Körneki suret. https://sputniknews.com

9 qazanda Türkiya Süriyanıñ soltüstiginde «Beybitşilik qaynarı» atalatın arnayı operaciya bastağan. Türik aviaciyası men artilleriyası körşi el aumağındağı kürd jasaqtarın soqqığa aldı. Äskeri operaciyanıñ maqsatı – lañkesterge oñtüstik şekarada däliz qwruğa jol bermeu. Türkiyanıñ bwl qadamın älem elderi ärtürli bağalap, plyuralizm tuındağan.

Türkiya prezidenti Rejep Tayıp Erdoğannıñ mälimdeuinşe, Süriyadağı is-qimıl nätijesinde eki el şekarasında qauipsiz aymaq qwrıladı. Sonday-aq, osığan deyin Türkiyanı panalağan süriyalıq bosqındar öz üylerine oralatın boladı. Resmi Ankara äskeri operaciya arqılı şekaralas öñirde qauipsizdik aymağın qwrıp, onda siriyalıq bosqındardı ornalastırudı közdep otır.

Eki el arasındağı jağday älem elderiniñ alañdauşılığın tuğızıp otır. 11 qazanda BWW Qauipsizdik keñesi N'yu-York uaqıtımen beysenbidegi otırısına Türkiyanıñ Süriyadağı qarulı äreketin taqırıp etti. BWW Bas hatşısı Antoniu Guterriş: «Men qanday da bir mäseleni äskeri qaqtığıspen şeşuge boladı dep oylamaymın. Siriyanıñ soltüstigindegi şieleniske halıqaralıq wyım alañdap otır. Taraptardı sabırğa şaqırıp, mäseleni beybit jolmen şeşuge şaqıramız. Äskeri operaciya Wyımnıñ qaulısı men halıqaralıq qwqıq normaların qwrmetteui kerek», – dep atap ötti.

Franciya prezidenti Emmanuel' Makron amerikalıq äriptesi Donal'd Tramppen telefon arqılı söylesip, Türkiya – Süriya jağdayın taqıladı. France-Presse basılımınıñ habarlauınşa, Makron «Türkiya Süriyadağı is-qimılın mümkindiginşe tezirek ayaqtauı qajet. Osı mäselege baylanıstı Parij men Uaşington jaqın künderi baylanısta boladı», – degen. Franciya prezidenti aymaqta «Islam memleketi» lañkestik tobınıñ qayta jandanuına jol bermeu, beybit halıqtı qorğau kerektigin atap ötti.

Türkiya tarapınan arnayı operaciya bastalğalı, Ankara lañkester dep sanaytın 277 kürd jasağınıñ közin joyğan. Qazir şekarağa qosımşa äsker men tehnika attandı. Kürdter qarımta retinde Türkiyağa qaratıp artilleriyalıq zeñbirekter atqan. Üzilissiz şabuıl saldarınan Siriyanıñ soltüstiginde ornalasqan eldi mekenderden 10 mıñday adam qauipsiz jerge qaşıp jatır. Qwrbandar men zardap şekkender sanı eki esege artqan. Osığan qatıstı Türkiya Sırtqı ister ministri Mevlyut Çavuşoglu: «Äskeri operaciya jürip jatqan aumaqta twtqındalğan lañkester barın bilemiz. Olar bizdiñ jauapkerşiligimizge ötedi. Aldımen är elden öz azamattarın alıp kete me dep swraymız. Biraq Donal'd Tramp Europa elderi terrorlıq joldı tañdağan azamattarınan bas tartqanın ayttı. Olar twtqında qaladı. Eşkimdi bosatayın dep jatqan joqpız», – dedi.

EO Sırtqı sayasat qızmetiniñ resmi ökili Mayya Kos'yançiç: «Süriyanıñ soltüstik-şığısındağı äskeri is-qimıldardıñ jandanuı jağdaydı odan beter uşıqtıradı. Bwl jergilikti halıqtıñ jappay köşuine äkep soğadı. Biz Süriya mäselesi jönindegi Astana procesine kepil elderdi onıñ işinde Türkiyanı da aymaqta äskeri operaciyanı toqtatıp, jergilikti halıqtıñ qauipsizdigin qamtamasız etuge şaqıramız», – dep mälimdedi. Diplomattıñ aytuınşa, Süriyadağı şieleniske qatıstı kez kelgen mäsele äskeri jolmen emes, BWW Qauipsizdik Keñesiniñ rezolyuciyası men 2012 jılı qabıldanğan Jeneva kommyunikesine säykes şeşilu kerek.

Al Türkiyanı qoldaytının atap ötken Vengriyanıñ Sırtqı ister ministri Peter Siyyarto: «Däl qazirgi jağdayda Türkiyanı qoldauımız kerek. Söylesip, sanasuımız kerek. Qoğam aldında mälimdeme jasap, pikir almasudıñ jöni joq. Europalıq köşbasşılar Türkiya prezidenti, sırtqı ister ministrine şığıp, dialogqa tartu kerek. Sebebi Türkiya – Europadağı qauipsizdiktiñ kepili. 4 millionday bosqındı wstap otıru oñay emes», – deydi.

Sayasi datağa köz jügirtsek, Türkiya men Süriya arasındağı qarım-qatınas 1980-1990 jıldarı şielenise bastağan. Öytkeni, Ankara Damaskti Kürdstannıñ jwmıs partiyasın (RPK) qoldadı dep ayıptadı. 1998 jıldıñ qazanında eki el qarım-qatınası sayasi dağdarısqa wşırap, osı mäseleni şeşu üşin Türkiya Süriyağa 45 kündik merzim berdi. Sol jılı süriyalıq bilik RPK köşbasşısı Abdullah Odjalandı elden quu turalı şeşimge kelgen. Keyinnen 1998 jılı 20 qazanda Türkiya men Süriyanıñ Sırtqı ister ministrligi, işki ister basqarmasınıñ ökilderi Adanada qauipsizdik mäseleleri jönindegi birlesken hattama men kelisimge qol qoyğan. Atalğan kelisimge säykes türik äskerleri Süriyada transşekaralıq operaciya jürgizuge qwqılı. Türkiyanıñ bwl qadamın «agressiyağa» balağan kürdter jer-jerde narazılıq akciyaların wyımdastırıp, halıqaralıq wyımdardan kömek swrap otır. Eki kün bwrın AQŞ-ta bastalğan narazılıq akciyası keşe Irakta ötti.

Talay jıldar boyı jalğasın tapqan qaqtığıstarğa qaşan nükte qoyılatını beymälim. Qazirşe belgili bop otırğan jayt, beybit twrğındarğa tönetin qauip pen migraciyalıq mäseleleniñ şielenisui. Al ekonomist mamandardıñ pikirinşe, aldağı künderi türik lirasınıñ qwnsızdanuı bek mümkin.

"The Qazaq Times"