Qaymana qazaqtı qınaday qırğan qara tañdaq qasireti - tarih şejiresiniñ qaralı betterinen öşpek emes. Öytkeni, qandıqoldardıñ qasaqana jasağan näubeti qazaqtıñ teñ jartısın twqırta şeñgeldedi. Sol swmnan 4 millionğa juıq qandasımız jer jastanıptı. Bizdegi tarihşılardıñ deregi osı. Ol sanğa 1937 jılı odaqtıñ ospadar orındauşılarınıñ orınsız qaru kezenuinen qaza tapqan arıstardı qosıñız. Qabırğa qausatadı, ärine.

Aqjem aşarşılıqtan aman qalğandardıñ biri - tirisinde talanttı tärjimäşi bolğan Äubäkir Nilibaev edi. Marqwm osıdan 4 jıl bwrın auır nauqastan dünie salıp, kelmestiñ kemesine mingen. Ädebiet tarlanı köpke tanıs bolğanımen, bala küninde körgen qasiretin jolıqqan janğa ayta bermeytin. Jurnalisterge bergen soñğı swqbattarınıñ birinde näubet kezinde körgen qorlığın közine jasa ala boyamasız bandap berip edi...

Äubäkir Nilibaev, aqın, audarmaşı. Foto: library.karazhal.gov.kz

Wjımdastıru kezinde ükimet jaqtastarı bay-bağlandardıñ dünie-mülkin tügel tärkilep, könbegenderin qoyşa qıra bergen. Qazaq dalası qanğa bögip jatqanda Äubäkir Nilibaev nebäri 5 jastağı bala eken. Jendetter Qıtay aspaq bolğan äkesin şekarada atıp tastaydı. Al, köşten adasqan Äubäkirdiñ özi alıs tuısına erip, jan saqtaptı. Biraq qır asudağı qiyametti künderin qanşa tırısqanımen sol küyi wmıta almaptı.

Äubäkir Nilibaev bwqpantaylap bel aspaq bolğanda talay jaytqa kuä bolğanın aytıp ketip edi. Äl-därmeni qwrıp, keñezesi kepken küyi sülderin äreñ süyrep kele jatqanda şekara mañında soñğı malın soyıp jatqandarğa közi tüsken eken. Söytip, solardan talğajauğa tatır däm swraydı. Äbden aşıqqan olarğa mal soyıp jatqandar qoydıñ bezi men şiki işegin itke süyek tastağanday laqtıra salıptı. Amal joq, jiirkense de şarasız jegen sonı.

Bwl körinis - näubet zardabın tartqandardıñ bir mısalı ğana. Maldıñ şiki eti twrmaq, adamnıñ özin asap tautasğa deyin barğan sol zwlmattıñ biz bilmeytin talay sırı büguli jatır. El ükimeti olardıñ eşbirin jariya qılğısı kelmeydi. Äytpese, qazaq dalasındağı osı swmdı kezinde-aq  "genocid" dep tanuın talap eter edi.

Mısal keltiruge şeber elmiz ğoy. Endeşe, bile jüriñiz. Keñes Odağı qwramında bolğan Ukraina biligi babaları körgen aşarşılıqtı bayağıda-aq «genocid» dep tapqan. Tipti, ondağı sot Stalinnen bastap, bwrınğı KSRO basşıları men Ukrain Keñestik Socialistik Respublikası jetekşilerin de osı alapat qılmıstı jasağan qılmıskerler dep ükim şığarğan. Al, biz jwmğan auızdı äli aşpadıq. Qwddı, qwm toltırıp alğandaymız...

Zertteuşiler qazaq sol kezde qasiretten aman qalğanda, keminde 45-50 million bolar edi degendi aytadı. Mäselen, türikter sol kezde 10 million şamasında bolsa, qazaqtar altı millionnan asqan. Al, türik halqı arada ğasırğa juıq uaqıt ötkende jetpis millionğa jetse, qazaq on millionnan äreñ astı. Qasirettiñ kesiri osı.

“The Qazaq Times”