Aqın Tınıştıqbek Äbdikäkimwlı.

Muza

 

Alaş Arıstarınıñ Şeşesindey

Semeydiñ

mwñ añqığan köşesinde,

Qarama-qarsı ana betten,

Bir Arudıñ tostağanday közin kördim, jüregime qarap ötken!..

Sol-aq eken,

Bir tılsım quattan teñsele ketkendegim...

Köktemge süysinip, bürşikterinen öpkendegim;

It tirliktiñ jeteginen tartına twra qalıp,

Tuğan Elimniñ köne änderine jılağanım;

Jan Jarımdı bauırıma basıp ezilgenim;

Nemeremniñ külkisi işinde sätke köz ilgenim;

Qara Öleñnen qağaz tirilerde, qalamıma ğana süyengenim,

(sonda, Sanama sıbırlağan Jwpar Iem meniñ...);

periştelerdiñ de sezinip iisin kerim,

Dünieniñ muzıkalı tınısın da tüysingenim;

Mıñ san Oyıma kädimgidey körine - qiyaldağım men armandağım,

Ömirdiñ mänisin wğına, äp-sätte nwrlana qalğandağım!...

Bäri-bäri (Şiltender tilegi me?!..)

Asıqqanday meyirimdi jın eline:

bir-aq ret töñkerile qarağan jüregime

älgi Arudıñ

janarında kete bardı döñgelenip!...

Mendegisi – közi jäudirey, bärine köngen erik...

 

"Janımız - Künnen kelgen Nwrdan"

(Şahkerim äulie)

 

Uay, ölmeytin Aqiqat, ölseñ, meyliñ.

Az kün tirlik – as işer kersendey kil.

Kün Nwrınan jaralğan pendelerdi

bügin-erteñ

Kün Nwrınday bolar dep men senbeymin.

Özim de naqaq qannan jaralı semserdeymin.

Sondıqtan, kemseñdeymin.

Biraq, sol kemseñimnen de

Bw Jalğanğa bir jaqsılıq jaratıp bersem deymin...

 

Kök Täñiri

 

Şaması,

öñ men tüstiñ arası,

tañ-ğajayıp qoş Nwr bir sät jarq-q etken!..

"Mäñgi wmıtpaymın!" – dep ant etkem!

Sonda Onıñ ğalamat... zor ekendigin de,

Künniñ köleñkesiniñ bar ekendigin de... körgem!..

Är jebesi Jan alıp-Jan salatın, o Qwdiretti Mergen!..

 

Källa ataulı - jartı maqsat, jartı mwñ...

 

Källa ataulı - jartı maqsat, jartı mwñ...

Tolıq bolu bwyırar ma... şartı - mıñ.

Tört-aq Kitap... hramdardıñ könine

qwyıp jatır qwlşılıqtıñ altının.

Besinşi zat – Bastı Sopı müsini.

Kökte de emes, Jerde de emes pişini.

Wyıqtau üşin işip qoyğan tärizdi,

meñduana uına ezip kisini.

Al, aqırğı kommunalıq Kitaptan

qwldar keşe qwdaysızdıq twtatqan.

"Sonıñ bäri - beker!" - deydi ün-tünsiz

Kökek ayı, til şığarıp bwtaqtan.

Fol'klorlar – dinge aynalğan añızdar...

Añızdan da wşıp ketken nağız dän.

Dästüriñe şaynañdağan jas wrpaq

jın-silekey jwtınadı sağızdan!

Monitorlar

tüu batıstan-iñirden,

Amerika aspanınan,

Sibirden

azğın säule aulap jatsa küni-tün –

"aspantekti kitaptardan" tüñilgen!

Neytron men protondar köş-tümen,

kösemde de köten barın estigen.

Biraq, Jannıñ sırın aşqan eşkim joq,

ideya köp - pälen jäne päştügen.

Elektron - üydegi tört qabırğañ.

Adrenalin ayqaylaydı tamırdan.

Barşa sauda qaqpaları aşılıp,

barşa kitap mwqabası jabılğan!

Şöp sıbdırın,

säbilerdiñ bıldırın

öñdeydi endi kibernettik mıñ bir ün.

Al, tayauda qırğın-Sauda qızbaqşı,

DNK-nı tıñdau kerek kün bwrın:

– Jas jwlında jaltıldaydı ırıq-küş!

Şaytanğa da tanıs emes ğwrıppız!

Jwldız sanap qiyaldanğan bäriñdi jayratamız,

aqşa sanap jürip biz! –

Aytqanı ayday kelmese neğılsın?!..

 

Irım

 

Öleñ bolıp örilgen ırımdar-ay!..

Irımdarmen birge ölgen ğılım talay.

Qızdarımızdıñ adıra qaldı bwrımdarı-ay,

Wmay Eneniñ bayrağınday-tın bwrındarı-ay!

Kün nwrı da örilgen!

Aqıldı Aspan!..

Örim-örim kök örim - ömir-dastan!

Qızdarımız kimdermen maqwldasqan?

Jalp-jalp etken saytannıñ jalauınday

qaralıqatınşaştar!..

 

Aspanda da bireuler jılay ma eken?!..

 

Äulie-bwlt tolğanıp, saqalı appaq...

Qar jauıp twr jarıqtıq, japalaqtap.

Perişteniñ mörindey siqırlı arman:

japalaq qar...jwmbaq sır, şifrlanğan!

Örneginiñ qwpiyasın oqımaq em...

Äy, netken aqımaq em,

qondırğanım qolıma ayıp boldı:

aynaldı da tamşığa... ğayıp boldı!..

Estip qaldım biraqta:

"Söz tıñdaşı,

Baq pen Sordan jaralğan közdiñ jası.."

Aspanda da bireuler jılay ma eken?!..

Osılayşa olar da swray ma eken?!..

 

 Qayran jan işi...

 

Dünie dese - degelek

mına bizdiñ

säbi nwrınday eren şalquğa tiis Janımızğa ne kerek?

Qinalğanda –

özge qasietti sözderden de özgerek

bir auız jwpar Söz kerek.

Köz kerek – adamdığın ün-tünsiz körkem şıñğırar,

bir jarq etse, jılap jiberetin mwñlılar.

Mına Ömir –

sol ekeuin

bir-birimizden ayağandağı sarañdığımızdıñ jarısı.

Ehh!...

Säbi nwrınday eren şalquğa tiis - qayran Jan işi!...

 

Köktem demine şalıqtağan birer qızğılt söz...

 

"Alabwrtpa – Qwdaydıñ bwl ğasırı.

Bür añqiyar, elirtpe nwrğa asılıp.

Sen de añqiya köresiñ –

köktemdegi

kölbeñ qaqqan aqsaytan-wrğaşını!

Tüysigiñdi jelpintip qaz qanatı,

kökşildene – samal jel – mazdar ätir.

Al, aqsaytan – wrğaşını körgen közdiñ

körkem qwrt bar – işinde - qozdanatın!

 

Qwrımasın sol bir qwrt... qwrısın-ay!..

Bir wrğaşı – birtwtas wlıs-wmay!

Mıñsandağan, şirkin-ou, köz ben bezdi

mıqınına böktergen jürisin-ay!..

 

Dätin tosıp swqtarğa qara qwrım,

Jımiyadı qulana, ol aqırın.

Közin sağan aunata bir töñkerse,

aqtarılıp qalar-au bar aqılıñ!

Köñilauğan, äybäy-äy, köñilauğan!...

Kökjiekke köksağım-ömir auğan?...

Jwmaq iisi wra ma keñsirigiñe

almalana jayqalğan omıraudan?!..

Äy, aqsaytan-wrğaşı-ay!..

Almasınan tağı da jegizbek-au!

Ah wrğıza, "Ätteñ-ayy!..." degizbek-au!..."

 

Depressiya?

 

Köktemim-au, men sendik Nwrğa senem!..

Bwyra-bwyra jusan-şaş Qırğa - sälem!

Qwyrıq jünin qwlpırtqan qwrğa - sälem!..

Qala qarap otırmın balkonımda.

Qala degen nemene?

Wrğaşı Älem!

Aua qalsa onıña ıqılasım,

Oy-sanamnıñ aynası şıtınasın!

Körmeysiñ be, Köktem-au,

körgensizdeu

köşe jatır saudağa bwtın aşıp.

Jan qozdanıp azanda, keşqwrım - qan,

armandauğa añğaldar bosqa wrınğan.

Qwyrıq-jalı jalpıldap közge wrarday

ayğır-qızdar jür, äne, osqırınğan.

Äy, sadağa ketkirler qos bwrımnan!..

Qwmar tili – dıbıssız... Ol – ğayıp til!..

Qane, Köktem, dwrıstap bayqayıq bir:

qatın Qoğam qozdırğan oligarhiya

müşesi me – bir sabaz qayqayıp twr!

Tıñdap alıp tünimen Ay qwsasın,

tañğı arayğa nan üşin bayğws asıq.

Aqşa müñkip bireuler ötip jatır.

Ötip jatır bireuler qayğı sasıp.

Qayda - şirkin külkige bölengen el?

Kökeyiñe qalayşa öleñ keler?

Äldeneden tüñile,

äldeqayda

jöñkilgen jwrt!..

Jwrt emes, – köleñkeler!

Bir-birine – barlığı – künäli adam?!

Bir-birine – barlığı – şübäli adam?!...

Ekrannan şüldirlep orıs-qoja,

arab-qwday sarnaydı mwnaradan...

Köktemim-au, Jan - quat, dene - tırbıñ.

Al, men – "Qazaq" atalmış köne Tilmin.

Ölip ketken Köñilimdi

qoş nwrıña

juındırıp, jerleyin dep otırmın...

 

Tüsinbester Köktemnen ne biledi

 

Kömkererdey Jwmaqpen ğwmır şetin,

Mına Köktem o netken tuıs edi!..

Tuğan Jerin sağıntıp jetken üyrek

Köñilimniñ de kölinen su işedi!

Al, tau bası än salıp arşa bwla,

Pısqırmağan eşkimniñ mansabına.

Är tal şöp te köz aşıp topıraqtan,

Jarmasadı är nwrdıñ sausağına!

Tüsinbester Köktemnen ne biledi,

Tüysigimniñ maralı möñiredi!..

Ermen biin bilegen Qız-Samaldıñ

Eteginen köbelek tögiledi!

 

Endi men de qwr qarap twra almaspın,

Jartaspen de jap-jasıl mwñ almastım.

Qoş Öleñ bop auzımnan bwrqıraydı,

Swlulıqqa arbalğan jın-albastım!

 

Jaña tuğan töl iisi-ay!... şala maspın.

Öz-özimnen qızğanıp, ala qaştım!

Japıraqtarı jarısa bıldırlaydı,

tamırların süt kernep käri Ağaştıñ!

 

Oynamasaq, qobızdıñ özi-aq oynar!...

Bür şaşadı mıyımda ğajap Oylar!

Ömir añqıp twrğanı-ay molanıñ da,

Bwlt işinde jayqalıp najağaylar!..

 

Ökinem

 

Ana sütinikindey jwparı säbilerdi de jwbatqan,

Meyirimi - köleñkedegi qaraşwbar mwzdı da jılatqan,

Öleñ bolıp ta oqılatın qwraqtan

Köktemgi Kün şuağı bolmağanıma ökinem.

Pendelik müñkir iisti möldirimen-aq jasıratın,

Jaqsı sözge de bir sätte mıñdağan şaqırım ayqara aşılatın,

Qiyalğa da sät sayın jasampaz quat bolıp qosılatın

Aua bolmağanıma ökinem.

 

Aydalada bozalañdağan aqbökendik jüz mıñ süyek sındı,

Nemese,

Eñirek küy kindiginde dir-dir etken tiek sındı,

Ay boyına toqtalmas küyek sındı – erekşe mekireñ...

Äyteuir, el-jwrttı bey-jay qaldırmas

sonday Aq Jauın bolmağanıma da ökinem.

"Ömir!" degen söz oqılar kez kelgen tasınıñ da deminen,

Qara Jer de – kökil-öñ.

Sol jarıqtıqtıñ

Ölikten de gül ösiretin

Topırağı bolmağanıma da ökinem.

O Täñirim,

Köñilim twrğan joq könşigeli.

San jetkisiz qwrttar bar örşimeli.

Pendeşilikten biik qıla körşi meni!

Ökinbes em.

 

Äbiş Kekilbaymen qoştasu

 

Uay, Qambar-Jwrt, Qambar-Jwrt,

kürsinisi – qızıl najağay jayqaltqan,

süysinisi – kök tasqa jasıl bitirgen

aspantekti Kök Wlday, alpañ da balpañ körinip,

ädilettiñ jolında

Alaş üşin arpalıstı kün keşken;

qalamınan tün qaşıp,

qabağınan dwşpan bwğınıp,

Qara Sözine qaraşa ilesken;

mañdayı da alamanğa

peyiş añqığan,

köz jauı da

kökiregimizge egilgen

Abız ötti Dünieden!

Abız ötti Dünieden,

äulielik pişinmen!

Qasqır da tülki bw zaman

qadirin kimniñ tüsingen!

Baqi men fäni arası buırqanğan bwlttarıñdı josıltıp,

Wlı Dala, Sen de endi dwğa etkeysiñ işiñnen!

Ua, Wmay da Wmay, Wmay-Jwrt,

Wmay da Wmay, Wmay-Jwrt,

dau qaşırar qara bayraq eñkeytip,

jau qaşırar börili bayraq şalqaytıp,

Sağan da köñil aytamız:

Naurızdağı buaz Nwrday ışqınıp,

endi osınday

Wl taba alar ma ekensiñ?!

“The Qazaq Times”