فوتو: mfa.gov.kz

تامىز ايىنان باستاپ پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ باستاماسىمەن قۇرىلعان «ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسى» ءوز جۇمىسىن باستايدى. بۇل قازاق قوعامى مەن بيلىگى ءۇشىن تاڭسىق دۇنيە ەمەس. سەبەبى قازاقستاندا قانداي دا ءبىر ماسەلەگە بايلانىستى كەڭەس نەمەسە كوميسسيا قۇرۋ ءداستۇرىنىڭ قالىپتاسقانىنا كەم دەگەندە 17 جىل بولدى.

سوناۋ 2002 جىلى اقوردانىڭ باستاماسىمەن «ازاماتتىق قوعام مەن دەموكراتيانى دامىتۋعا ۇسىنىس جاساۋعا» ارنالعان كەڭەس قۇرىلدى. ول كەزدە بيلىكتىڭ دەموكراتيانى دامىتۋعا قۇشتارلىعىن ارتتىرعان وپپوزيتسيالىق توپتاردىڭ باس كوتەرە باستاۋى بولدى. بىراق باستاپقىدا تۇراقتى جۇمىس ىستەيدى دەگەن كەڭەس، اقىر سوڭىندا دەموكراتيانى دامىتا المادى. «جابۋلى قازان جابۋلى كۇيىندە قالدى».

2004 جىلى بيلىك قازاق قوعامىن دەموكراتيالاندىرۋعا بايلانىستى كەزەكتى باستاما كوتەردى. بۇل جولعى باستاما الدىڭعىسىنان دا اسىپ ءتۇستى. سەبەبى كەڭەستىڭ اتى دەموكراتياعا كەرەعار ۇعىمداردىڭ بىرىمەن تۋرا كەلدى. دالىرەك ايتقاندا، نكۆد (ناتسيونالنايا كوميسسيا پو ۆوپروسام دەموكراتيزاتسي) دەپ اتالدى. بۇل دا وپپوزيتسيا وكىلدەرى سول كەزدە وتكەن پارلامەنت سايلاۋىن مويىنداماي، شۋ شىعارعاننان كەيىن قۇرىلدى. ونىڭ دا ەشقانداي زاڭدىق مارتەبەسى جوق، كونسۋلتاتيۆتىك ورگان بولمادى.

2006 جىلى سول كەزدەگى پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ باستاماسىمەن «دەموكراتيالىق رەفورمالاردى قالىپتاستىرۋ جانە جۇزەگە اسىرۋعا» بايلانىستى كوميسسيا قۇردى. ول دا قوعاممەن بايلانىستى نىعايتىپ، ساياسي جۇيەنى مودەرنيزاتسيالاپ، دەموكراتيانى دامىتۋى ءتيىس بولعان. بىراق ءداستۇر بويىنشا بۇل كەڭەستە تۇك بىتىرمەي تاريح قويناۋىنا كەتتى.

2006 جىلدان كەيىن بيلىك «دەموكارتيانى دامىتۋعا» باعىتتالعان باستامالارىن كۇرت ازايتتى. 2016 جىلعا دەيىن اقوردا قوعامدىق كەڭەس نەمەسە كوميسسيا جونىندە جاق اشپادى. 2016 جىلى بولعان جەر ميتينگىلەرى كەزىندە بيلىك مۇراعاتتا جاتقان «سەنىم كەڭەسى» پاپكاسىن قايتا شىعاردى. بۇل جولى دا ول وزىنە جۇكتەلگەن مىندەتتەردى "ابىرويمەن" اتقارىپ شىقتى.  ءجا، ەندى وتكەندى قويىپ، بۇگىنىمىزگە ورالايىق.

جوعارىدا ايتقانىمىزداي، تامىز ايىنان باستاپ قۇرامىنا 44 تۇلعا ەنگەن «ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسى» ءوز جۇمىسىن باستايدى. ازىرگى باستالماعان جۇمىسقا قانداي دا ءبىر پىكىر ايتۋ قيىن. دەسە دە، الەۋمەتتىك جەلى مەن باق بىتكەن اتالمىش كەڭەسكە بايلانىستى بۇعان دەيىن قۇلاش-قۇلاش ماقالا جازىپ، وي-پىكىرلەرىمەن ءبولىسىپ تاستادى. ءبىزدىڭ ولارعا الىپ-قوسارىمىز جوق. تەك كەڭەسكە بايلانىستى ءبىر نارسەنى ايتۋعا بولادى. ول اقوردا ساياسيتەحنولوگتارىنىڭ 17 جىل بويى حالىقپەن ديالوگ ورناتۋدا جاڭا ءتاسىل ويلاپ تابا الماۋى. جىلدار ءوتىپ، بيلىككە قويىلعان حالىقتىڭ تالاپتارى وزگەرگەنىمەن، ءالى كۇنگە دەيىن «سەنىم كەڭەسى» پاپكاسى وزگەرەر ەمەس. نەگىزى، بيلىككە كەڭەس قۇرماس بۇرىن، ءبىرىنشى، وسى سياقتى ۇسىنىستار جاساپ، حالىقتىڭ «تامىرىن باسىپ»، «ساۋەگەيلىك جاسايتىن» ساراپشىلار توبىن جاڭارتۋ جونىندە ارنايى كوميسسيا قۇرۋ كەرەك سياقتى...

"The Qazaq Times"