Qazaqstan Täuelsizdik alğalı ondağan jıl azamattıq qoğamnıñ iri ökili retinde belsendi küreskerligimen közge tüsken oppoziciya qayratkeri Jasaral Quanışalin dünieden qayttı.

1991 jılğa deyin de qoğam men sayasi ömirge belsene aralasqan Jasaral Quanışalin eñbek jolın jurnalist, oqıtuşı retinde bastağan.

Batıs Qazaqstandağı kazaktar büligin toqtatuğa, Täuelsizdikti tezdetip jariyalauğa özinşe üles qostı.

75 jasqa qarağan şağında ömirden ozğan Quanışalin 1994 jılı Qazaqstan Joğarğı keñesine deputat bolıp saylanıp, konstituciyalıq zañnama jäne adam qwqığı komitetiniñ müşesi bolğan. Jeltoqsan şındığın aşuğa köp küresken.

Tipti memlekettik qızmette de öziniñ azamattıq pikirin aşıq bildirip jürdi. 1998-2003 jıldarı Aqtöbe oblıstıq demografiya jäne köşi-qon basqarmasın, aqparat jäne qoğamdıq kelisim basqarmasın basqardı.

Azattıq Radiosınıñ jazuınşa, 2003 jılı küzde Aqtöbe oblısınıñ bir top twrğını Qazaqstan qoğamı men bwqaralıq aqparat qwraldarına ündeu jariyalap, oblıs äkimi men prezidentti qatañ sınadı. Sodan soñ ol birjola oppoziciyağa ketip, eldegi adam qwqıqtarı men söz bostandığı ahualın ötkir sınap jürdi.

2004 jılı «Aq jol» partiyası ekige jarılğanda Altınbek Särsenbaywlı, Bolat Äbilev, Oraz Jandosovtar bastağan «Nağız Aq jol» jağına şığıp, «Apta.kz» gazetine redaktor boldı. Keyin wyım jetekşileriniñ keybir wstanımdarımen kelispey, bölek ketti.

2005 jılı sol kezdegi prezident Nwrswltan Nazarbaevtı «qazaqta şekara bolmağan» degen sözi üşin onı «memleketke jasağan satqındığı jäne wltqa opasızdığı üşin jauap berui tiis» dep sınadı, sol sözine bola ol 2 jılğa sottalıp, raqımşılıq zañımen bosatıldı. Biraq Jasaral Quanışalin özin kinäsiz dep eseptep, raqımşılıq zañın qoldanuğa qarsılıq bildirdi.

Bwl kezde sayasatker 2005 jılı küzde ötetin prezident saylauı aldında Qazaqstan oppoziciyası birlesip qwrğan «Ädiletti Qazaqstan» qozğalısına qosılğan edi.

Oppozicioner 2005 jılı Almatıdağı «Şañıraq» oqiğası boyınşa ayıptalğan adamdardı qorğaumen tikeley aynalıstı.

Keyin ol tirkelmegen «Alğa» partiyasınıñ negizgi ökilderiniñ birine aynaldı. 2009 jılı «Alğa, Azattıq!» qoğamdıq birlestiginiñ törağası retinde belsendiligin jalğastırdı.

Ol osı kezeñderde Qazaqstannıñ birinşi prezidenti Nwrswltan Nazarbaev ekenin moyındamaytının, 1917 jılı Alaşorda ükimetin basqarğan Älihan Bökeyhanwlın zayırlı qazaq qoğamınıñ alğaşqı basşısı, wlt kösemi dep tanitının mälimdegen edi.

2010 jılı qaraşada «Jasa, Azattıq!» qoğamdıq birlestiginiñ törağası retinde kelesi saylauda prezidenttikke ümitker retinde qatısatının, tirkelmegen «Alğa» partiyasınıñ jetekşisi Vladimir Kozlovpen sayasi tandemde saylauğa tüsetinin, keyin qalıp jatsa jolın äriptesine beretinin mälimdedi.

2010 jılı jeltoqsan ayında bilikşil küşter Nwrswltan Nazarbaevtıñ ökiletin 2020 jılğa deyin sozu turalı bastama kötergende qarsı şıqqandardıñ biri Quanışalin boldı. Sonıñ izinşe tört jıl bwrınğı swhbatı üşin onıñ üstinen qılmıstıq is qozğaldı.

Jasaral Quanışälin 2011 jılı jeltoqsandağı Jañaözen oqiğasınan keyin «Jañaözen-2011» komitetin qwrıp, bilik äreketin täuelsiz zerteudi talap etti.

2014 jılı aqpanda Jasaral Quanışalin adam qwqıqtarı men söz bostandığın qorğauğa üles qosqan azamattarğa arnalğan sıylıq «Azattıq» sıylığına ie boldı.

Jasaral Quanışälin 2017 jılı Mwhtar Äblyazov qwrğan «Qazaqstan demokratiyalıq tañdauı» qozğalısın belsene qoldadı. Qazaqstan sotı bwl wyımğa «ekstremistik wyım» dep tıyım salğanımen Europarlament rezolyuciyasında «beybit sipattağı wyım» dep bağalağan edi.

2019 jılı Nwrswltan Nazarbaev bilikten ketip, ornına Qasım-Jomart Toqaevtı qaldırğan soñ da sayasi özgeris bolatınına senbeytinin bildirdi. Toqaev biligi «sayasi reformalardıñ biri» dep atağan sayasi partiyalar turalı özgerisi «közboyauşılıq ekenin däleldeu üşin» sayasi partiya qwrıp, tirketuge tırıstı. Alayda Jasaral Quanışalin tirkemek bolğan sayasi partiyanı Qazaqstan biligi Qañtar oqiğasınan keyin de türli sebepterdi alğa tartıp tirkemedi.

Azattıqtıñ Quanışalinge arnağan hronikalıq portretine qarap otırıp, oppoziciya abızınıñ ömiriniñ keyingi 33 jılın qoğam igiligine arnağanın köruge boladı. QT redakciyası qayratkerdiñ qazasına baylanıstı Alaş jwrtı men marqwmnıñ tuıstarına qayğıra köñil aytadı.

The Qazaq Times