Habtan iıqqa deyin... Siz saldıratın vakcina qalay jetedi? (fotobayan)

Vakcinanıñ zauıttan şıqqannan egu punktine deyingi aralıqta tasımaldanatın «suıq tizbektiñ» wşınan wstap, fotoapparat közimen şolıp şığuğa tırıstıq. Qarağandı farmacevtika keşeni men sauda ortalığındağı egu punkti arasındağı logistikalıq transport procesin wsınamız.

Zauıttan habqa...

«SQ-Farmaciya» kompaniyası – 10 jılğa juıq respublikalıq byudjet esebinen medicinalıq kerek-jaraqtı satıp alu jäne onı medwyımdarğa jetkizu isin jürgizip kele jatqan ministrlik operatorı. Ükimet atınan halıqaralıq deñgeyde kelisimşart jürgizetin DenMinniñ «qambası äri logisti» «SQ-Farmaciya» Birıñğay distrib'yutordıñ astana, Aqtöbe, Şımkent jäne Almatı qalalarında ornalasqan öñirlik habtarına jetkiziledi.

Medicinalıq tauarlardı qarjılıq lizing şartımen densaulıq saqtau wyımdarına taratatın wyımdastıruşı-kompaniyanıñ Almatı qalalıq ökildiginiñ basşısı Saltanat Aqışeva tanıstırdı.

«Memlekettik tapsırıs negizinde Qazaqstannıñ tükpir-tükpirindegi ambulatoriyalıq jäne stacionarlıq (poliklinika men auruhana – S.A.) medicina wyımdarına taraytın däri-därimek qoyması. Satuğa tüspeydi, därihanalarğa ülestirilmeydi. Almatı qalasındağı 136 mekemege kerek-jaraq ülestiriledi», – dedi ol.

«Medservis plyus» Qazaq farmacevtikalıq kompaniyasınıñ qoymasınıñ işinen SQ-Farmaciya kompaniyasınıñ öñirlik habı qwrılğan. Bügingi tañda twtas qoymada 100-den asa, al operator habında 57 qızmetker bar. Osında kelgen däri-därmek Almatı qalası men oblısı jäne Şığıs Qazaqstan oblısına jöneltiledi. Onıñ aytuınşa, mwnda 21 säuir Reseyde äzirlenip, Qarağandıda öndiriletin Sputnik V ekpesiniñ İİ komponentiniñ 65 mıñ dozası jetkizilgen.

Ministrliktiñ qalağa «özge öndiruşilerden» 230 mıñ doza jetkizedi delingen jospardıñ män-jayın swrağanda operator ökili «onday aqparat joqtığın» ayttı. Äzirge tek Qarağandı vakcinasımen ğana kelisim barın alğa tarttı.

Qoyma meñgeruşisi Bwlbwlnaz Jwmadilova:

«-20°C bolatın qoymada saqtaladı. Sıyımdılığı 300 mıñ dozağa deyingi vakcina eki mwzdatqış-qoymada saqtaladı. Qarağandıda şığatın ekpeniñ Reseyge tekseruge partiyası tügel jiberilmeydi. Tek sertifikatqa jetkilikti ülgileri, birneşe qaptaması ğana joldanadı. Tauardı -20, 2-8, 8-15, 15-25°C temperatura aralığında saqtaytın tört bölim bar. Qalıptı, yağni +15 pen +25 gradus temperaturada 5 mıñ palletorın sıyadı», – dedi Jwmadilova.

Qarağandı farmacevtikalıq keşeniniñ ökili Andrey Babiçev:

«Reseyde är ampulada bir dozalıq nwsqası öndirildi. Biraq QFK zauıtınan bir qwtıda bes doza bolatın türi şığarıladı. Alğaşqı doza ağzanı beyimdeydi, al 21 künnen keyin salınatın ekinşi dozası emdik äser beredi. Sondıqtan birinşi dozadan keyin janama äseri bayqaluı mümkin».

Zauıt logisiniñ aytuınşa, 200 şaqtı qızmetkerdiñ jartısınan astamı ekpeniñ alğaşqı dozasın alıp qoyğan.

16 säuir küni tielgen jük Almatıdağı törtinşi habqa 21 säuir erteñgisin jetkizildi. Mindetti temperatura saqtağan jağdayda 31 qırküyekke deyin jaramdılığın joymaydı desedi.

Algoritm boyınşa qoymağa jetkizilgen jüktiñ kölemi men sanı, seriyası, saqtau merzimi, sapalıq normasınıñ qwjattıq esepke säykestigi tekseriledi. Är qorapta 6300 doza boladı.

Plombası alınıp, jük tüsiriledi. Sodan keyin mwzdatqışqa ornalastırıladı. Arnayı keste boyınşa qalalıq qoğamdıq densaulıq saqtau basqarmasınıñ qoymasına tasımaldanadı. Zauıttan habqa, odan basqarma qoymasına transporttıq jetkizu barısında 10 minut sayın  temperatura avtotirkegiş qwrılğı arqılı tirkelip otıradı.

Är partiyanıñ sapasına kepildik beretin sertifikatı boladı. Temperaturalıq auıtqu bolğan jağdayda öndiruşilerge tüsinikteme beru jöninde hat joldanadı, olardan jauap kelmeyinşe jük karantin aymağında tapjılmay saqtaladı. Eger sapalıq jağınan kemşilik ketip, jaramsız dep tanılsa, keri qaytarıladı.

Vakcinalardı saqtau jäne tasımaldau nwsqaulığın naqtı wstanu jäne qaterli saldarğa wrındırmas üşin birıñğay distrib'yutor GMP jäne GDP barlıq standarttarın, sonday-aq «suıq tizbekti» saqtay otırıp immunobiologiyalıq preparattardıñ logistikasın jüzege asıradı.

Habtan basqarma qoymasına...

Qalalıq basqarma qoymasında tek koronavirus ekpesin saqtauğa arnalğan 7 toñazıtqış jwmıs istep twr. Ekpeniñ däl osı türiniñ bir mezette 40-45 mıñ dozasın qabılday aladı.

«Mwzdatqıştar temperaturası minus 18-25 gradus aralığında. SQ-Farmaciya habınan avtorefrijerator köligimen jetkiziledi. Onı qabıldap alıp, poliklinikalarğa taratamız. Bwl jerde tek koronavirus qana emes, küntizbelik türli vakcina saqtaladı. Basqarma tapsırması men köliktiñ ıñğayına qaray özge emhana-auruhanalardıñ jauaptı mamanı äketedi. Poliklinikadan vakcinağa jauaptı medbike mekeme basşılığınıñ senimhatımen kelip, aldın ala bergen ötinim köleminde alıp ketedi. Ol jaqta da temperaturanı tiisti deñgeyde wstap twruğa arnalğan mwzdatqıştar bar», – dedi qalalıq qoyma meñgeruşisi Nwrgül Janısova.

Balalar men eresekterge arnalğan küntizbelik ekpeniñ 18 türi eki toñazıtqış-qoymağa qoyıladı. Tuberkulez, poliomilit, «V» virustı gepatit, kökjötel, difteriya, sirespe, b tipti gemofil'dik infekciya t.b. dertterge qarsı ekpelerdi är medwyım grafik boyınşa aladı.

Qoyma şıraqşısı Nwrgül Janısova keyde «tün qatıp», tipti demalıs künderi jwmıs isteytinin aytadı.

«Bıltır jazda men de auırdım, PTR testi oñ körsetti jäne ekijaqtı segmentaldı pnevmoniya diagnozımen qattı sırqattandım. Eki jeti üyde jatıp şıqtım. Ayıqqannan keyin qwjat jinap, ötkizdim. Basqalarğa töledi, mağan tağayındaudan bas tarttı. Mağan aytqan uäji – «mamandığıñ medicinağa qatıstı emes» dedi. Biraq men buhgalter bolsam da bükil qalanıñ medikterimen jwmıs isteymin. Ötemaqı alğan sanitarlardıñ da medicinalıq bilimi joq. Mwnı qalay tüsinuge boladı?.. Basqarmağa aytıp edim, olar ministrlik bwyrığın körsetti», – dedi.

Taltüs äletinde aq tüsti avtorefrijerator plomba-avtotirkegişpen V tranştıñ İİ komponentiniñ 38 905 dozası jetkizdi.

7-auruhananıñ aulasındağı qoymada...

Basqarma qoyması Qalqaman şağın audanındağı tanımal 7-auruhananıñ aumağında ornalasqan. Qalalıq basqarma qaramağındağı Ortalıq qalalıq klinikalıq auruhanasınıñ infekciyalıq baqılaudı qamtamasız etu jönindegi direktorı orınbasarınıñ mindetin atqaruşı El'vira Ibragimova algoritmniñ jüzege asu jay-japsarın täpiştep tüsindirdi. Epidemiolog özi jäne 67 jastağı anası vakcina alğanın, qazir jaqsı sezinetinin aytadı.

«Är poliklinkanıñ jauaptı medbikesi termokonteynerin alıp keledi. Är audannıñ kuratorı tapsırıs negizinde egu punkterine qajetti kölemde taratıluın baqılaydı. Avtorefrijerator audan-audan boyınşa 36 poliklinikağa taratıp şığadı. Al sauda ortalığı men qoğamdıq orındarda aşılğan uaqıtşa egu punkteri mañaydağı eñ jaqın poliklinikadan aladı. Termokonteyner men mwzdatqıştıñ temperaturası ünemi baqılauda boladı. Esigin sebepsiz aşıp-jabuğa bolmaydı».

Basqarma qoymasındağı vakcinanı tasımaldauğa kelisimşart negizinde medservispen aynalısatın eki logistikalıq kompaniyanıñ avtorefrijeratorı tartılğan. Keyde kölik keptelisi kezinde policiya kömegimen «jolaşar» jürgiziledi.

«Vakcinanıñ är partiyası arnayı akt, sertifikat, qwjattarı boyınşa äkelinedi. Mwnıñ elektrondı PDF nwsqasın SQ-Farmaciya operatorınan alıp, poliklinikalarğa beremiz. Ekpe jöninde swrağı bar kez kelgen pacient köz jetkize aladı», – Ibragimova.

«Vakcina egetin mamandardı ıntalandıru üşin äkimdikke wsınım berdik. Üstemaqı kölemi turalı naqtı aytu äzirge qiın. Bwl mäsele qarastırılıp jatır. «Qızıl aymaqtağı» qızmetkerlerge beriletin kölemde bolmasa da 50 mıñ teñge töñireginde tağayındaluı ıqtimal. Şamamen aydıñ soñına deyin şeşilip qalar», – dedi.

Qala boyınşa 209 egu punkti jäne 303 vakcinaciya brigadası bar. Bwğan 1201 medicina qızmetkeri jwmıldırılğan.

Poliklinika ökili-medbikeniñ termosömkesi mwz salınğan rezeñke qaptamalarmen süyemeldenedi.

Tirkeudegi pacient sanı boyınşa ekpe aluğa kelgen Temirjol emhanasınıñ medbikesi barıs-kelisine qızmettik kölik berilgenin aytadı.

Qoymadan poliklinikağa...

Äuezov audanındağı emhanalardıñ birine bas swqtıq. Jolda arnayı kezekşilikten kele jatqan №16 poliklinikanıñ bas däriger orınbasarı Sälima Äbdisamatqızı wşırastı. Onıñ tilşige bergen mälimetinşe, emhanağa İ tranş 45, İİ tranş 105, İİ tranş 350 vakcinanıñ eki dozasın tolıq saldıq. İV tranşqa kelgen 1600, V – 2000, Vİ – 2600 ekpeniñ alğaşqı dozası berilgen. Aqpan-säuir aylarında emhanada Sputnik V ekpesiniñ alğaşqı komponentin – 4810 adam jäne tolıq dozasın 1030 twrğın alğan.

Bügingi tañda Äuezov audanında ekpe alatın 140 mıñ twrğın mekendeydi. Mwnı 9 medicinalıq wyımmen qatar jañadan qwrılğan 22 egu punkti iske asıradı. Egu punkteri emhanalar, sauda ortalığı («Moskva Metropolitan», «Grand Park», «Asia Park», «Almaty Mall», «Sputnik Mall), mektepter men jekemenşik klinikalarda aşıldı. Kün sayın sağat 8.00-den 20.00-ge deyin qabıldaydı.

Vakcinağa jauaptı medbike Jwmagül Idırısqızı:

«Ekinşi komponenttiñ 4600 dozasın barıp eseptep qabıldap aldım. Arnaulı kölikke tiep jiberdim. Endi mine, poliklinikanıñ auzınan tekserip alıp qalamız», – dedi ol.

Termosömkesin kötergen medbikeniñ soñınan erip egu bölimine kirdik. Eki mwzdatqış -21°C qosulı. Sonday-aq, qanday jağday bolmasın tiisti temperaturanı qamtamasız etu üşin qosımşa toq közi retinde generator tereze tübinde qarayıp twr.

Eñ alğaş kelgen 105 vakcinanıñ esebinen birden saldırğan.

Emhanada ekpe egetin 6 medbike bar. Olardıñ bäri vakcinaciyalau biliktiliginen ötip, sertifikattalğan. Ekpe barısı demalıs künderi de tañğı 8.00 men keşkisin 20.00 aralığında jalğasadı.

«Bir künde 600 adam keledi. Onday qarbalas kezde därigerler dälizde äleumettik araqaşıqtıqtı baqılau üşin kezekşilikte twradı».

Vakcina aluğa kelgen adam äueli anketa toltıradı, bwl operatorğa beriledi. Tirkeuşi maman  derekterdi ekpe pasportın räsimdeu üşin Egov elektrondı ükimet portalına engizedi. Al egu punktindegi jurnalğa JSN-niñ ornına atı-jöni, dozası, seriyası, meken-jayı, kontakt nömiri (21 künnen keyin habarlasu üşin) jazıladı.

Emhananıñ uaqıtşa egu punktinde...

16 poliklinikağa qarastı egu punktiniñ biri aşılğan «Moskva Metropolitan» sauda jäne oyın-sauıq ortalığına bettedik. Jabıq nısanğa kireberiste termobaqılau beketinen dene qızudı ölşetip, antiseptikpen qoldı öñdeu qajet.

Ekinşi qabattıñ Altınsarin köşesi jağında bwrıştan orın alğan punkte eki däriger, eki tirkeuşi, eki medbike jäne eriktiler jwmıs isteydi.

Baqılauımızşa, ekpe aluğa nietti adam terapevt därigerdiñ qabıldauında boladı. Bes adam jinalğan soñ köpşilik közinşe flakon jañadan aşıladı. Kezekpen ekpe aladı da keyinnen kütu zalında jartı sağattay otıradı.

Egu punktiniñ medbikesi Gülden Qwsainova:

«Täuligine 150-200 adam kelip salğızadı. Adam termobaqılau men saturaciya tekseristen ötedi de anketa toltıradı. Odan keyin kezegi boyınşa därigermen swhbattasadı. Eger däriger qarsı körsetilim joq, ekpege jaramdı degen qorıtındı berse, jurnalğa tirkeledi. Bes adam jinalğannan keyin eguge jauaptı maman flakondı körsetip, tanıstıradı. Solayşa ärkim birinen keyin biri saldıradı», – dep tüsindirdi.

Egu nauqanına eriktiler de tartılğan. Solardıñ biri 19 jastağı medicinalıq kolledj studenti Süleymen.

«Onlayn oqıp jürmiz ğoy. Oqu ornınan habarladı. Adamdarğa kömektesu bir baqıt qoy. Qaysıbir adamnıñ vakcina aluına sebep bolu – men üşin jaqsı is. Ekpe egu degen negizi qauipti jwmıs. Bwğan deyin 4 auruhanada Bek Air wşağı qwlağanda ekinşi pilottıñ tigis jarasınıñ jibin şeşuge qatısqanım esimde. Öz qatarımda tanitın-biletin 10 adamnıñ eki-üşeui erikti bolıp jür. Kelgen adamdarğa anketa toltıru, mälimetterdi jüyege engizemin. Tüski as tegin. Tüsten bastap keşki segizge deyin 6 sağat osında bolamız. Kelisimşart boyınşa kündelikti jwmısqa şığuıma baylanıstı qarjılay tölem beriledi», – dep tögildi jas medik.

Bir qızığı, biz äñgimelesken terapevt däriger Mwhametqali Tabısqan künine orta eseppen 90-100 adam keletinin jetkizdi.

«Biraq demalıs künderi säl az boladı. Aldıma kelgen pacientten anamnez jaylı aqparattı swraymın. Allergiya, sozılmalı auruın anıqtap, şağımı boyınşa tamağın qarap, qan qısımın ölşeymiz. Qarsı körsetkişi bolsa, jaqın arada jüktilik jağdayın josparlap jürse, onda ekpe aluğa rwqsat etilmeydi. ...Keybir nauqastar türli jalğan äri manipulyaciyalı aqparattardı oqıp aladı da ürey men küdikke boy aldırıp, jüregi atqaqtap tahikardiya boladı. Degenmen jwmıs istep jatqan bir ay uaqıtta auır asqınıs bolğan joq», – dedi ol.

Mwnda 1 aqpan men 26 säuir aralığında 1940 adam Sputnik V ekpesiniñ birinşi jäne 210 adam ekinşi komponentterin alğan.

Asığıs uäde, özgergen jospar...

Almatı qalasında 1 aqpannan beri 180 mıñnan asa adam ekpe alğan. Almatı qalası Qoğamdıq densaulıq saqtau basqarmasınıñ baspasöz qızmeti 25 säuir QazVac vakcinasınıñ 6 mıñ jiıntıq dozası äkelingenin mälimdedi.

2021 jıl basında «SQ-Farmaciya» birıñğay distrib'yutorı Qazaqstannıñ Densaulıq saqtau ministrligi men Reseydiñ tikeley investiciyalar qorı (RFPI – orısşa qısqartılğan atauı) arasında jasasqan kelisim ayasında 18 mlrd qarjığa «Sputnik V» vakcinasınıñ 2 mln 90 mıñ jiıntığın satıp alğan. Jiıntıq doza eki komponentpen esepteledi. Sonımen qosa, qomaqtı qarajatqa 20 mln dana şpric alınğan. Qazaqstandıq vakcinanıñ 25 mıñ adamğa arnalğan 50 mıñ dozası taratıldı.

Kompaniya baspasöz qızmetiniñ habarlauınşa, aqpannan beri onıñ 1 080 040 adamğa arnalğan ekpe öñirlerge jetkizilgen, tağı 470 275 jiıntığı 27 säuir habtarğa jetedi.

Qazirgi tañda Qazaqstanda 893 mıñ adam ekpe alğan. Josparlı meje boyınşa, Ükimet säuir ayınıñ soñına deyin 2 million adam egiledi degen edi. Elde auırğandar sanı 361 mıñnan astı. Onıñ 99 mıñı osı köktemde  tirkeldi.

Qazaqstandıq vakcina Jambıl oblısında salınıp jatqan, qwnı 7 mlrd teñge bolatın zauıtta şığarılmaq. Äu basta bilik vakcina naurız ayınan bastap şığa bastaydı degenimen öndiris ornınıñ iske qosılu merzimi küzge şegerildi. Üşinşi kezeñ 9 şilde ayaqtaladı. Sondıqtan vice-prem'er Eralı Toğjanovtıñ mälimdeuinşe, vakcina jazğıtwrımda jäne zauıt aşılğanğa deyin Türkiyada qwtığa qwyıladı.

Qazaqstan virus taraluı boyınşa älemde Worldometers derekqorı, Djons Hopkins universiteti jäne DDSW tizimindegi 221 el men aymaqtıñ arasında 48-orında twr.

"The Qazaq Times"