5 qañtar keşte, Qıtay astanası Beyjiñde özbek-qıtay diplomatiyalıq qatınasınıñ 25 jıldığına oray qabıldau jinalısı ötti. Qıtay sırtqı ister ministriniñ orınbasarı Li Huey eki el qatınasınıñ ötkeni men bolaşağı turalı söz söyledi. Özbekstan men Qıtaydıñ senimdi dostar ekeni basa aytılıp, bolaşaqta sayasi senimdilikti basşılıqqa alğan qıtay-özbek jaña qatınasın jasauğa küş salatındarın ayttı.
Li Huey söziniñ soñın Qıtay men Özbekstan diplomatiyalıq qatınası «altın ğasırğa» ayaq bastı dep tüyindepti. Al Özbekstannıñ Qıtaydağı Elşisi D.Qwrbanov eki el qatınasınıñ bolaşaq damuı bayandı bolatınına senim bildirdi. Jinalısta belgili bolğanday, eki el barlıq salalarda selbestik ornatu arqılı jedel damu jobasın iske asırmaq. Bwl, ärine eñ aldımen Özbekstanğa paydalı boları anıq.
Atalğan jiın Özbekstannıñ jedel damuındağı tek alğaşqı qadam ğana. Özbek eli ekonomikası men özge de salaların damıtu üşin, äli talay eldermen selbestik ornatarı sözsiz. Alğaşqı keñ kölemdi selbestikti Qıtaydan bastauınıñ özindik sebebi bar. Birinşiden, Qıtay Özbekstanğa investiciya salğan alğaşqı ülken el. Ekinşiden, eñ iri sauda äriptesi. Eki el äzirge deyin jetpisten astam salada selbestik ornatıp ülgergen. 2013 jıldan bastap, Özbekstannıñ Qıtayğa degen salqın qabağı jadırap, investorların qabılday bastadı. Endi, mine keñ kölemdi selbestik jasaudı qolğa alıp otır. Bwl özbek elin damıtuğa ülken serpin beretin qadam.
Negizi, Özbekstan jedel damuğa dayın el. Bizdiñ oyımızşa, onı mına bes jaqtan köruge boladı. Birinşi, adam sanı. Özbekstanda qazir 31 million halıq bar. Endi 15 jılda 40 millionğa jetetini anıq. Bwl körsetkiş köp salağa tiimdilik alıp keledi. Aytalıq, ekonomikalıq twraqtılıqqa kepil boladı. Ekinşi, auıl şaruaşılığı quattı. Auıl şaruaşılığınıñ türi köp, bidaydan basqa barlıq önimmen özin-özi qamdauğa jetkilikti. Üşinşiden, Özbekstan halqı negizgi käsip salalarına beyim. Sırtqa şığaratın eñbek küşteriniñ bäri özine say mamandanğan. Törtinşiden, elde osığan deyin jwmıs istep twrğan önerkäsip orındarı bar. Aytalıq, maşina jasau, rezina, twrmıstıq jabdıqtar, avtokölik qosalqı bölşekterimen qosa, kömir, tabiği gaz, mwnay, uran sındı qazba baylıqtar öndiredi. Besinşiden, el ekonomikası men valyutası halıqarağa bağınbaydı. Özbekstannıñ 25 jıl boyı jabıq sayasat wstanuı – onıñ ekonomikasın sırtqa täueldilikten qorğap keldi. Osı jäne özge de artıqşılıqtar özbektiñ aldağı jedel damuına qozğauşı bolatını dausız.
Eldiñ bwrınğı prezidenti I.Kärimovtıñ sayasatı Özbekstandı birtwtas wlttıq memleketke aynaldırdı. Sırttan kiretin ideologiyalıq bölşekteuşilikke qarsı batıl qadamdarğa bardı. Bwnıñ özi memlekettik twtastıqqa kepil bola alatın negizgi şarttıñ äzirligin körsetedi. Özbek nacionalizmi qalıptasıp boldı desek te artıq emes. Qıtaydan bastalğan jedel damu selbestik qarım-qatınastarı özbek elin on jıldıñ işinde Ortalıq Aziyadağı quattı elderdiñ birine aynaldıruı äbden mümkin. Bwl qarqındı damu ürdisi jalğasa berer bolsa, 15-20 jıl işinde Özbekstandı Orta Aziyadağı köşbasşı elge aynaldıra aladı.
Ärine, bügin qazaqstandıqtardıñ äleumettik jağdayı özbekterden jaqsı. Ekonomikamız, halıqaralıq bedelimiz ilrgi. Tabiği resurstarğa bay elmiz. Özbekter Qazaqstanğa kelip jwmıs istep jür. Alayda, bwl maqtanuğa nemese eki eldiñ quatın salıstıruğa kriteri bola almaydı. Är jılı kelip jwmıs istegen özbek azamattar Qazaqstannıñ wlttıq valyutasın alıp şığıp, Özbekstan ekonomikasına qosadı. Olar arzan jwmıs küşi dep oylamañız. Bir aylıq jwmısına 50 mıñ teñge alsa da, ol öz eliniñ ekonomikalıq jağdayına salıstırğanda sizden äldeqayda tabıstı adam sanaladı. Özbekstanğa barıp Qazaqstanğa aqşa alıp keletinderdiñ sanımen salıstırıp köriñiz, bwl bizdiñ artıqşılığımız ba?! Al endi Özbekstannan sırtqa şığıp jwmıs jasaytındar bizde ğana emes, älemniñ köptegen elderinde kezdesedi. Million özbek sırtta eñbek etip, ayına bir dollardan eline jiberip otırsa, Özbekstan qaltasına ayına million dollar tüsti degen söz.
Bügin de, Qazaqstan Orta Aziyadağı köşbasşı el degen söz şındıq bolğanımen, jalañ maqtan bizdi erteñ küni körşilerdiñ aldında wyatqa qaldırmasına kim kepil. Halıq sanımız 25 jılda 20 milliondı da qwrap ülgermey otır. Bwl bügin de, erteñ de wlttıq ekonomikanıñ twraqsızdığın tudıradı. Oğan qaramastan, älemdik ekonomika jüyesine belsene aralasıp otırmız. Oğan qazaqstandıq «imidjge» aynalıp bara jatqan jemqorlıqtı qosıñız. Biz ne istep jatırmız, el ne istep jür. Maqsat özbekti maqtap, qazaqtı jamandau emes, namıstı janu.
"The Qazaq Times"