Bügin – 1 mausım, halıqaralıq balalardı qorğau küni! Alğaş 1950 jılı 51 elde toylanğan bwl mereke – balalardıñ köñil küyin köterip, oynatıp, küldirip, quantıp, eñ bastısı qoğamdağı röli men qwqığın arttıruğa arnalğan. Älem boyınşa toylanatın bwl ataulı kün är memlekettegi balalarğa qatıstı mäselelerdi eske salatınday. Mäselen, balalar üşin Europa men Amerikadağı teledidar men ğalamtordıñ keri äseri mäsele bolsa, Afrika men Aziyada balalardıñ aştıqqa wşırap, ärtürli äskeri qaqtığıstar äserinen köz jwmuı alañdatıp otırğanı mälim. Al bizdegi mäsele retinde – soñğı uaqıttağı balalar qauipsizdiginiñ tömendeui men ata-ana salğırttığın aytuğa boladı.
Köpşilik bile bermeytin dünie –halıqaralıq balalar künine arnalğan arnayı tu bar. Onıñ tüsi – jasıl. Ol ösudi, balğındıq pen üylesimdilikti paş etetindey. Al tudıñ ortasında jer men onı qorşağan türli tüsti adamdardıñ beynesiniñ de öz mäni bar. YAğni ärtürli adamdardıñ bir jerde birigui, balalardıñ ıntımaq, birlikke tolı älemde ömir sürui dep aytuğa boladı.
Al bwl mereke özge elderde qalay toylanadı?
Mısalı, Panamada bwl mereke 17 şildede toylanadı. Mwndağı erekşelik – bwl küni aqılğa qonımdı twrğıda bilik balalardıñ qolına beriledi. Ol balanıñ qarım-qabiletine say anıqtaladı. Eger bala jaqsı oqısa – wstaz, emdeudi wnatsa – däriger jäne t.b. bola aladı. Bwl küni Panamalıq balalarğa tolıq erkindik beriledi. Al Bakude bwl aytulı merekede qan tapsıru akciyası ötedi eken. Ol leykoz, talassemiya, gemofiliyamen auıratın balalarğa donorlıq kömek körsetu maqsatında iske asadı. Al keybir elderde 20 qaraşa – Bala qwqıqtarı turalı konvenciya bekitilgen kün. Däl osı kün «Balalar küni» bolıp esepteledi.
Siz bilesiz be?
2021 jılğı derek boyınşa, elimizde 18 jasqa tolmağan 6,1 mln bala bar;
Keybir elderde näresteniñ tuğan küni onıñ düniege kelgen künimen sanalmaydı. Anasınıñ qwrsağında ömir sürgen toğız ayı da balanıñ jasına qosıladı. Mısalı, bwl Käris halqında qalıptasqan.
Al Seyşel aralında balalar küni tek bir kün emes, tolıq bir ay toylanadı eken. Biz de 1 mausımda ğana emes, büldirşinderimizdi kün sayın quantıp, ärkez qorğap jüreyik! Balaqaylar, merekeleriñmen!
Jibek Qwdaybergenova