Özbekstan prezidenti Şavkat Mirzieevqa Auğanstandağı Taliban qozğalısı ne üşin qajet boldı?

Jaqında Özbekstan sırtqı ister ministri Abdulaziz Kamilov pen prezident Şavkat Mirzieevtıñ Auğanstan mäseleleri boyınşa arnayı ökili Ismatilla Ergaşev "Taliban" qozğalısı ökilderimen kezdesu ötkizdi. Bas qosudan keyin Özbekstan SİM «kezdesu barısında Auğanstan dağdarısın beybit jolmen şeşu jöninde kelissözder jürgizildik» degen aqparat tarattı. Biraq «Taliban» tarapı resmi Taşkentpen beybitşilikten bölek temir jol men elektr jelileriniñ qauipsizdigi siyaqtı jobalar jöninde de kelissözder bolğandığın mälimdedi.

Soñğı uaqıttarı Özbekstan prezidenti Şavkat Mirzieevtıñ Auğanstan dağdarısına belsene aralasuına baylanıstı är kim, är qalay pikir aytuda. Biri «resmi Taşkent «Taliban» qozğalısımen kelissözder jürgizu arqılı Auğanstan aumağında jaña ekonomikalıq jobaların jüzege asırmaq» dese, endi bir «Mirzieev AQŞ-tıñ S5+1 jobası ayasında jwmıs isteude» deydi. Olay bolsa, osı eki boljamğa qısqaşa taldau jasap köreyik.

Qazirgi uaqatta Auğanstan aumağınıñ basım köpşiligin «Taliban» qozğalısı ökilderi öz baqılauında wstap twrğanın eskersek, Taşkenttegi kezdesuden ekonomikalıq astar izdeuge negiz bar. Sebebi Özbekstan bolaşaqta Auğanstan arqılı jük tasımalın ötkizuge müddeli. Osı maqsatta 2011 jılı «Özbekstan temir jolı» kompaniyası «Hayraton – Mazari Şarif» bağıtında temir jol torabın iske qosqan. Qazirgi uaqıtta atalmış temir jol «Özbekstan temir jolı» kompaniyasınıñ ieliginde. Bwdan bölek Özbekstan Auğanstannıñ soltüstik provinciyaları men Kabul qalasına elektr energiyasın eksporttaydı.  Bir sözben aytqanda Taşkent ekonomikalıq twrğıda"Talibanmen" kelisimge kelu öte tiimdi.

Endi «Auğanstan mäselesinde Özbekstan AQŞ-tıñ S5+1 jobası ayasında jwmıs isteude» degen boljamğa keleyik. Bwl pikirdiñ sarapşılar men jurnalister arasında qaydan payda bolğanın boljau qiın emes. Ol üşin «mañayınan jau izdeuden jalıqpaytın» Resey jazğıştarı men sızğıştarınıñ älemine bir sät nazar salsañız jetip jatır. Biraq Auğanstan mäselesinde  bwl boljamdı da joqqa şığaruğa bolmaydı. Öytkeni Aq üy äkimşiligi S5+1 jobasın äu basta Auğanstanğa aparatın altın qaqpa negizinde bastağan. Esteriñizde bolsa, S5+1 jobası 2015 jılı Özbekstannıñ Samarqant qalasında qwrılğan. Sol uaqıtta Qazaqstan, Özbekstan, Qırğızstan, Täjikstan jäne Türkimenstan sırtqı ister ministrleri Ortalıq Aziya men AQŞ arasındağı sauda-ekonomikalıq, qauipsizdik jäne aymaqtıq baylanıs salaların damıtu jöninde uağdalasqan. Biraq S5+1 jobası osı uaqıtqa deyin özine jüktelgen mindetterdi tolıqtay atqardı dep aytu qiın.

Bwdan bölek Özbekstannıñ Auğanstan mäselesine aralasuına Resey men Qıtaydıñ da qatısı boluı mümkin degen boljamda bar. Sebebi resmi Mäskeu men Beyjiñ de soñğı uaqıttarı Auğanstanğa basa nazar audara bastağan.

Jalpı, Özbekstanda bilik basına Şavkat Mirzieevtıñ keluimen aymaqtıñ sayasi ömirine qan jügire bastağanı belgili. Ortalıq Aziya şeteldik sarapşılardıñ zertteu nısanına aynaldı. Olardıñ basım köpşiligi aymaqta bolıp jatqan dünielerge, atap aytqanda Özbekstan biliginiñ Auğanstan mäselesine aralasuına, Ortalıq Aziya elderi basşıları sammitiniñ ötuine, Nazarbaevtıñ Türkistanğa oblıs märtebesin beruine ötkenge oraluğa, aymaqtıq integraciyağa, işki mäselelerdi özgelerdiñ kömeginsiz şeşuge degen talpınıs dep bağalauda.

"The Qazaq Times"