AQŞ-tıñ satuğa şığarğan äskeri tehnikaları. Foto: United States Department of Defense.

Tramp ükimeti tek qazan ayında ğana Qwrama Ştattıñ jıldıq qaru-jaraq satu mölşerine şekteu qoyuğa dayındaldı. Osıdan bwrın Obama ükimeti eldiñ qaru-jaraq eksport mölşerin şektep kelgen. Tramp ükimeti  Saud Arabiyasımen super-qaru saudasına qol qoyğandıqtan 2018 jılı AQŞ-tıñ qaru saudası arta tüsedi dep kütilude. Sol eldegi Analitikalıq ortalıq bwl turalı alañdauşılıq bildirude. Olar bwl qadamdar älemdegi qaqtığıstardı küşeytedi tipti qaru-jaraq bäsekesin qızdıra tüsedi dep sanaydı. Bwl turalı «Şinhua» aqparattıq agenttiginiñ resmi saytı habarladı.

AQŞ jergilikti uaqıtımen 29 qaraşa küni eldiñ 2017 jıldağı qaru-jaraq satu körsetkişi jariyalandı. Pentagonnıñ mälimetinde AQŞ-tıñ qazan ayına deyin saudalağan qaru-jarağınıñ jalpı qwnı 42 mlrd dollarğa jetken. Bwl 2016 jılğı mölşerden 20 payızğa köp.

AQŞ Memlekettik departamentiniñ habarına qarağanda, AQŞ-tıñ 2017 jılı eñ köp qaru-jaraq saudasın jasasqan öñiri Ortalıq Aziya (Orta jäne Tayau şığıstı qamtığan), bwl aymaqqa  22 mlrd AQŞ dolları köleminde qaru satqan. Odan keyingi orında retimen Ündi-Tınıq mwhit aymağı – $ 7,96 mlrd, Europağa $ 7,3 mlrd, Batıs jartı şarda $ 641,6 mln dollar jäne Afrikada $ 248,6 mln.

AQŞ Qorğanıs departamentiniñ Wlttıq qauipsizdik agenttigi bergen mälimette: «Bwl sandar amerikandıq önimder men qızmetter üşin, äsirese, äskeri arenadağı älem elderiniñ ülken swranısın körsetedi», – delingen. Atalğan agenttiktiñ mälimdemeşisi sözinde: «Qaru-jaraq satudıñ bwl ürdisi tañğalarlıq emes. Kerisinşe bwl Qwrama Ştattar jahandıq qauipsizdik qorğanıs jüyesiniñ qamtamasız etudegi rölin körsetedi.  Qwrama Ştattar seriktesterine eñ tiimdi qorğanıs jüyesin, sonımen qatar oqıtu, tehnikalıq qızmet körsetu jäne jöndeu sekildi birqatar «jan-jaqtı» qızmetterdi wsınadı», – degen.

Pentagonnıñ pikirine keler bolsaq, AQŞ odaqtastarına äskeri qorğanıs qwraldarın satu jäne soğan qatıstı qızmet körsetu arqılı sırtqı sayasat pen wlttıq qauipsizdikti qamtamasız etuge bağıttalğan maqsattarın iske asırdı äri nığayttı dep qaraydı.

Ötken birneşe jılda, älemdik geosayasi oqiğalardıñ barğan sayın şielenise tüskenin bayqaymız. Bwl aumalı-tökpeli jağdaylar AQŞ-tıñ qaru-jaraq biznesin örkendetti. Osıdan bwrın Şveciyanıñ Stokgol'mdegi Halıqaralıq Beybitşilik Institutı (SIPRI) taratqan mälimdemede: «Soñğı bes jılda AQŞ kem degende 96 memleketke keñ kölemde äskeri tehnika saudaladı nemese sıyğa tarttı. Sonımen birge, qaru saudasınıñ jıldıq körsetkişi birneşe jıl qatarınan arta tüsti», – degen mälimet aytılğan.

Älemdik BAQ-tıñ körsetuinşe, 2015 jılı AQŞ qaru saudasınıñ kölemi jalpı älemdegi qaru-jaraq saudasınıñ teñ jarımınan asıp tüsken. Al, 2016 jılı AQŞ qaru-jaraq saudası 33,6 mlrd AQŞ dolların qwrağan.

“The Qazaq Times”