"Qaru wstağan qarauıl". Foto: VOA.

Europalıq odaq qazirgi kezde Europa elderiniñ Qıtayda twratın elşilerin Şınjañğa jiberu mäselesin talqılauda. Olar Beyjiñ biligi Şınjañdağı az sandı wlttarğa qısım körsetip otır dep ayıptaydı. Biraq, «Reyter» agenttigi keşe Beyjiñ men Bryussel'degi aqparat közderine silteme jasay otırıp taratqan habarında, EO elşilerine wsınılğan keybir şarttar orındalmasa, Qıtay ükimeti bwğan jol bermeytinin aytqan.

«Reyterdiñ» habarına qarağanda, Beyjiñ tarabı bilı naurız ayında EO elşilerin Şınjañğa baruğa şaqırğan. Alayda, ol kezde EO tarabı bwl saparğa «mwqiyat dayındalu kerektigin» aytıp, şaqırudı qabıl almağan. Eger «Reyterdiñ» habarına säp salar bolsaq, EO tarabınıñ bwl şaqırudan ne üşin bas tartqanın tüsinuge boladı. «Reyterdiñ» atı-jönin bildirgisi kelmegen birqatar diplomattardıñ mälimetine silteme bere otırıp taratqan habarına qarağanda, Qıtay tarabı EO elşileriniñ Şınjañ saparı üşin negizssiz şarttar qoyğan. Onıñ işinde Şınjañdağı QKP joğarı lauazımdısı Çın Çuangomen kezdesuge tıyım salğanı da bar. Bwğan qosa, Qıtay ükimeti EO elşilerinen Şınjañ saparı kezinde adam qwqığı mäselesin talqılamaudı talap etken.

Degenmen de, keyinnen EO men Beyjiñ arasında EO elşileriniñ Şınjañğa saparı turalı kelissözderdi qayta bastadı. Qıtay ükimet Şınjañdağı islam ekstremizmi men separatistterdiñ qateri turalı eskertedi. Soğan qaramastan, EO tarabı öziniñ talaptarına say saparğa mümkindik aluğa tırısuda.

Al, Qıtaydıñ Sırtqı ister ministri taratqan resmi mälimdemede bolsa, Beyjiñ EO müşelerin qamtığan barlıq äriptesterin Şınjañğa saparlay baruğa şaqırğanın, tek tiisti şarttardı qabıl aluın jwmsaqtap jetkizedi. Biraq, «Reyterge» mälimet bergen 6 diplomat EO elşileriniñ Şınjañğa baruı qazir mümkin emes ekenin aytqan. Sebebi, Qıtay biligi EO elşileriniñ saparı arqılı «Şınjañda bäri oydağıday» degen tüsinik qalıptastırıp, onı älemge taratıp jiberudi közdeydi. EO tarabı bwğan jol bergisi kelmeydi. YAğni, öz elşileriniñ saparın Qıtay biligi öz müddesine paydalanıp ketuine jol bermeudi oylastıruda.

Qıtay biligi EO elşileriniñ Şınjañ saparın öz erkine bermeytini belgili. Tek, aldın ala dayındalğan, bir qarağanda «kommunistik partiyanıñ şapağatı tögilgen» jerlerdi ğana aralauğa rwqsat etedi. Biraq, EO diplomattarı bwğan kelisim bere almaydı. Olar naqtı jağdaymen tanısıp, Şınjañ mäselesine bağa beru üşin saparların keñ auqımda jürgizudi qalaydı. Mine bwl qazir EO men Beyjiñ arasındağı kelispeuşiliktiñ bir qırı.

“The Qazaq Times”