قىرعىز بيلىگى پرەزيدەنت سايلاۋى قارساڭىندا بابانوۆقا قىسىم جاساۋدا

قىرعىزستاندا پرەزيدەنت سايلاۋى قارساڭىندا ەل بيلىگى قارسىلاستارىنا قارسى كۇش قولدانا باستادى. رەسمي بىشكەك سايلاۋداعى باستى قارسىلاسى ومىربەك بابانوۆتىڭ ماڭايىنداعى ساياسي ۇزەڭگىلەستەرىن ءتۇرلى سەبەپتەرمەن تەمىر توردىڭ ار جاعىنا توعىتۋدا. بۇنىڭ سوڭى نەگە الىپ كەلۋى مۇمكىن؟ پرەزيدەنت سايلاۋى قارساڭىندا قىرعىزستانداعى ساياسي احۋال قانداي؟

قىركۇيەكتىڭ 30-ى كۇنى قىرعىزستان ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك قىزمەتى پرەزيدەنتتىككە ۇمىتكەر ومىربەك بابانوۆتىڭ جاقتاستىرىنىڭ ءبىرى، پارلامەنتتەگى «قىرعىزستان» فراكتسياسىنىڭ باسشىسى قانات يساەۆتى قاماۋعا الدى. قىرعىزستان ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى يساەۆقا «پرەزيدەنت سايلاۋى قارساڭىندا ەلدە قارۋلى توڭكەرىس جاساۋ ارقىلى بيلىكتى تارتىپ الماق بولدى» دەگەن ايىپ تاققان. ونى «ءادىل سايلاۋ ءۇشىن» اتتى بەيبىت شەرۋ اياقتالا سالىسىمەن قاماۋعا العان. قىرعىزستان ۇقك-ءى يساەۆتىڭ نە سەبەپتى قاماۋعا الىنعاندىعىنا دالەل رەتىندە قىلمىس الەمىنىڭ سەركەسى قامشىبەك كولباەۆتىڭ ۇيىمداسقان قىلمىستىق توبىنىڭ مۇشەلەرى شىڭعىس جۇماعۇلوۆ پەن ۇلان بارشاكەەۆ بەينەلەنگەن ۆيدەوروليك جاريالاعان. وندا ولار پارلامەنت دەپۋتاتتارى قانات يساەۆ پەن قانىبەك يماناليەۆتەردىڭ مەملەكەتتىك توڭكەرىس جاساۋ ءۇشىن وزدەرىنەن كومەك سۇراپ، اقىلداسۋعا كەلگەندىكتەرى جايىندا ايتقان. ءبىر قىزىعى قىرعىزستان باس پروكۋراتۋراسى وپپوزيتسيالىق ساياساتكەرلەردىڭ ۇستىنەن وسىعان دەيىن قوعامىندا تالاي دۇنيەنى ءبۇلدىرىپ ۇلگەرگەن شىڭعىس جۇماعۇلوۆ پەن ۇلان بارشاكەەۆتىڭ سوزىنە سەنىپ قىلمىستىق ءىس قوزعاعان. بۇل ىسكە بايلانىستى ۇقك قىزمەتكەرلەرى تاراتقان بەينەروليكتە اتى اتالعان ساياساتكەر، «اتا-مەكەن» پارتياسىنىڭ مۇشەسى قانىبەك يماناليەۆ ءوزىنىڭ ەلدە مەملەكەتتىك توڭكەرىس جاساماقشى بولعاندىعىن الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى بىلگەندىگى جايىندا ايتقان.

ال «ءادىل سايلاۋ ءۇشىن» بەيبىت شەرۋىن ۇيىمداستىرۋشى جانار اكاەۆا، قانات يساەۆتىڭ قاماۋعا الىنۋىن الدا كەلە جاتقان پرەزيدەنت سايلاۋىمەن بايلانىستىرادى. ونىڭ سوزىنشە، ەل بيلىگى سايلاۋدا وزدەرى ۇسىنعان سوورونباي جەەنبەكوۆ جەڭىلىپ قالماس ءۇشىن وسىنداي قادامدارعا بارعان. سەبەبى قىرعىزستان حالقى قازان ايىنىڭ 15-ءسى كۇنى وتەتىن پرەزيدەنت سايلاۋىندا يساەۆتىڭ «رەسپۋبليكا – اتا-جۇرت» پارتياسىنىڭ باسشىسى ومىربەك بابانوۆتى قولدايتىنىن بىلەدى. ال بيلىك يساەۆتى قاماۋعا الۋ ارقىلى كوپشىلىك جۇرتقا وزىنە قارسى كەلگەن كەز كەلگەن ادامدى تەمىر توردىڭ ار جاعىنا جىبەرۋگە دايىن ەكەندىگىن دالەلدەگىسى كەلەدى.

قانات يساەۆتىڭ قاماۋعا الىنۋىنا بايلانىستى ءوز پىكىرىن الدا كەلە جاتقان پرەزيدەنت سايلاۋىنداعى باستى فاۆوريت ومىربەك بابانوۆ تا بىلدىرگەن. ول قىرعىز بيلىگىنىڭ ىستەپ جاتقان ىستەرىنە بايلانىستى: «بۇنىڭ بارلىعى بيلىك تاراپىنان ماعان جانە مەنىڭ جاقتاستارىما جاسالىپ جاتقان قىسىم. كۇشتىك قۇرىلىمدار ەل حالقىنا دۇرىس تاڭداۋ جاساۋعا كەدەرگى جاساپ وتىر. قانات يساەۆتى پرەزيدەنت سايلاۋىندا مەنى قولداعىنى ءۇشىن عانا قاماۋعا الدى» - دەپ مالىمدەگەن. بابانوۆتىڭ سوزىنشە، يساەۆ قاماۋعا الىناردان بۇرىن ۇقك-ءنىڭ كەزەكتى وتىرىسىندا ساراپشىلار ەل بيلىگىنە ۇنامايتىن بولجامدار ايتقان. وتىرىستا ساراپشىلار  الداعى پرەزيدەنت سايلاۋىنىڭ ءبىرىنشى اينالىمىندا بابانوۆ قىرعىز حالقىنىڭ 65 پايىز داۋىسىن جينايتىن بولادى. ال سوورونباي جەەنبەكوۆ بولسا، ودان بىرنەشە ەسە تومەن داۋىس الادى دەپ مالىمدەگەن.

جالپى قازىرگى تاڭدا قىرعىزستاندا پرەزيدەنت سايلاۋى جاقىنداعان سايىن بيلىك ءتۇرلى ايلا-تاسىلدەرگە كوشكەن. ەلدىڭ قاۋىپسىزدىك قىزمەتى كريمينالدى توپتارمەن بايلانىسىپ، بيلىككە قارسى كەلگەن كەز كەلگەن ساياسي تۇلعاعا كۇش كورسەتەتىن بولعان. شەتەلدىك ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، قىرعىز بيلىگىنىڭ بۇنداي قادامدارعا بارۋى ولاردىڭ ءادىل سايلاۋ الدىنداعى دارمەنسىزدىگىنىڭ بەلگىسى. سەبەبى المازبەك اتامباەۆ باستاعان قازىرگى قىرعىزستان بيلىگىنىڭ اراسىندا دا بۇرىنعىداي حالىق قارجىسىن جەۋ ارقىلى، قاناۋ مەن توناۋ ارقىلى بيلىك باسىنا كەلگەن ساياساتكەرلەر جەتىپ ارتىلادى. ولار وسى سايلاۋدان كەيىن، وزدەرىنىڭ جىلى كرەسلولارىنان ايىرىلىپ قالاتىندىقتارىن ءبىلىپ، وسىنداي دۇنيەلەر جاساۋدا.

“The Qazaq Times”