Däuleti asqan nağaşı-jiendiler. Eks-prezident Nazarbaevtıñ nemere-inisi Qayrat Satıbaldıwlı (sol jaqta) jäne nemeresi Nwräli Äliev (oñ jaqta) oljalı akciyağa ielik etetini belgili boldı. Fotokollaj: aşıq derekközderden (Astana äkimdigi & Kaspi.kz)

Aqparat betterinde Nazarbaevtar äuletiniñ nağaşı-jiendi eki birdey tanımal müşesi alpauıt kompaniyalardıñ üleskeri ekeni habarlandı.

Generaldan oligarhqa aynalğan nağaşı

Azattıq radiosınıñ zertteu maqalasına qarağanda, Lyuksemburgte tirkelgen offşorlıq kompaniyalardıñ qwjattarı jariyalanğan LBR reestrinen Qazaqstandağı baylanıs salasınıñ monopolisi «Qazaqtelekomnıñ» 24,46% akciyasına ie Skyline Investment Company S.A. kompaniyasınıñ jalğız qwrıltayşısı – prezidenttikten ketse de sayasi ıqpalın saqtap otırğan Nazarbaevtıñ nemere inisimen attas Qayrat Satıbaldıwlı eken.

«Offşorlıq kompaniyanıñ jarğılıq kapitalı men basqa da esepterindegi qarjısı teñgemen körsetilgen. Kompaniya ökilderi «offşorlıq kompaniya tabısı, şığısı men mülki tolıq körsetiletin esep bermeuge qwqılı» degen Lyuksemburg zañına siltep, qarjılay esebin tolıq jariyalamaydı», – dep jazadı aqparat qwralı.

Lyuksemburg biligi wzaq jıldar boyı eldegi offşorlıq kompaniya derekterin qwpiya saqtap kelgen, keyingi jıldarı Euroodaq şartı ayasında barlıq aqparattı jariyalauğa köşken. 2018 jıldıñ qarjı esebi boyınşa, kompaniyanıñ jalpı aktivi – 87 mlrd teñgeden , yağni (sol kezdegi kurspen) 266 mln AQŞ dollardan asadı. Şığını «21 mln teñge» dep körsetiledi. Skyline Investment Company S.A. Lyuksemburgtegi kişkentay üylerge tirkeledi. Mısalı, bıltırğı jazğa deyin kompaniya d'Ehternah köşesindegi mekenjayda, qazir köp qabattı üyde tirkelgen.

Kompaniya taza tabısınıñ 5%-ın salıq esebinde Lyuksemburgke töleydi. Qazaqstan resmi derekqorında ofşorlıq kompaniya mälimeti körsetilmeydi.

Offşorlıq mälimet jariyalanbastan bwrın da Nazarbaevtıñ inisi Satıbaldınıñ wlı –  Qayrattıñ eñ iri baylanıs operatorına qatısı barı belgili edi. 2016 jılı käsipker Alatau Capital Invest kompaniyası arqılı «Qazaqtelekom» kompaniyasınıñ 3,4% akciyasın satıp alğan. Belgili kompaniya üleskeri salıq retinde byudjetke 2019 jılı – 172 mıñ teñge, 2020 jılı nebäri 11 teñge tölegen. 2018 jılğı sol kezdegi prem'er-ministr Baqıtjan Sağıntaevtıñ maqwldauımen offşorlıq kompaniyağa ötken «Qazaqtelekom» akciyasınıñ şirek ülesin satıp ne tegin alğanı naqtı emes.

Aldıñğı jılğı derek boyınşa, tabısı 65,3 mlrd teñgeden asatın «Qazaqtelekomnıñ» 51% akciyasına «Samwrıq-Qazına» wlttıq äl-auqat qorı, 24,46%-ı Qayrat Satıbaldığa jäne 9,58%-ı BNY Mellon kompaniyasına, qalğanı özge birneşe üleskerge tiesili.

Qayrat Satıbaldıwlı Forbes Kazakhstan jurnalınıñ esebinde 163 million dollarğa bağalanğan däuletimen Qazaqstandağı eñ ıqpaldı 50 biznesmen qatarında twr. Är jıldarı WQK, basqa da memlekettik qwrılımdarda türli lauazımda (äkim orınbasarı, partiya hatşısı t.b.), belgili operatorlarda basşılıqta qızmet etken, qazir de birneşe kompaniyanıñ qojayını.

Eldi 30 jılday bilegen eks-prezident tuısı Satıbaldıwlınıñ esimi bıltır küzde Tergeuşi jurnalisterdiñ halıqaralıq konsorciumınıñ (ICIJ) zertteuinde atalğan. 2013-2020 jıldarı Qazaqstannan 130 mlrd AQŞ dollarınan (qazirgi bağammen 53 trln 950 mlrd teñge – QT) astam qarajat sırtqa şığarılğan. Malim-niñ habarlauınşa, Bank jüyesi arqılı mol qarajattı jımqıru isi boyınşa zertteude Bolat Ötemwratov, Bolat Nazarbaev, Dariğa Nazarbaeva, Qayrat Satıbaldı, Timur Qwlıbaev, Vladimir Kim, Mwhtar Äblyazov ta bar ekeni aytılğan.

Jienniñ nesibesi...

Satıbaldıwlınan özge (äpkesi Dariğa Nazarbaevadan tuğan – QT) atalas jieni Nwräli Älievtiñ (tağı bir qwrıltayşısı bar – QT) kompaniyasına «Transtelekom» AQ-nıñ 75% akciyası berilgeni belgili boldı. Akciya iemdengen nağaşı-jienderdiñ ekeui de kezinde astana äkiminiñ orınbasarı «mektebinen» ötken.

Qazaqstan prem'er-ministriniñ qaulısına say, Unit Telecom kompaniyası ülken oljağa kenelgen. Sonday-aq, Kaztag agenttigi Kompra servisine siltey otırıp 2021 jılğı 9 aqpandağı mälimet boyınşa, Unit Telecom kompaniyasınıñ qos qwrıltayşıları Dmitriy Pokupatelev pen Nwräli Äliev ekenin habarladı.

Nwräli Äliev – Qazaqstannıñ eks-prezidenti Nazarbaevtıñ jieni, mäjilis deputatı Dariğa Nazarbaeva men Vena türmesinde qaytıs bolğan Rahat Älievtiñ ülken wlı.

Aşıq aqparattarğa qarağanda, Nwräli Äliev 2013-2014 jıldarı Qazaqstandağı eñ iri baylanıs operatorlarınıñ biri «Transtelekom» basqarma törağası, 2016 jılı direktorlar keñesiniñ törağası (49% akciya Marlen Mwqanovqa ötken) retinde tağayındalğan. Al 2014-2016 jılı astana äkiminiñ orınbasarı bolğan.

2021 jılğı soñğı aqparat boyınşa, 174 mlrd teñge aktivke ie «Transtelekom» kompaniyası akciyasınıñ 75%-ı Marlen Mwqanovqa (Nwräli Älievtiñ senimdi adamı sanaladı), 25%-ı «Qazaqstan temir jolı» AQ-ğa tiesili.

Forbes.kz dereginşe, 35 jastağı Nwräli Äliev Capital Holding investiciyalıq holdingine, Nd Capital vençurlıq qorına ielik etedi. Baylığı – şamamen 269 mln AQŞ dolları.

Keyingi uaqıtta Nwräli Äliev halıqaralıq basılımdarda jii ataladı. Azattıqtıñ jazuınşa, aldıñğı jıldarı Wlıbritaniyanıñ qılmıspen küres jönindegi agenttigi Nwräli Äliev pen onıñ anası Dariğa Nazarbaevağa tiesili degen eki zäulim üydi jäne qımbat päterdi bwğattap tastağan. Nazarbaeva men Äliev London sotına jüginip, sot bwğattau şeşiminiñ küşin joyğan.

“The Qazaq Times”