Ötken jılı Soltüstik Koreya yadrolıq bağdarlamaları üşin tabıstı jıl boldı. Foto: NDTV.com.

Öziniñ yadrolıq qarularınan bas tartqan Qazaqstan büginde dünie elderine  yadrolıq qarusız älem qwrudı wsınıp keledi. Degenmen, soñğı kezderi älem elderi arasında qaqtığıstar jiilep, yadrolıq soğıs qaupi küşeye tüsti. Soltüstik Koreya ötken jılı yadrolıq bağdarlamalardı damıtuda tıñ nätijelerge qol jetkizdi. AQŞ prezidenti Tramp eldiñ yadrolıq arsenalın tolıqtay jañartuğa bwyrıq berdi.

3 qañtar küni «Anıqtamalıq aqparat jelisi» (Reference information network)  Argentinanıñ «Buenos-Ayres ekonomika jañalıqtarı» saytına silteme jasay otırıp, Soltüstik Koreya basşısı Kim Joñ Un «yadrolıq tüymeni» (yadrolıq qarudı iske qosuşı qobdişa) jwmıs üsteline alıp şığu qauipi bar dep habarladı. Osıdan birneşe sağat ötkennen keyin AQŞ prezidenti Donal'd Tramp öziniñ Tvitter paraqşasına «Meniñ qolımdağı «yadrolıq tüyme onıñ qaruınan älde qayda ülken äri quattı» dep jazğan. Älem liderleriniñ bwl äreketi adamdarğa yadrolıq soğıs qauipin elestetpey qoymaydı.

Jaz aylarında AQŞ pen Soltüstik Koreya arasındağı şielenis dünieni alañdatpay qoymadı.  AQŞ öziniñ strategiyalıq aktivterine deyin Soltüstik Koreyağa jaqın su aydındarına alıp keldi. Körşiles aymaqtar men memleketter Soltüstik Koreyanıñ tosınnan yadrolıq soğıs qozğauınan alañdağan edi. Dese de soñğı kezderi Soltüstik Koreya mäselesi birşama oñdı nätijelerin körsetip, kelissözge niet tanıta bastadı. Aytalıq eki korey eliniñ resmileri 9 qañtarda kezdesip, söylespek.

Älemniñ yadrolıq qaru bäsekesiniñ köş basında kim twr?

Osı swraqqa oray, «Washington Post» basılımınıñ, ötken jılı tamız ayında jariya etken AQŞ barlau qızmetiniñ esebine nazar audaruğa tura keledi. Ondağı mälimetke säykes, bükil älemdegi yadrolıq oq twmsıqtardıñ sanı 14995 dana. Sonıñ işinde Soltüstik Koreyanıñ zımırandarğa arnalğan yadrolıq qaruları da bar. Qazirdiñ özinde Soltüstik Koreyada 60 yadrolıq qaru bar, äri bwl elde yadrolıq qarulardı öndiru qarqındı türde jürip jatır.

«Atom ğılımınıñ byulleteni» basılı Amerikalıq ğalımdar federaciyası men Qorğanıs ministrliginiñ sarapşıları körsetken mälimetterdi alğa tartqan. Onda 2017 jıldıñ tamız ayına deyin, älemde 9 memlekette jiını 14 mıñ 995 dana yadrolıq qaru bar dep körsetken.

Resey 7 mıñ dana yadrolıq oq twmsıqpen yadrolıq qaru boyınşa älemniñ birinşi orınında twr. Bwl yadrolıq qarulardıñ 1910 danası paydalanu tizimine engizilgen. Al, 2700 danası joyıldı nemese joyılu üstinde. 2390 dana yadrolıq qaru tolıq jabdıqtaudan ötpegen.

Degenmen, Qwrama Ştattıñ yadrolıq arsenalı da Reseyden qalısa qoymaydı. Atalğan mälimette, AQŞ-ta 6800 dana yadrolıq qaru bar bolıp, onıñ 1800 danası paydalanuğa dayın dep körsetilgen.

Bwl eki derjavamen salıstırğanda özge jeti yadrolıq qaruğa ie el birşama artta qalğan. Franciyada 300 dana, Qıtayda 270 dana (bwnıñ qanşa danası tolıq jabdıqtalğanı anıq emes), Wlıbritaniyada 215 dana, Päkistanda 140 dana, Ündistanda 130 dana, Izrail'de 80 (key derekterde 120 dana bar boluı mümkin delingen), Soltüstik Koreyada 60 dana yadrolıq oq twmsıq bar.

“The Qazaq Times”