Qıtay konsuldığı aldında narazılığın bildiru maqsatında, soñğı amalı retinde tünep jürgen bir top adamnıñ qatarında Halida Aqıthan men Nwrzat Ermekbayqızı bar. 16 qırküyek 2021 jıl. Almatı qalası, Medeu audanı, Baytasov köşesi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Birneşe ay boyı Almatıdağı Qıtay elşiligi aldında Şıñjañda qalğan tuıstarın qaytarudı talap etip jürgen bir top adam 21 qırküyek küni astanada narazılıq akciyasın ötkizdi. Bwl turalı Azattıq radiosı habarladı. 

Basılımnıñ jazuınşa, seysenbi küni on şaqtı adam astanadağı oñ jağalaudağı Qıtay elşiligine barğan. Biraq ol jaqta policeyler "ğimaratta eşkim joğın, elşiliktiñ eski ğimaratına baruğa" keñes bergen.

Gülbaran Ömiräli esimdi Almatı twrğını Azattıq tilşisine bauırınıñ wlı Azamat Aybolatwlınıñ Qıtayda "jazıqtan-jazıqsız" qamalğanın aytıp, tuısın bosatudı talap etip kelip twrğanın ayttı.

«Ol İle Qazaq oblısı, Qorğas audanı, Sarıbwlaq audanında twradı. Bwl bala 13 jasında jazğı demalıs kezinde (ol kez Qıtaydıñ dinge jol bergen kezi – G.Ö) eki ay namaz üyrengeni üşin, bir auıldıñ moldasın wstap, sol moldanı wrıp-soğıp moyındatıp, meniñ balam bastağan bir top bala jazıqsız sottalıp otır. Bauırımnıñ jalğız balası. Bauırım auruşañ boldı. Ol jerde arızdanuğa qwqığıñ joq. Arızdansañ, alıp ketedi. Sol üşin men Qazaqstanda bauırımnıñ balası jazıqsız ekenin jäne 2016 jıldan beri wstalğandardıñ bäriniñ jazıqsız ekenin aytıp, arızdanıp jürmin. Bauırımnıñ balasın şapşañ bosatsın» dedi Gülbaran Ömiräli.

Narazılar talaptarı orındalmasa, elşilik aldında qonatının jetkizdi. «Osında jatamız, qonamız. Meyli, üsip ölermiz» dedi olar.
2018 jıldan beri halıqaralıq qauımdastıqta Qıtay biliginiñ türkitildes mwsılman wlttardıñ azamattarın qudalap, qısım körestip jatqanı jaylı dau tuıp, Beyjiñ sınğa ilikken. Tuıs-jaqını Qıtayda qalğan qazaqstandıqtar sol kezdegi Qazaqstan prezidenti Nazarbaevtan araşa boluğa kömek te swrağan.  BWW Adam qwqığı komiteti sol jılı tamızda Qıtay biliginiñ wyğır, qazaq siyaqtı bayırğı wlttar arasında bir million adamdı «sayasi üyrenu» lagerine jibergenin mälimdedi. Resmi Beyjiñ bwl ayıptardı moyındamay, ol lager'lerdi «ekstremizmmen küres ayasında qwrılğan käsip üyrenu ortalıqtarı» dep atağan.

65 jastağı Halida Aqıthan Qıtay biliginen üş wlı men kelin-nemerelerin Qazaqstanğa jiberuin swraydı. Osı talappen qısı-jazı konsuldıq aldında. 16 qırküyek 2021 jıl. Almatı qalası, Medeu audanı. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Mwsılman halıqtardı dini men wltına bola diskriminaciyalaudı sınağan elder qatarı köbeyip, AQŞ-Euroodaq sankciya tetigin qolğa alıp, Kanada, Wlıbritaniya ükimetterimen birge Şıñjañdağı qısımdı «genocid» dep tanıdı. Degenmen osınşalıq halıqaralıq qısımğa qaramay Qıtay qudalaudı toqtatpağan.

Bıltır küzde Avstraliya strategiyalıq sayasat institutı (ASPI) Qıtayda mwsılmandardı wstaytın lager'lerdiñ 40%-ğa artıp, 380-ge jetkenin mälimdegen. Qıtay aqtau äreketinde bes jılda (2014-2019 j.j.) oqu lager'lerinde 7,7 mln şıñjañdıq bilim alğanın habarlağan.

Qazaqstan biligi qısım-qudalauğa tüsken qandastardıñ jağdayı turalı tuıstarınıñ (Qazaqstan azamatı sanalatın – QT) jüzdegen arızına qaramastan mwnı «Qıtaydıñ işki şaruası» dep sanaydı. Täuelsiz sarapşılar mwnı «Estitin Ükimettiñ» (Qazaqstannıñ – QT) ekonomikalıq-investiciyalıq müddeni qandastar ömir-qwqığınan joğarı qoyğanın añğartadı dep topşılaydı.