq – Torğay – Irğız – Şalqar – Embi – Qandıağaş – Aqtöbe bağıtındağı mañızdı magistral'diñ soñğı böligi. Oblıstıq «QazAvtoJol» filialınıñ bastığı Marat Mahambetov 2019 jılı jartı ğasırdan beri kütimsiz qalğan (sonıñ kesirinen jol apatı jiilegen) küre joldıñ kürmeuin şeşemiz dep jar salğan. Mahambetov «jospardağı qwrılıs-montaj jwmıstarın tez ayaqtap, merdiger mekeme jıl soñına deyin anıqtaymız» degen.  Sonımen qosa, şendi kameranıñ buımen qwrılıs sapasına kepildik beretinin aytqan. Aşıq derekközderge qarağanda, toqsan şaqırım jolğa äueli 65 mlrd, keyin 77 mlrd teñge qarjı közdelgen. Alayda naqtı soma äli belgisiz.

Aqtöbe oblısınıñ äkimi Oñdasın Orazalin bügin OrtKom-da Toqaev joldauınıñ öñirde iske asıru mäselesin täpsirleuge arnap brifing ötkizdi. Aymaq basşısı QT redakciyasınıñ qoyğan swrağına jauap berdi:

– Halıqtıñ narazılığın tudırğan mäsele şeşimin taptı. Halıqaralıq qarjı institutı Aziya damu banki arqılı qarjı tartıldı. Juıq arada astanada tender mäselesi şeşilgen. Jauaptı jergilikti merdiger kompaniyanıñ atauın aytpaymın. Olar özderi qwjattarın tolıqtırğannan keyin jariyalar. Bizdiñ qoyıp otırğan talabımız – jıl soñına deyin mobilizaciyalau jwmısı jüredi. Byudjeti turalı tender qorıtındısı şıqqasın jariyalaymız, – dedi alıstan orağıtqan Orazalin.

Irğız-Şalqar, Mahat-Sağız tas joldarı osı Qandıağaş arqılı Aqtöbege qaray jalğasadı. Aqtöbe-Qandıağaş küre jolı özge oblıstar men audandarğa aparar «altın qaqpaday» mañızdı. Degenmen, bir qızığı, öñir äkimdigi qala auzındağı twrqı adam körgisiz toqsan şaqırımdı şalğaydağı jüzdegen şaqırımnan bastauğa kirisken. Bwl qadamnıñ ekonomikalıq jäne qwrılımdıq jağınan qanşalıqtı tiimdi ekenin mamandar men uaqıt körseter. Jobanıñ jüzege asırıluında mäsele şaş-etekten.

«Joba boyınşa, jwmıs 2 jılda iske asuı kerek bolğan. Ökinişke oray, bärimiz de endi jaqsılıqqa joritın adambız ğoy. Osı uaqıtında boladı dep jürgende tenderlik proceduralar bir jılğa sozılıp irkildi. Negizi olar jwmıstı biıl bastap ketui kerek edi. Bwğan sebep – türli faktorlarğa baylanıstı, sonıñ işinde koronavirus pandemiyasınıñ şekteuleri», – dedi oblıs bastığı.

Tas jol töseuge arnalğan süyekti tenderge şeteldik-otandıq 17 merdiger kompaniya talasqan. Tender prem'er Maminniñ baqılauında körinedi. Äkimniñ aytuınşa, jergilikti kompaniya «jeñip şıqqan». Orazalin jeñimpaz merdiger turalı mälimetti birer künde jariyalauğa uäde berdi. Al jol jöndeudi jedeldetudiñ amaldarı «joq jäne bolmaydı». Bwl – äkimniñ sözi!

«Asıqtırudıñ qajeti joq, qırqına şıdadıñdar ğoy, endi qırıq birine şıdayıq» dep, jol 2022 jıldıñ soñına qaray tolıq qoldanısqa beriledi dep şort kesti.  Bwl mäseleni kötergen sebebimiz halıq şıdamınıñ parametrine aynalğan qırıq pen qırıq birdiñ arasındağı birneşe jılda ondağan adam elu jılday jöndeu körmegen joldıñ kesirinen qaza tauıp, qanşaması jaraqttanıp jatır. Azamattıq qoğam belsendileri «qwrbandıqsız qozğaluı qiın» dep sınaytın Qazaqstan biliginiñ eki jılğa josparlanğan jwmıstı tağı bir jılğa sozbaqtauınıñ ob'ektivti sebebi tüsiniksiz.

Alayda oblıs äkimi men moderator mekeme basşılığınıñ dedlaynı eki türli. 2019 jılı jeltoqsanda «QazAvtoJol» WK» AQ filialı basşısınıñ orınbasarı Qazbek Mambetov joldıñ qwrılısın 2023 jılı ayaqtalatının aytqan. Tipti sipattap ta bergen. Onıñ aytuına qarağanda, rekonstrukciya jwmısı biıl säuir-mamırda bastaluı tiis bolğan. Körip otırğanımızday arada jartı jıl ötse de bastalmaq tügili merdiger mekemeniñ kim ekeni naqtılanbağan. Mambetov sipattauındağı jolda «köpirler men estakadalar salınadı, ayırım jolaqtar sızıladı». Sonday-aq, eni 15-22 m aralığında jasalıp, üşinşiden birinşi sanattağı jolğa aynaladı. Aytpaqşı, är şaqırımı 1 mlrd teñge şamasına şığatın jolğa qiırşıq tas-mastikalı asfal'tbeton qoldanılmaq.

Aymaqtağı jol jağdayınıñ naşarlığınan kölik apatı köbeygen. Senat deputatı Bauırjan Qaniev bıltır apat sanı 35%-ğa artqanın aytıp, dabıl qaqqan: «köz jwmğandar 15%, jaraqat alğandar  47%-ğa». Täuligine 8-10 mıñ kölik jüretin jolda bıltır keminde ondağan adam köz jwmıp, 50-den astamı jaralanğan.

Respublikalıq mañızı bar joldı jöndeu Ükimet pen qwzırlı mekemelerdiñ tötenşe jağdayda jwmıs isteuge dayın bolmauı sebepti tağı bir jılğa keşikpek. Dese de «Nwrlı jer» bağdarlamasındağı mindettiñ bayaulauına biz äli añğarmağan basqa sebep te boluı mümkin. 2017 jıldan beri Atırau oblısınıñ aumağınan bastalatın Qandıağaşqa deyingi jol ayaqtalmağan.

Äzirge tört birdey audan twrğındarı (Alğa, Mwğaljar, Temir, Bayğanin) qırıq jıl tozığı jetken tar jolmen jüruge mäjbür. Taqtayday tört jolaqtı tas jol mıñdağan aqtöbeliktiñ bes tileginiñ birindey.

"The Qazaq Times"