AQŞ pen Qıtaydıñ sırtqı ister jönindegi lauazımdıları Alyaskada kezdesti. Foto: VOA.

Alyaskada AQŞ pen Qıtaydıñ sırtqı ister jönindegi joğarı lauazımdı twlğaları arasında kezdesu ötti. Bwl Bayden öz qızmetin bastağannan bergi onıñ ökilderiniñ alğaş ret Qıtay lauazımdılarına betpe-bet kezdesui edi. Kezdesudiñ qalay ötetini bwğan deyin de aqparat qwraldarında talqılanğan, alayda taraptar bir-birine sonşalıq ötkir sındardı boratadı dep eşkim kütpegen edi.

AQŞ memlekettik hatşısı Blinken men Qıtay SİM basşısı Uañ I bastap barğan delegattar kelissöz üsteline otırudan bwrın media aldında bir-birlerin ötkir sındarmen sınap alıstı. Aytalıq, AQŞ tarabı Qıtaydıñ keybir äreketterin aşıq ayıptap, halıqaralıq tärtipti, AQŞ pen onıñ odaqtastarınıñ müddesin qorğaytının aytsa, Qıtay da öz kezeginde qatañ mämilede jauap berdi.

Blinken Uañ Iğa kezdesuden bwrın Japoniya men Oñtüstik Koreya saparlay barıp kelgen bolatın. Ol Uañ Imen kelissözge kiruden bwrın jasağan mälimdemesinde öziniñ AQŞ jäne onıñ odaqtastarı, aymaqtağı beybitşilik pen twraqtılıq üşin bwl kelissöz üsteline otırğalı twrğanın aytıp ötken. Sonday-aq, halıqaralıq erejelerdiñ bwzıluı älemde zorlıq-zomılıq alıp keletinin de atap körsetti.

«Reyter», «Amerika Dauısı» sekildi iri aqparat agenttikteriniñ jazuınşa, kezdesude AQŞ tarabı bwğan deyin sezimtal taqırıp bolıp kelgen mäseleniñ barlığın aşıq jayıp salğan. Aytalıq, Şıñjañ, Gonkong, Tayuan mäselelerindegi Qıtaydıñ äreketteri erejelerge negizdelgen jahandıq twraqtılıqqa qauip töndiretinin eskertken. Bwl taqırıptardıñ talqığa salınatının Blinken aldın ala da aytqan.

Qıtay sırtqı ister ministri Uañ I da öz kezeginde AQŞ-tı işki isimizge aralastı dep ayıptadı. «Qıtay eşqaşanda AQŞ-tıñ bwrınğı, qazirgi jäne bolaşaqtağı ayıptauların da qabıldamaydı. Sonımen birge biz AQŞ-tan Qıtaydıñ işki isterine öz erkimen aralasu turalı osı gegemonistik äreketten bas tartudı swraymız, bwl eski problemanı tüzetu kerek», – degen eken Uañ I.

Seysenbide, AQŞ Qazına departamenti Gonkong isi boyınşa Qıtaydıñ 24 lauazımdı twlğasın sankciya tizimine engizgen bolatın. Uañ I bwl turalı da qatañ pikir tanıttı. «Eger bwnı AQŞ Qıtaydan öziniñ artıqşılığın küşeytu üşin jasağan bolsa, bwl dwrıs jasalğan esep dep oylamaymın. Bwl tek öziniñ işki därmensizdigi men älsizdigin ğana däleldey aladı. Ol Qıtaydıñ zañdı jağdayına äser etpeydi jäne bwl qıtay halqınıñ erik-jigerin mwqalta almaydı», – dep saldı Uañ I.

Jalpı, AQŞ pen Qıtay lauazımdıları kezdesuge bir kün qalğanğa deyin Uaşington tarabı Qıtayğa qarsı birqatar qısım jasap ülgerdi. Qıtaylıq şendilerge sankciyadan tıs, qıtaylıq kompaniyalardı sankciya tizimine qosudıñ jaña raundın jasadı.

Qıtay delegaciya jetekşileriniñ joğarıdağıday qatañ pikirge tolı bayandamaları ayaqtala salısımen, AQŞ memlekettik hatşısı Blinken birden qosımşa söz alıp söyledi. Ol öziniñ eki ayğa juıq memlekettik hatşı qızmetinde älemniñ jüzden astam eliniñ SİM basşılarımen söyleskenin jäne sol küni ğana Japoniya men Koreya saparınan oralıp twrğanın atap ötti. Blilnken YAn Jieçı men Uañ Ige qarap: «Men sizderge ayta keteyin, meniñ estigenderim sizderdiñ sipattağandarıñızdan mülde basqa. Men Amerika Qwrama Ştattarınıñ oraluı jäne odaqtastarımız ben serikterimizben baylanıstıñ jañğırtıluına degen tereñ rizaşılıqtardı estidim. Men jäne sizdiñ ükimet qabıldağan keybir şaralar üşin qattı alañdauşılıqtı da estidim. Biz bügingi şınay kezdesude osılardı talqılauğa mümkindik alamız», – dedi Blinken.

Odan keyin Baydenniñ qauipsizdik jönindegi keñesşisi Sallivan bir auız söz qıstıra ketti: «Özine senimdi el öziniñ kemşilikterin mwqiyat tekserip, är qaşan jaqsaruğa wmtıladı. Bwl – Amerika Qwrama Ştattarınıñ qwpiyası», – dep qostı Salivan.

Osılayşa älem eki derjava arasındağı bwğan deyin bolıp körmegen tartıstı, arbasuğa kuä boldı. Taraptar kezdesude qanday da bir kelisimderge kelmedi. Bwl bwğan deyin de boljanğan. Salqın qabaqpen, suıqqandı küyde tarasqan. Tipti, kelissözden keyin qıtaylıq delegaciyağa qonaqası da wyımdastırlımağan.

“The Qazaq Times”