Japoniyanıñ bwrınğı prem'er-ministri Sindzo Abe eldiñ Qarulı küşterimen (suret mwrağattan alındı). Foto: REUTERS

Japoniya parlamentiniñ joğarğı palatasınıñ deputattarı jalpıhalıqtıq referendum turalı zañ jobasın qabıldadı. Bwl – eldiñ soğıstan keyingi Konstituciyasın qayta qarau jolındağı mañızdı qadam. Japoniyanıñ bileuşi Liberaldı-demokratiyalıq partiyası jäne oppoziciya ökilderi talqılağan qwjat tömengi palatada bekitilip, zañdıq küşke ie boldı. Demek, zañdağı negizgi 9-bap özgertilip, soğıs maqsatında qarulı küş qoldanuğa rwqsat berilui mümkin.

Japoniyada osı uaqıtqa deyin Konstituciyağa tüzetuler engizu üşin wyımdastırıluı qajet jalpıhalıqtıq referendum ötkizudiñ naqtı erejeleri bolğan joq. Tiisti zañ jobası Parlamentke 2018 jılı mausımda joldandı. Biraq zañdağı 9-baptı özgertuge qarsı taraptar köp boldı.

Japon bileuşi partiyası el aumağına Qarulı Küşter ornalastırudı zañdastırmaq. Qazirgi konstituciyanıñ 9-babında qwrlıq, teñiz jäne äue küşterin qwruğa tıyım salıp, wlttıñ egemendik üşin soğıstan bas tartu aytıladı. 1947 jılı küşine engen jäne soğıstan keyingi demokratiyalandıruğa negiz bolğan zañğa basqa da özgerister engizu qarastırılmaq.

Jalpıhalıqtıq saualnamağa säykes, Japoniyadağı saylauşılar konstituciyanı qayta qarauğa qarsılıq bildirmegen. Biraq olardıñ basım böligi 9-baptı özgertuge qarsı. Qoldanıstağı zañnamağa säykes, elde referendum ötkizilgennen keyin ğana zañğa özgerister engiziledi.

2018 jılı Japoniyanıñ sol kezdegi prem'er-ministri Sindzo Abe beybitşilik Konstituciyasın qayta qarap, özin qorğau küşteriniñ märtebesin körsetetin 9-şi bapta armiya märtebesiniñ anıq körsetilui kerek ekenin aytqan. El konservatorları Amerika dayındağan Beybitşilik Konstituciyasın Japoniyanıñ Ekinşi düniejüzilik soğıstağı jeñilisi retinde qaraydı. Sol sebepti el ükimeti özin-özi qorğau küşterin Japoniya armiyası märtebesimen konstituciyağa engizuge tırıstı. Sebebi, Ekinşi düniejüzilik soğıstan keyin Japoniyağa armiya wstauğa şekteu qoyılğan. Tek özin özi qorğau küşteri dep atalğan qorğanıs küşteri qwralğan.

Osığan deyin Japoniya tarabı Qıtaydıñ Şığıs Qıtay teñizi aymağındağı äskeri qadamdarınıñ keñeyuinen alañdap, qorğanıs quatın arttıruğa tırısıp kelgen. Qıtaymen aradağı territoriyalıq janjaldar Japoniyanıñ teñiz qorğanıs quatın arttıruğa itermelep otır.

Zañdağı 9-bap mätini: Ädildik pen tärtipke negizdelgen halıqaralıq beybitşilikke wmtılğan japon halqı wlttıñ egemendik qwqığı üşin soğıstan mäñgilikke bas tartadı. Sonday-aq halıqaralıq daulardı şeşude qauip-qaterdiñ aldın alu maqsatında armiya wstauğa tıyım salınadı.

"The Qazaq Times"