«اعادىلدىڭ اباقتىداعى ءولىمى قايتالانباسىن!» – تۇرعىمباەۆ توقاەۆتىڭ تاپسىرماسىن ورىنداي الا ما؟

تۇرمەلەرگە بەينە باقىلاۋ ەنگىزۋ باستالادى. ىشكى ىستەر ءمينيسترى ەرلان تۇرعىمباەۆ توقاەۆتىڭ ەكىنشى جولداۋىندا ايتىلعان تاپسىرماسىن «قولعا العانداي» مالىمدەمە جاسادى.

ول بۇگىنگى ۇكىمەت وتىرىسىندا «تۇرمەلەر مەن عيماراتتارعا بەينە باقىلاۋ ەنگىزۋدى باستايمىز. قازىر ءبىز ولاردىڭ سانىن جانە تەحنيكالىق جاعدايىن ەسەپتەۋگە كىرىستىك»، - دەدى.

بىراق باس پوليتسەي تۇرعىمباەۆ بۇل شارا قاشان ىسكە اساتىنىن ناقتىلامادى.  قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسىندەگى زاڭسىز ارەكەتتەر مەن ازاپتاۋ وقيعاسى از كەزدەسپەيدى. ءتىپتى ۆيدەو جازبالارى دا تاراپ وتىرادى. «حالىقارالىق تۇرمە رەفورماسى» (PRI) ۇيىمىنىڭ ورتالىق ازياداعى وكىلدىگىنىڭ ديرەكتورى ازامات ءشامبيلوۆتىڭ سوزىنشە، رەسمي ستاتيستيكاعا ساي 2016-2018 جىلدار ارالىعىندا تۇتقىندارعا قىسىم كورسەتىپ، ازاپتاعانى ءۇشىن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ 53 قىزمەتكەرى جازالانعان.

رەسمي دەرەككە قاراعاندا، كەيىنگى ونجىلدىقتا قازاقستاندا تۇرمەگە قامالعاندار سانى ەكى ەسەدەن ارتىققا ازايعان. دەگەنمەن جىل وتكەن سايىن ءارتۇرلى ايىپپەن قامالىپ جاتقان بەلسەندىلەر از ەمەس. قۇقىق قورعاۋشىلار ولاردى ساياسي كوزقاراسى ءۇشىن سوتتالعان «ساياسي تۇتقىندار» دەپ سانايدى. بىلتىر ءتورت اباقتىنىڭ ەسىگىنە قۇلىپ ىلىنسە، بيىل تاعى ەكى تۇرمە جابىلماق كورىنەدى.

ەستەرىڭىزدە بولسا، بيىل اقپان ايىنىڭ 24-ءى كۇنى پوليتسيا ازاماتتىق بەلسەندى دۋلات اعادىلدى الىپ كەتكەن سوڭ اباقتىدا جۇمباق جاعدايدا قازا تاپقان. ازاماتتىق قۇقىق پەن دەموكراتيالىق قۇندىلىقتاردىڭ ورىندالۋىن تالاپ ەتەتىن بەلسەندىلىگىنە بايلانىستى  قىسقا ۋاقىتتا بىرنەشە رەت قامالعان ونىڭ ءولىمى «جۇرەك قان تامىرلارىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگىنىڭ سەبەبىنەن» دەپ كورسەتىلدى. دەگەنمەن كوپتەگەن بەلسەندىلەر، جۇرتشىلىق جانە مارقۇمنىڭ تۋىستارى بۇعان سەنبەيدى.

بىلتىر كوكتەمنەن بەرى جيىلەگەن الەۋمەتتىك نارازىلىقتاردىڭ بەل ورتاسىندا جۇرگەن بەلسەندى ءومىرىنىڭ اقىرىنا دەيىن اكىمشىلىك جازا رەتىندە كەمىندە 60 كۇندەي قاماۋدا بولعان. دەموكراتيالىق وزگەرىستەردى اشىق تالاپ ەتكەن بەلسەندىنىڭ استانا اباقتىسىندا قالاي قايتىس بوعلانى جونىندە ءىىم ەشبىر بەينەجازبا جاريالاعان جوق. بىراق قۇزىرلى ورگاندار بەينە باقىلاۋ جۇيەسىنىڭ بارىن ايتقان. قوعامدىق رەزونانسقا اينالعان اعادىلدىڭ ولىمىنە قاتىستى قوزعالعان ءىس كوپكە ۇزاماي ءۇش ايدا، بيىل كوكتەمنىڭ اياعىندا «قىلمىستىق قۇرام مەن ءموتيۆتىڭ بولماۋى» سەبەپتى توقتاعان.

قازاقستان تۇرمەلەرىندەگى الىمجەتتىك، تۇتقىنداردىڭ قۇقىعىن بۇزۋشىلىق جانە زاڭسىزدىقتار تۋرالى ساراپشىلار مەن قۇقىق قورعاۋشىلار كوپ سىنايدى. وسىدان كەيىن بە ايتەۋىر رەفورمالاۋ قاجەتتىگىن ايتقان توقاەۆ سەيسەنبى كۇنگى ەكىنشى جولداۋىندا پەنيتەنتسيارلىق مەكەمەلەردە، پوليتسيانىڭ قىزمەتتىك ءۇي-جايلارىندا جاپپاي بەينەباقىلاۋ ەنگىزۋ تاپسىرعان. بۇعان دەيىن قىلمىستىق-اتقارۋ قۇرىلىمىن بەينە باقىلاۋ تۋرالى جاق اشپاعان مينيستر تۇرعىمباەۆ بىردەن ىسكە كىرىسكەندەي كورىندى. بىراق تۇرمەدەگى جاقىن-تۋىسىنىڭ جاعدايىن بىلۋگە ازاماتتارعا نە ادۆوكاتتارعا بۇل ماتەريالدىڭ قانشالىقتى قولجەتىمدى بولارى انىق ەمەس.

ازاتتىقتىڭ دەرەگىنشە، ەۋروپارلامەنت بىلتىر ناۋرىزداعى قارارىندا قازاقستاندا «تۇتقىندار مەن كۇدىكتىلەردى ازاپتاۋ» قالىپتى جاعدايعا اينالعانىن ايتقان. اقش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتى الەمدەگى ادام قۇقىعىنىڭ احۋالى تۋرالى بيىل جاريالاعان ەسەبىندە قازاقستاندا تۇرمەدە وتىرعانداردى ازاپتاۋ، ۇرىپ-سوعۋ تىيىلماي تۇرعانىنا نازار اۋدارعان.

“The Qazaq Times”