Foto: dreamstime.com

Qazirge deyin älemde eki vakcina klinikalıq sınaqtıñ soñğı üşinşi fazasın ayaqtadı. Tağı on ekpe sınaqtıñ soñğı kezeñinen ötkizilip jatır. Sınaqtan sätti ötip, koronavirustı emdeude 90%-dan artıq däldik körsetken vakcinalar qatarında Pfizer, BioNTech farmacevtikalıq kompaniyası jasağan ekpe jäne amerikalıq Moderna ekpesi bar. Tiimdiligi joğarı ekpe anıqtalğan kün «adamzat pen ğılım üşin wlı kün» dep bağalandı.

Amerikalıq Pfizer jäne onıñ germaniyalıq seriktesi BioNTech kompaniyası birlesip äzirlegen vakcinanıñ tiimdiligi klinikalıq sınaqta 90%-dan artıq oñ nätije körsetken. Ğılımi zertteu jwmısına älemniñ 6 elinen 43 mıñ 500 erikti qatısqan. Mamandar preparattıñ bir de bir janama äser bermegenin senimmen aytıp otır. Zertteu jwmıstarına AQŞ, Germaniya, Braziliya, Oñtüstik Afrika, Argentina men Türkiya elderinen şamamen 43 mıñnan astam adam qatısqan. Eriktilerge preparattıñ eki dozası egilgen. Şildede bastalğan klinikalıq sınaq qorıtındısı boyınşa ekinşi ret egilgen ekpeden keyin 7 kün ötisimen adam ağzasındağı koronavirusqa qarsı qorğanıs 90% boldı. Söytip bwl – jappay sınaqtan sätti ötken alğaşqı ekpe.

Kompaniya Wlıbritaniyağa 30 mln, AQŞ-qa 100 mln jäne Japoniyağa 120 mln doza joldau turalı kelisimge kelgen.

Virustı emdeude tiimdiligi joğarı bolğan ekinşi vakcina – amerikalıq Moderna. Tiimdiligi – 94,5%. Ekpeniñ sınağına 30 mıñ erikti qatısqan. Solardıñ 95-i virus jwqtırğan. Köbinde auru jeñil ne ortaşa auır formada ötken. Tiisti jañalıq birden qor narığına äser etti. Söytip Moderna akciyaları 18%-ğa qımbattağan.

Moderna ekpesiniñ Pfizer-den bastı ayırmaşılığı – ekpeni öte suıq toñazıtqışta saqtaudıñ qajeti joq. Moderna vakcinası 2-8 gradus temperaturada 30 kündey, al -20 gradusta altı ayday saqtaladı. Al Pfizer vakcinasın saqtau üşin -70 gradus temperatura qajet. Atalğan ekpeniñ sınağına ekpesiniñ sınağanı 30 mıñday adam qatısqan. Kompaniyanıñ mälimdeuinşe, sınaq kezinde vakcina Covid dertiniñ auır türinen de qorğaytını anıqtalğan.

Bwğan deyin Resey biligi sınaqtıñ üşinşi fazası ayaqtalmay jatıp eki vakcina – Sputnik V jäne «EpiVakKorona» ekpesiniñ tirkelgenin habarlağan. Qazaqstan men Resey «Sputnik V» jetkizu turalı kelisimge de kelgen. Atalğan ekpe boyınşa sınaqqa 40 mıñ erikti qatısqan. Vakcina Ündistan, Veneseula jäne Belaruste klinikalıq sınaqtan ötkizgen. Biraq halıqaralıq sarapşılar sınaqtıñ üşinşi kezeñi ayaqtalmağan reseylik vakcinağa kümänmen qaraydı. Sebebi «Sputnik V» ekpesin alğan keybir eriktilerden koronavirus tabılğan.

Pandemiyanıñ ekinşi tolqını beleñ alğan twsta Italiyada adam jasuşasındağı koronavirustı beytaraptandıratın, yağni, joyıp jiberetin vakcina äzirlendi. Ğalımdardıñ sözinşe, tışqandarğa bir ret preparattı salğannan keyin virustı «bwğattaytın» antidene payda bolğan. Jalpı bes vakcina äzirlengen. Onıñ bäri sätti ayaqtalğan. Ekeui virus adam jasuşasına enu üşin paydalanatın DNQ aquızına negizdelgen vakcina. Lazzaro Spallancanidağı jwqpalı aurular emhanasında tışqandarğa jürgizilgen täjiribe oñ nätije bergen. Qazirgi uaqıtta ekpe sınaqtan ötkizilip jatır.

Dertke qarsı ekpe taqırıbında Qazaqstan da qalıs qalğan joq. COVID-19-ğa qarsı vakcina äzirlegen qazaqstandıq ğalımdar inaktivtelgen nemese «öltirilgen» vakcinanı klinikağa deyingi sınaqtan ötkizgen. Keyinnen Düniejüzilik densaulıq saqtau wyımı qazaqstandıq ğalımdardıñ vakcinasın tirkep, öziniñ resmi saytına ornalastırdı. Vakcina klinikağa deyingi sınaqqa rwqsat etilgen, koronavirusqa qarsı vakcina kandidattarınıñ tizimine endi. Qazaqstandıq vakcina elimizdiñ aumağında auırğandardan bölingen virus ştamı negizinde jasalğan. Endi ğalımdar birqatar klinikağa deyingi jäne klinikalıq sınaqtar ötkizui tiis.

"The Qazaq Times"