Tramp delegaciyası kezdesude. Foto: AP/VOA,

 

Aq üydiñ ekonomikalıq keñesşisi, AQŞ ükimeti Qıtaydıñ sauda mäseleleri boyınşa kelisilgen şwğıl şaralarğa kirisedi dep kütip otırğanın mälimdedi. Osıdan bwrın eki el basşıları Argentinada bas qosıp, mañızdı kelisim jasasqan edi.

Tramp pen Şi Jinpiñ kelissözinde jasalğan kelisim – 90 kündik kelissöz kezinde osığan deyin kezektesken kedendik salıqtar toqtatıladı; Bwl 90 kündik kelissözder kezeñi 2019 jıldıñ 1 qañtarınan bastaladı; Wzaqqa sozılatın kelissözde sauda-sattıq jäne basqa da mäselelerdi talqılau qatarlılar.

AQŞ Qazına departamentiniñ bir kün bwrın, kelisimge oray Qıtay 1,2 trln AQŞ dolları kölemindegi sauda-sattıq mindetin öz moynına alğanın ayttı. Aq üy ekonomikalıq keñesşisi Kudlou bwl AQŞ önimderi üşin asa tiimdi is ekenin ayttı. Onıñ aytuınşa, Qıtay ükimeti keden salığı sekildi kedergilerdi alıp tastau sındı mindetterin tez arada bastap ketpek.  «Tipti biz bwl kedendik salıqtar nölge teñestiriledi dep ümittenemiz», – deydi Tramptıñ ekonomikalıq keñesşisi.

Qıtay qay jağınan jol berdi?

Mälimdemelerden belgili bolğanday, Qıtay tarabı Tramptıñ qoyğan eñ negizgi üş talabına kelisim bergen. Üş negizgi talap osığan deyin aytılıp jürgendey – ziyatkerlik jäne korporativtik menşik qwqığın wrlau, amerikalıq kompaniyalardan tehnologiyalardı ötkerip berudi talap etu sekildi Qwrama Ştattıñ müddelerine qayşı mäselelerdi tez arada şeşetin boladı. Biraq, bwl mäseleler qazir tek auızşa kelisim küyinde twr. Sebebi, bwl tüyinderdi jiñişkelikpen taldap talqılauğa tura keledi.

Kezdesuden keyin Qıtay basşısı amerikalıq kompaniyalarğa Qıtay narığın aşuğa uäde bergen. Buenos-Ayreste Tramp pen Şi Jinpiñnan bölek, Aq üy ekonomikalıq keñesşisi Kudlou, qazına ministri Mnuçin jäne sauda ökili Robert Laythayzer Qıtaydıñ vice-prem'eri Lyu Hımen bey resmi eki ret kezdesu ötkizgen. Bwl kezdesude de Qıtay lauazımdısı Qıtay tarabınıñ jaña mindettemeler boyınşa äreket jasaytının birneşe ret qaytalağan.

Kudlou mälimdemesinde: «Qıtaydıñ öz mindettemelerin orındaudağı tarihi körsetkişteri keremet emes. Biz bwnı bilemiz. Biraq, meniñ aytayın degenim, prezident Şi bwrınğıdan basqaşa. Olar bayau jüre almaydı, keşiktire almaydı nemese keri qaytara almaydı», – dedi. Ol jäne AQŞ ükimeti Qıtaydıñ öz mindetterin orındaudağı beynesi men qarqınına köbirek köñil böletinin eskertken.

AQŞ pen Qıtay arasındağı kelissözdiñ alğaşqı adımda sätti ötui, jahandıq qor narığına da jağımdı jağınan äser etti. Düysenbi küin jaña serpin alğan qor narığı, üş aptadan bergi eñ joğarı deñgeyge östi.

Tramp Qıtaymen kelissözge kimdi salmaq

Prezident Tramp kelissözderdiñ alğaşqı raundın ötkizudi sauda ökili Roberd Laythayzerge tapsırıp otır. Laythayzer bolsa Tramp äkimşiligindegi Qıtaydı qattı sınğa alğan lauazımdınıñ biri. Ol sonıñ aldında ğana Qwrama Ştat pen Kanada, Meksika arasındağı jaña kelisimdi sätti jasasqan edi. Alayda, keybir sarapşılardıñ aytuınşa, AQŞ-Qıtay sauda kelisimin jasasu Laythayzerdiñ soñğı birneşe jılda jasasqan kelisimderine wqsamaytın eñ qatañ äri qiını boluı mümkin. Degenmen Tramp ükimetindegi köptegen lauazımdıları Laythayzerdiñ kelissöz jürgizudegi qabiletine tänti boladı. Ol kelissözder kezinde türli qısımdardı wtımdı paydalana alatın tisqaqtı sayasatker retinde moyındalğan.

“The Qazaq Times”