Foto: QT

Bügin Almatı qalasınıñ «Kinoplexx Sary Arka» kinoteatrında rejisser Ergen Toqmurzinnıñ Alaş wlt-azattıq qozğalısına arnalğan «Alaş tuı astında» attı derekti fil'miniñ twsaukeseri ötti.

Twsaukeserge fil'mniñ bas keñesşisi, tarih ğılımdarınıñ doktorı Mämbet Qoygeldi, scenariy avtorı, jurnalist Bolat Mürsälim jäne qoyuşı operator Mwstafa Öner qatıstı.

Tarih ğılımdarınıñ doktorı, Mämbet Qoygeldi.

Mämbet Qoygeldi: «Alaş qozğalısına qatıstı derekterdi bir fil'mde qamtu mümkin emes. Biraq Bolat Mürsälim tüsirgen fil'mde Alaş qozğalısınıñ şığu negizi, qwrılu kezeñderi, onıñ soñı nemen ayaqtaldı degen dünieler tolığımen qamtıldı dep oylaymın. Fil'm osı twrğıdan öte bağalı. Meniñ oyımşa, konceptualdıq twrğıdan twtas ğılımi negizge süyengen fil'm osınday deñgeyde alğaş ret tüsirilip otır. Bwl twrğıda Bolat Mürsälim öte ülken jwmıs atqarğan. Ol Alaş qozğalısına qatıstı bar ülken mädeni ortalıqtardıñ barlığında bolmasa da negizgilerinde bolğan. Mısalı, jañağı Peterburgke, Mäskeuge, Semeyge baylanıstı tüsirilgen syujetter sonıñ ayğağı. Bwl fil'm dwrıs taralımın tapsa, äsirese universitet, oqu orındarınıñ oqu procesterine öte paydalı bolar edi».

Foto: QT

Mädeniet jäne sport ministrliginiñ tapsırısı boyınşa Ş. Aymanov atındağı «Qazaqfil'm» AQ «El» prodyuserlik ortalığı birlesip tüsirgen «Alaş tuı astında» derekti fil'mi «Oyan, qazaq!», «Jariyalanbağan avtonomiya» jäne «Qaterli ötkel» attı üş bölimnen twradı.

«Oyan, qazaq!» böliminde Alaş qozğalısınıñ qalıptasu kezeñi, jädidtik ağım men batıs mädenietiniñ ıqpalı, qazaq baspasöziniñ qalıptasuı, 1916 jılğı köteriliske közqaras mäseleleri aytıladı.

Foto: QT

Ekinşi «Jariyalanbağan avtonomiya» böliminde fil'm avtorları Alaş qayratkerleri nege täuelsizdikti emes, avtonomiyanı tañdadı? Alaş äskeri qalay qwrıldı? Alaş avtonomiyası qwrıldı ma, joq pa? Ä. Bökeyhan men M. Şoqay Ufadağv  Memlekettik mäjiliste wlt-azattıq küres müddesin qalay qorğadı? Degen swraqtarğa jauap izdeydi.

«Qaterli ötkel» qorıtındı bölim Alaş qayratkerleriniñ qazaq şekarasın şegendeuimen bastaladı. Bwdan bölek «Qaterli ötkel» böliminde Goloşekin qırğını, Stalindik repressiya siyaqtı tarihi oqiğalar körsetiledi.

"The Qazaq Times"