Ekonomikanıñ ösuin aqşamen jebeu toqtaydı. Foto: NYU School of Law.

Soñğı dağdarıstan keyin älem ekonomikasında ösu bayqaldı. AQŞ, Qıtay jäne Europa ekonomikasınıñ körsetkişteri osını ayğaqtaydı. Halıqaralıq Valyuta Qorınıñ bergen mälimetine qarağanda biıl jäne 2019 jılda da bwl ösu körsetkişteri jalğasadı delingen. Degenmen, atalğan mälimette Wlıbritaniyada ekonomikalıq jağday tömendeui mümkin degen boljamdı da ayttı. Onı atalğan eldiñ EO-dan şığuımen baylanıstıradı. Degenmen, älem elderiniñ ekonomikasında bwl quanış qanşalıq wzaqqa jalğasuı mümkin, bwl turalı BBC onlayn qızmeti saraptap köripti.

Davostağı forumğa qatısuşılar kezekti jinalıstıñ optimistik küyde ötkenine köbirek nazar audarıptı. Transwlttıq kompaniya jetekşileriniñ basım köbi älem ekonomikasınıñ jalğastı ösetinine senim bildirip otır. Bwnı «sinhrondıq ösu» principine saluğa bolatınday. Aytalıq, soñğı jıldarda AQŞ-tağı ekonomikalıq ösimge Europadağı türli problemalar kedergi bolğanı bayqaladı. Al, endi Ündistandağı optimistik jağday, bwl eldiñ Qıtayğa degen qarızı artıp ketpey me degen qorqınışın seyiltti. Degenmen soñğı jaqsı jañalıqtar jahan ekonomikasınıñ barlıq lokomotivterine tän.

Sonımen jahandıq ekonomikanıñ jwrt quanarlıq küyi köptegen elderdi ümittendirdi . Solay desek te, bwl körsetkişter biz kütken körsetkiş pe, älde dauıl aldındağı tınıştıq pa?

HVQ-nıñ esebine qarağanda, ötken jılı damuşı elderdiñ üşten birinde halıqtıñ jan basına şaqqandağı kirisi tömendegen. Köptegen elderdi tapqan kiristeriniñ teñsizdigi alañdatıp otır. Älemdik ortalıq bankter 2008 jılı bastalğan ekonomikanı ıntalandıru bağdarlamaların aqırındap toqtata bastadı. Ekonomikanı ıntalandıruğa berilgen jüz milliardtağan qarjı sarqıla bastadı. Ortalıq bankter öziniñ barlıq quatın dağdarıstı şeşuge jwmsağanda biz dağdarıstıñ qanşalıqtı salmaqtı ekenin bayqağanday boldıq.

2014 jılı AQŞ-tıñ Federaldıq rezerv jüyesi qarjılıq demeudi qısqartu turalı eskertu jasay bastağanda, Japoniya ortalıq bankteri kerisinşe ekonomikalıq aktivterdi qoldauğa ötti.  Al 2015 jılı AQŞ 2006 jıldan beri alğaş ret negizgi stavkalardı kötergenin jariyalasa, Europadağı Ortalıq bank onıñ kerisinşe stavkaların tömendetip, biznesti jäne ükimetti qoldau üşin milliardtağan euro qarjılıq aktivterdi salu jönindegi bağdarlamasın wzarta tüsti. Qazir bwl üş eldiñ ortalıq qarjı salaları arasında qayşılıqtar qalıptastı da, sonı bir jaqtı etu üşin kelissözderge keluine tura kelip otır.

Aldağı uaqıtta ekonomikanıñ ösuin jebeu üşin qarjılıq demeuler birden toqtap qalmasa da, Ortalıq bankter bwl sayasatın özgertu turalı oylasuda. Mwnday jağdayda damuşı elderdiñ şınayı qwrılımdıq mäselelerin anıqtap biluimizge tura keledi. Biznesti damıtu üşin salınğan köp mölşerdegi investiciya öndiris quatın kemitti, tek ol ğana emes aylıq kirister tömendep, damuşı elderdegi milliondağan halıqtıñ kirisi azaydı.

Demek, osı wzaq sonar bayandaulardan, tüsinuge qiın alayda mañızdı mısaldardan tüsinerimiz, qazirgi kezdegi älem ekonomikasınıñ jaqsı körsetkişi - Ortalıq bankterden şıqqan «aqşa seliniñ» şarapatı. Aldağı uaqıtta bwl «aqşa seli» toqtaydı, älem ekonomikası arı qaray neniñ kömegimen damımaq?! Sondıqtan sarapşılar är eldiñ ükimetterine öz elindegi şınayı şart-jağdayğa qaray otırıp, ekonomikalıq sayasat tüzudi eskertedi.

“The Qazaq Times”