Ayşolpan jäne sayatşılar. Foto: dejongfoto.nl

«Qwsbegi»  – Moñğoliyadağı sayatşılıqqa üyrenip jürgen  köşpeli qazaq qızı turalı derekti  fil'm desedi.  Jeksenbi küni ötken Oskar nominaciyasına wsınılmay qalğan bwl fil'm turalı qate pikirdi  Otto Bell (fil'm rejisseri) joqqa şığardı. Bwl turalı BBC saytında jariyalandı.

«Qwsbegi»   fil'miniñ oqiğa jelisi öte qarapayım jäne äserli. Ayşolpan Nwrğayıp esimdi 13 jasar batır qız äkesinen  attıñ üstinde  bürkit wstap üyrenedi. Kişkentayınan qwsbegilikke «wstazı» osılayşa qızın jattıqtıradı.  Keyinnen  Moñğoliyanıñ soltüstik-batısındağı Bayan-Ölgiy aymağında jıl sayın ötkizilip twratın  qwsbegilerdiñ sayısınan qarsılastarın tañday qaqtırıp jeñip şığadı. Sonday-aq, fil'm pop jwldız Sia-nıñ orındauındağı «Sizdiñ qolıñızdan bäri keledi» degen mağınadağı änmen süyemeldenedi. Fil'mge pikir bildirgenderdiñ biri «qiyal-ğajayıpqa tolı derekti fil'm» dep mülde baylanıspaytınday köringen eki sözdi birge qoldanuında da bir män bar.

Foto: bbc.com

Öz äuletiniñ 12-wrpağı sanalatın Ayşolpan sol äuletinen «qwsbegilikpen aynalısqan birinşi äyel» ekendigi körinedi fil'mde. Jäne ol basqa qwsbegi qızdardı basıp ozadı. Biraq amerikalıq tarihşı Adrienna Mayer  jäne özge de ğalımdar  onıñ ötirik siyaqtı äser qaldıratının jetkizip otır.

Rejisser Otto Belldiñ bwnday fil'm tüsiruine mwrındıq bolğan – izrail'dik fotograf Aşer Svidenskiydiñ 2014 jılğı BBC arnasındağı jariyalanğan Ayşolpannıñ suretteri. Otto sol suretterdi körgennen keyin Ayşolpannıñ otbasın baqılap jürgen. Olarğa jolıqqan birinşi küni-aq tuındınıñ alğaşqı kartinası tüsirilgen. Onda Ayşolpan bürkittiñ balapanın wyasınan alıp, arqanmen tömen qaray tüsip bara jatqan kezinde, tömennen äkesi wstap, qwlamay tüsuine kömektesken. Zertteuşilerdiñ kelsipeytin twsı da osı jer eken. Nege ekeni belgisiz.

Kişkentayınan bürkitke baulıp öskendikten, Ayşolpan atası Ağajay kelgende, äkesi ekeuiniñ bataların berudi swraydı.  Äkesi qarsılıq bildirgen kezinde atası köndirip, ekeui qızdarına bata beredi. Biraq bwl «bata beru kartinası» fil'mge kirgizilmegen eken.

Sebebi, Ayşolpannıñ äkesiniñ aytuınşa, Ağajay atanıñ ne oylaytını mañızdı bolğan. Jäne onıñ dalada eşkilerge qarap otırudı jaqsı köretinin eskertip, kinonıñ halıqqa şınayı jetetinin aytıp, sol kartinanı tüsirgen.

Foto: bbc.com

Sonımen qatar, qwsbegiler sayısı kezinde tüsirilgen syujetke kümän keltiruşiler de köp bolğan. Qazaqstanan da, Qırğızstannan da. Soğan baylanıstı, Megan Fits Jeyms (Meghan Fitz-James) esimdi kanadalıq sayahatşı arnayı Ayşolpannıñ üyine barıp, onıñ otbasılarmen söylesip qaytqan eken. Nätijesinde, twtas fil'm Ayşolpan turalı bolğanımen, keybir kişigirim syujetterdi rejisser öz tarapınan qosqan. Biraq keyipkerdiñ ömirine qatıstı derekterdi özgertusiz qaldırğan. Onıñ ayuınşa, Ayşolpannıñ älemin bükil älem bilui tiis. Ayta ketetini, fil'mde Ayşolpannıñ özi oynaydı.

BBC-ge bergen swhbatında Ayşolpan bılay deydi: «10 jasımnan bastap äkemmen tauğa barıp, jattığa bastadım. Sol kezde oğan «Men qwsbegi bolamın» dep aytqanmın».

Bir küni Ayşolpannıñ kişkentay kezinde, sayatqa şığar kezde ol suıq tiip, auırıp qaladı. Onı äkesi bürkitti wstauğa şaması jetpeydi dep oylap tastap ketpek boladı. Oğan könetin qız bar ma?! Erip baradı. Sol kezde jiılğan jwrt tañdanısın jasıra almağan. Eresek adamdardıñ janında özin erkin wstap, suıqqa qaramastan, qolınan bürkitin tastamay jürgen.

2014 jılğı jeñisinen keyin 2015-2016 jıldardağı sayıstarda Ayşolpandı qwrmettep kütip alğan. Fil'mdi körip otırğan adam Ayşolpan arnayı kinoğa tüsu üşin jattığu jasağan dep oylap qaluı da ğajap emes. Sebebi, kişkentay bolsa da onıñ boyında küş pen quat bar.

Birde Qwsbegi qız bılay deydi: «Erler arasında ötken qwsbegilik sayısta jeñiske jetkenime quanamın. Men äyelderdiñ qanşalıqtı mıqtı ekenin körsete aldım».

Bwl fil'm qanşa jerden sınğa alınıp jatsa da, tarihşı Adrienna Mayer Ayşolpannıñ  batır qız ekenin, fil'm  arnauğa  layıqtı qız ekenin aytıp otır. «Onıñ sayıstağı erjürektiligi men erlik qimıldarı, şınımen, tañ qaldıradı jäne şabıttandıradı», – deydi tarihşı.

«The Qazaq Times»