Foto: https://assets.weforum.org

Düniejüzilik ekonomikalıq forum jürgizetin reyting boyınşa Qazaqstan turister üşin qauipti memleketter tizimine endi. Zertteu nätijesinde Qazaqstan jol apatı jii orın alatın memleketter sanatında. Tizimde Qazaqstannan bölek Afrika, Iran, Dominikana, Tailand jäne V'etnam bar.

Älemdik sarapşılar densaulıq, qauipsizdik, joldağı ahualdı bağamday kele, turisterge arnalğan nwsqaulıq äzirledi. Nätijesinde Norvegiya, Finlyandiya, Islandiya sayahatqa öte qolaylı memleket tizimine engen. Auğanstan, Süriya, Liviya jäne Päkistan elderi soğıstıñ örşigenine baylanıstı eñ qauipti memleketter tiziminde. Al Afrika aumağı, Venesuela, Gaiti, Irak jäne Soltüstik Koreyada auru-sırqau belgisi joğarı. Sonımen qatar, qauipsizdik mäselesi Oñtüstik Amerika, Tayau Şığıs jäne Okeaniyada özekti.

Jahandıq bäsekege qabilettilik indeksi şveycariyalıq DEF-tiñ jıl sayınğı bayandaması sanaladı. Ol memleket pen onıñ organdarındağı ekonomikanıñ twraqtı ösuin qamtamasız etu mümkindikterin, ekonomikalıq ösudiñ negizgi aspektilerin, sayasi bağıt, sonday-aq ekonomikalıq sayasattıñ problemalıq salaların anıqtaydı. Indeks älemniñ barlıq halqınıñ 94%-ı jäne älemdik JİÖ-niñ 99%-ına keletin 140 el boyınşa esepteledi.

2018 jıldıñ qorıtındısı boyınşa Qazaqstan Düniejüzilik ekonomikalıq forum (DEF) reytingi boyınşa 140 eldiñ işinde 59-şı orındı ielendi. Bwl rette TMD elderi boyınşa poziciyalar mınaday: Resey (43-orın, +2), Qazaqstan (59-orın, özgerissiz), Gruziya (66-orın, +1), Äzirbayjan (69-orın, -4 orın), Armeniya (70-orın, +2), Ukraina (83-orın, +6), Qırğızstan (97-orın, +3) jäne Täjikstan (103-orın, -5).

Bäsekege qabilettiliktiñ birinşi faktorı – eñbek narığı. Mwnda Qazaqstan «jalaqını belgileu kezindegi ikemdilik», «qızmetkerlerdiñ qwqığı» jäne «şeteldik jwmıs küşin jaldaudıñ jeñildigi» indikatorları boyınşa 30-orında.

Ekinşi toptağı instituttar faktorı boyınşa «äleumettik kapital», «elektrondıq qatısu indeksi», «terrorizm jağdayları», «sıbaylas jemqorlıqqa qarsı küres» jäne «wyımdasqan qılmısqa baylanıstı şığındar» bölimderinde Qazaqstan 61-orında.  Infraqwrılım faktorı boyınşa 69, al qarjı jüyesi boyınşa 100-orında twr. Negizinen älemdik reytingte eñ joğarı poziciya 2015-2016 jıldarı bayqaldı. Bwl kezderi Qazaqstan 42 orında.

Düniejüzilik ekonomikalıq forum (DEF) jıl sayın, 1979 jıldan bastap «Jahandıq bäsekege qabilettilik turalı bayandama» (Global Competitiveness Report) jariyalaydı. Bayandamanı professor Klaus Şvab jäne Ksav'e Sala-i-Martinniñ jetekşiligimen halıqaralıq sarapşılar tobı dayındaydı. Qazirgi uaqıtta reyting osı saladağı eñ bedeldi keşendi zertteuler qatarında. 2004 jıldan bastap bayandamada «Jahandıq bäsekege qabilettilik indeksi» (Global Competitiveness Index, GCI) negizinde barlıq memleketterdiñ reytingisi keltiriledi. Qazaqstan 2006 jıldan bastap atalğan reytingter tizimine engen.

"The Qazaq Times"