Foto: mfa.gov.kz

Tamız ayınan bastap prezident Qasım-Jomart Toqaevtıñ bastamasımen qwrılğan «Wlttıq qoğamdıq senim keñesi» öz jwmısın bastaydı. Bwl qazaq qoğamı men biligi üşin tañsıq dünie emes. Sebebi Qazaqstanda qanday da bir mäselege baylanıstı keñes nemese komissiya qwru dästüriniñ qalıptasqanına kem degende 17 jıl boldı.

Sonau 2002 jılı Aqordanıñ bastamasımen «Azamattıq qoğam men demokratiyanı damıtuğa wsınıs jasauğa» arnalğan keñes qwrıldı. Ol kezde biliktiñ demokratiyanı damıtuğa qwştarlığın arttırğan oppoziciyalıq toptardıñ bas kötere bastauı boldı. Biraq bastapqıda twraqtı jwmıs isteydi degen keñes, aqır soñında demokratiyanı damıta almadı. «Jabulı qazan jabulı küyinde qaldı».

2004 jılı bilik qazaq qoğamın demokratiyalandıruğa baylanıstı kezekti bastama köterdi. Bwl jolğı bastama aldıñğısınan da asıp tüsti. Sebebi keñestiñ atı demokratiyağa kereğar wğımdardıñ birimen tura keldi. Dälirek aytqanda, NKVD (Nacional'naya komissiya po voprosam demokratizacii) dep ataldı. Bwl da oppoziciya ökilderi sol kezde ötken parlament saylauın moyındamay, şu şığarğannan keyin qwrıldı. Onıñ da eşqanday zañdıq märtebesi joq, konsul'tativtik organ bolmadı.

2006 jılı sol kezdegi prezident Nwrswltan Nazarbaevtıñ bastamasımen «demokratiyalıq reformalardı qalıptastıru jäne jüzege asıruğa» baylanıstı komissiya qwrdı. Ol da qoğammen baylanıstı nığaytıp, sayasi jüyeni modernizaciyalap, demokratiyanı damıtuı tiis bolğan. Biraq dästür boyınşa bwl keñeste tük bitirmey tarih qoynauına ketti.

2006 jıldan keyin bilik «demokartiyanı damıtuğa» bağıttalğan bastamaların kürt azayttı. 2016 jılğa deyin Aqorda qoğamdıq keñes nemese komissiya jöninde jaq aşpadı. 2016 jılı bolğan jer mitingileri kezinde bilik mwrağatta jatqan «senim keñesi» papkasın qayta şığardı. Bwl jolı da ol özine jüktelgen mindetterdi "abıroymen" atqarıp şıqtı.  Jä, endi ötkendi qoyıp, büginimizge oralayıq.

Joğarıda aytqanımızday, tamız ayınan bastap qwramına 44 twlğa engen «Wlttıq qoğamdıq senim keñesi» öz jwmısın bastaydı. Äzirgi bastalmağan jwmısqa qanday da bir pikir aytu qiın. Dese de, äleumettik jeli men BAQ bitken atalmış keñeske baylanıstı bwğan deyin qwlaş-qwlaş maqala jazıp, oy-pikirlerimen bölisip tastadı. Bizdiñ olarğa alıp-qosarımız joq. Tek keñeske baylanıstı bir närseni aytuğa boladı. Ol Aqorda sayasitehnologtarınıñ 17 jıl boyı halıqpen dialog ornatuda jaña täsil oylap taba almauı. Jıldar ötip, bilikke qoyılğan halıqtıñ talaptarı özgergenimen, äli künge deyin «senim keñesi» papkası özgerer emes. Negizi, bilikke keñes qwrmas bwrın, birinşi, osı siyaqtı wsınıstar jasap, halıqtıñ «tamırın basıp», «säuegeylik jasaytın» sarapşılar tobın jañartu jöninde arnayı komissiya qwru kerek siyaqtı...

"The Qazaq Times"