Foto: eadaily.com

Oşağı Qıtaydıñ Uhan' qalasınan bastalğan koronavirustı jwqtırğandar sanı älem boyınşa 99,1 millionğa jetti. Al jeltoqsanda anıqtalğan «britandıq ştamm» – virustıñ mutaciyalanğan türi tez taralıp baradı. Sol sebepti Europanıñ birqatar memleketterinde ekinşi deñgeyli lokdaun engizilip, karantin şekteuleri qatañdatıla bastadı. Jappay vakcinaciyalau bastalğan elder «COVID-tölqwjat» engizu mäselesin talqığa alğan.

Vakcina qabıldadı degen qwjattı engizuge Düniejüzilik densaulıq saqtau wyımı qarsılıq bildirgenmen, Euroodaq elderi men Resey bwl mäseleni qarastırıp jatır. Mäselen, Ispaniya biligi bastamanı qoldaytının jetkizdi. Öytkeni el ekonomikası turizmge täueldi.

Bıltır Ispaniyanıñ sayahat salası soñğı jartı ğasırdağı eñ auır jılğa tap boldı. Pireney tübegine kelgen şeteldik sayahatşılar sanı 80 procentke azayğan. Grekiya biligi de osınday sertifikat engizu bastamasın qoldap otır. Sebebi ellada elinde de turizmniñ ekonomikadağı ülesi joğarı. Qoldauşılar qatarında Pol'şa men Daniya da bar. Euroodaqtağı Franciya men Rumıniya biligi kerisinşe, bwl ideyanı qwptamaytındarın aytqan.

Atalğan qwjat vakcinaciyalau turalı anıqtamanı almastıradı. Qolında tiisti qwjatı bar adamnıñ şetelge şığuı jeñildep, özge elden oralğanda karantinde otırmaydı.

Älem elderi men türli wyım ökilderi «kovid-tölqwjattı» talqılap jatqanda AQŞ-ta «Maykrosoft», «Orakl» birlestigi bastağan birqatar kompaniya adamdardıñ indetke qarsı egilgenin tirkeytin jaña cifrlıq jüye qwrudı bastap ketti. Birneşe kompaniya birlesip qolğa alğan joba «Vakcinalaudı tekseretin bastama» dep ataladı. Maqsat – azamattardıñ egilgeni jaylı aqparattı jedel aluğa jağday jasau. Jaña jüyege säykes mälimetter elektrondıq ämiyanda saqtaladı. Smartfondarı joq adamdar mälimetterdi arnayı kodpen ala aladı.

AQŞ-ta büginge deyin 25,2 million adam dertke şaldıqqan. Ötken aptada ğana prezidenttik qızmetine kirisken Djo Bayden barlıq twrğındardı tegin vakcinaciyalau mäselesin qolğa alğan. Mälimetter boyınşa, Baydenniñ wlıqtau räsiminde Kapitoliydi küzetken Wlttıq gavardiyanıñ 200-den astam sarbazınıñ PTR testi oñ nätije körsetken.

Virustıñ jaña türi tirkelgen Germaniyada karantin şekteuleri qatañdatıldı. Jaña şekteuler «qauip-qater aumağı» dep tanılğan 20-dan astam memleketke qatıstı qoldanıladı. Tizimde AQŞ, Ispaniya, Portugaliya, Egipet, Izrail', sonday-aq Baltıq jağalauı elderi bar.

Büginnen bastap Germaniyada twrğındar qoğamdıq orındar men dükenderde tek betperdemen jürui tiis. Bwrınğıday betti oramalmen twmşalauğa bolmaydı.

Franciya prezidenti Emmanuel' Makron men Amerika prezidenti Djozef Bayden Düniejüzilik densaulıq saqtau wyımı (DDSW) ayasında pandemiyamen küreste birlesu turalı kelisimge keldi. Ötken aptadan bastap mwnda da karantin şekteuleri qatañdatıldı.

Wlıbritaniya qazir COVID-19-dı kündelikti jwqtıru körsetkişi boyınşa älemde birinşi orında twr. Virustıñ mutaciyalıq türin jwqtırğan nauqastardıñ arasındağı ölim-jitim 30%-ke wlğayğan. El prem'er-ministri Boris Djonson Pfizer jäne AstraZeneca vakcinaları jaña ştamğa qarsı emdeu isinde tiimdi ekenin ayttı.

Jaña Zelandiyada eki ayda alğaş ret bir keys tirkeldi. Qazir nauqas karantinge jatqızılğan. Jalpı elde 2 283 jağday tirkelip, 25 adam ajal qwşqan.

Bel'giya biligi 27 qañtardan bastap mindetti emes şeteldik saparlarğa 1 naurızğa deyin uaqıtşa tıyım saldı. Koronavirustıñ tez jwqqış jaña ştamdarı anıqtalğan Wlıbritaniya, Oñtüstik Afrika Respublikası jäne Oñtüstik Amerika elderinen keluşiler 10 kündik karantinge jabıladı. Kez kelgen jinalıs pen toy-domalaq ötkizuge bolmaydı. Ğibadathanalardıñ jwmısına da şekteu qoyıldı.

Portugaliya ükimeti elde koronavirustıñ britaniyalıq ştamın jwqtıru sanı kürt öskendikten, mektepter men universitetterdi jabıldı. Sonımen qatar, Wlıbritaniyamen äue qatınasın toqtattı. Mwnda jaña ştamdı jwqtıru 20%-ğa ösken. Jalpı 10 million halqı bar Portugaliyada indet bastalğalı 600 mıñday adam koronavirustı jwqtırıp, 9700 dey adam odan qaytıs bolğan.

Türkiyada vakcinalau nauqanı 14 qañtarda bastaldı. Sodan beri 1 millionnan astam adam ekpe saldırğan. Preparattı birinşi kezekte medicina qızmetkerleri men qarttar qabıldap jatır. Büginge deyin Türkiyağa «Korona-vak» vakcinasınıñ 10 millionğa juıq dozası jetkizilgen.

Epidemiologiyalıq ahualı naşar elderdiñ biri – Ündistan. Mwnda künine 13 mıñğa juıq keys tirkelip jatır. Qazir Ündistanda eki vakcinanı qoldanuğa rwqsat etilgen. Onıñ biri oksfordtıq ekpe bolsa, ekinşisi jergilikti vakcina. Bilik tağı 4 ekpeni qoldanudı közdep otır. El aumağında 3 mıñğa juıq ekpe ortalığı aşılğan. N'yu-Delide olardıñ sanı 80-nen asadı. Aldağı aptada tağı 5 mıñ, aqpan ayında 12 mıñı aşıladı.

26-31 qañtar aralığında Izrail'de halıqaralıq äue qatınası toqtatılmaq. Jergilikti twrğındar osı aralıqta tek birneşe sebeppen ğana şetelge şığa aladı. Solardıñ qatarında emdelu, sot isine ne jaqın adamınıñ jerleu räsimine qatısu ne basqa memleketke qonıs audaru. Sonımen qatar bilik şeteldik jük wşaqtarı men jedel järdem wşaqtarın qabıldauğa da rwqsat berdi.

Osı aptada Gonkongtıñ key aymaqtarında lokdaun engizildi. Uaqıtşa karantin 48 sağat işinde twrğındardan koronavirustıñ bar-joğın anıqtau üşin engizilgen. Osığan baylanıstı 10 mıñ twrğınnıñ sırtqa şığuğa tıyım salındı. Gonkongta twtas audanda lokdaun alğaş ret jariyalanıp otır. İndet tarağan aymaqta osı ayda 162 adam COVID-19 jwqtırğan.

"The Qazaq Times"