KTJ wyımnıñ qarulı sodırları. Foto: Caucasus Times.

Batıs aqparat qwraldarında, sonıñ işinde moderndiplomacy.eu sındı bedeldi internet basılımdarı men BBC sındı ıqpaldı aqparattıq agenttikter orta aziyalıq jihadşılar «äl-Kaidağa» adal qızmet etuge ant bere bastağanı turalı aytıluda. Bwl Auğanstan jağdayına, sonday-aq soñğı kezdegi Orta Şığıs mäselesine baylanıstı Orta Aziyağa jaña sınaqtardıñ kele jatqanınan habar beredi.

Orta Aziyadan şıqqan jihadşı qarulı toptar turalı osıdan bwrın da jazğan edik. Orta Aziyadan şıqqan terrorlıq toptar turalı AQŞ-tağı dini ekstremizm boyınşa zertteuşi qırğızstandıq Uran Botabekov aqparat qwraldarına arnayı maqala jariyalağan. (moderndiplomacy.eu/BBC.com) «Katiba tauhid uäl jihad» (arı qaray KTJ) dep atalatın terrorlıq toptı Qırğızstannıñ tuması özbek azamatı Abdu Salah (Abdu Saloh) jetekşilik etedi. Olar 2015 jıldan beri Süriya jerinde Başar Asad rejimine qarsı soğıstarğa qatısıp keledi. Abdu Salah jetekşilik etken Orta Aziyadan jinalğan jihadşılar tobı Süriya men Irak jerindegi terrorlıq toptar arasında öziniñ soğısker, jankeştiligimen tanımal.

KTJ jetekşisi Abdu Salah. Foto;AsiaTerra.

Qañtar ayınıñ bas şeninde orta aziyalıq terrorlıq top KTJ «äl-Kaidanıñ» qazirgi jetekşisi Ayman äl-Zavaharige jwrt aldında ant bergeni jazılğan audio taradı. Bwl audio jazbada Abdu Salah jihad arqılı islam jaularına qarsı twruğa şaqırğan sözderi jazılğan. Bwl jazbalar KTJ-nıñ belsendi jwmıs istep twrğan äleumettik jelidegi paraqşaları arqılı tarağan. Atalğan orta aziyalıq qarulı top 2015 jılı da «äl-Kaidağa» qızmet etuge ant bergeni turalı osınday video jazbalar jariyalağan. Kezekti jağday onıñ «äl-Kaidamen» tipti de jaqındasa tüskeninen derek beredi.

Iqpaldı halıqaralıq terrorlıq wyım «äl-Kaidağa» ant bergen orta aziyalıq jihadşılar tobı bir ğana KTJ emes, olardan tıs «Katibat Imam äl-Bwhari» (KIB) men Türkistan Islam Partiyası (TIP) qatarlı qarulı toptar da ant berude bar. Qazirgi kezde bwl atalğan toptar Süriyanıñ Idlib aymağında jihadşılardıñ sünittik tobı Hayat Tahrir äs-Şamnıñ (HTŞ) qatarında Başar Asad ükimetine qarsı soğısuda.

HTJ terrorlıq tobınıñ qarulı sodırları. Foto; MODERNDIPLOMACY.EU.

HTŞ bolsa özin «äl-Kaidamen» baylanısı joq, wstanımı wqsamaytın derbes wyım retinde körsetuge tırısadı. Alayda, ol jetekşilik etken Orta Aziyadan şıqqan terrorlıq toptar «äl-Kaidağa» qızmet etuge ant berude. HTŞ bwlarmen mämilesin üzgenin aytqanımen, U. Botobekov bastağan zertteuşiler bwğan kümänmen qaraydı.

Taqırıpqa Şınjañ mäselesiniñ de qatısı bar

Orta aziyalıq salafittik-jihadtıq toptarı «äl-Kaidamen» birlesui eki kezeñnen twradı. Alğaşqısı, 90-şı jıldarda bastalğan. Ol kezde Auğanstanda bastalğan Şığıs Türkistan islam qozğalısı men Özbekstandağı islam qozğalıstarınıñ salafit jihadşıları «äl-Kaidağa» ant berisken. Al, sol kezde «äl-Kaidanıñ» post-keñestik Orta Aziya men Qıtaydıñ Şınjañ aymağındağı ideologiyalıq jüristerine sol kezdegi wyım jetekşisi Usama bin Laden jetekşilik etip otırğan. «Şığıs Türkistan islam qozğalısınıñ» jetekşisi Abul Hak 2005 jılı «äl-Kaidanıñ» mañızdı lauazımdılarınıñ biri bolğan.

Orta Aziya jihadşılarınıñ äl-Kaidağa qosıluınıñ ekinşi kezeñi Süriya soğısı bastalğan kezeñ deuge boladı. U. Botobekovtıñ körsetuinşe äl-Kaidada propaganda jäne finans isterine jauaptı terrorşı Abu Katada äl-Filistini Orta Aziya terrorlıq toptarınıñ äl-Kaidağa qosıluına mañızdı röl atqarğan. Qazir äl-Kaida qwramında  2 mıñnan asa wyğır, özbek, qırğız jäne täjik jihatşıları bar. Bwlardıñ qatarında Qazaqstannan barğan jihatşılardıñ bar-joğı turalı anıq derek joq. Biraq, bwl mümkindikti joqqa şığaruğa bolmaydı.

Äl-Kaidanıñ «islam jaularına» qarsı ügit-nasihattarı arasında mwsılman emesterdiñ, islamnan bet bwrğandardıñ, sonday-aq, evreylerdiñ äyelderi men balaların öltiruge şaqıru sındı qauipti tarmaqtarı bar. Bwl nasihattardıñ basım köbin joğarıda atalğan äl-Filistini jürgizedi. Sonday-aq, wyımnıñ qazirgi jetekşisi äl-Zavaharidiñ bağdarlamasında Ierusalimdi Izrail'den tartıp alu sındı auqımdı mäseleler de bar.

Terrorlıq toptardıñ jappay Auğanstanğa şeginis jasau, sonday-aq, Auğanstanda bolıp jatqan özgerister Orta Aziyağa saqtıq dabılın qağadı. Orta Aziyanıñ jihadtıq toptarı atalğan terrorlıq wyımdar işinde jürip öz jerlesterin ekstremistik qarulı toptarğa şaqıra alatının eskergen jön. Auğanstandağı dürbeleñge tolı jağdaylar dağdılı atıs-şabıs pen talas-tartıs sekildi köringenimen, ondağı jağdaydı jiti baqılau Orta Aziya elderiniñ qay-qaysısına da wlttıq qauipsizdigi üşin asa mañızdı.

“The Qazaq Times”