Qıtay basşısı QR prezidentine jol berude. Foto: Azattıq radiosı.

Astanada ötken Şanhay ıntımaqtastıq wyımına müşe elder basşılarınıñ kezdesu otırısında, ŞIW alğaş ret keñeyip, qwramına Ündistan men Päkstandı qosıp aldı. Atalğan eki eldiñ ŞIW-ğa müşe boluın wyımnıñ jaña tarihın bastadı deuge boladı. Elbasınıñ basşılar kezdesuinde söylegen sözinde de jahandıq qauipsizdik üşin de ŞIW-nıñ ıqpalı artıp otırğanın basa aytıp ötti. Sebebi, Ündistan men Päkstannıñ qosıluımen wyımda 4 iri yadrolıq derjava bar bolıp otır. Sonımen birge wyım Qıtay, Resey jäne Orta Aziya elderin qamtığan älem halqınıñ jartısına juığın qamtıp otır.

Aldağı uaqıtta Iran da Şanhay Intımaqtastıq wyımına müşe boluğa wmtılıs tanıtıp otır. Sankciyalar alınıp tastalğannan keyin, Irannıñ müşe boluın wyımğa müşe birneşe el qoldap otır. Al, Resey bolsa bastan ayaq Iranğa joğarı qoldau körsetip keledi. Soñğı jıldarda wyımdağı közqarastardıñ wqsamastığı körinip keledi. Degenmen älide wyımda birdeylilikke wmtılu basımıraq.

Wyımnıñ bastı maqsatı keybir kömeski qaterler men qauipsizdik mäselelerinen bastap, ekonomikalıq ıntımaqtastıq, mädeni ıqpaldastıq sekildi funkciyalardı qamtidı. Negizgi maqsattar bolsa – terrorizm, ekstremizm jäne separatizmge birlese qarsı twru.

Qıtaydıñ ŞIW-nı keñeytudegi bastı maqsatı:

Qıtay jöninen alğanda ŞIW öziniñ «Bir beldeu, bir jol» bağdarlamasınıñ damıtudağı integraciya qwrılımımen birdey. Bwl bağdarlamadan qarağanda Qıtay öziniñ Şanhaydan bastalğan infraqwrılımdıq jobalardı Euraziyalıq aymaqtarğa deyin jalğastıruınıñ bastı qwralı etkeli otır. Al, Ündistan men Päkistannıñ wyımğa müşe boluın qoldau maqsatı «Bir beldeu bir jol» bağdarlamasınıñ oñtüstik jelisinde osı eki eldiñ qoldauın jäne wyım arqılı öz ıqpalınıñ artuın közdedi deuge tolıqtay negizimiz bar.

Reseydiñ  ŞIW-nı keñeytudegi bastı maqsatı:

Resey Şanhay Intımaqtastıq Wyımın keñeytu arqılı, Batısqa köbirek qarsı twrıp, odan tıs elderde de ıqpalın arttırudı közdedi. Sonımen birge wyımnıñ öz işinde Qıtaydıñ ıqpalınıñ artıp ketpesi üşin, Iran men alıstağı Ündistandı qoldap otır. Resey basşısı Putin sözinde: «Bizdiñ öñirde procester jäne twtastay alğanda, halıqaralıq arenada procester belsendi äser etuimizge qosımşa mümkindikter beredi», – dedi.

Dese de, derbes sarapşılardıñ aytuına qarağanda, ŞIW-nıñ keñeyui wyım işinde Qıtaydıñ ıqpalınıñ artuın keltirip şığaruı mümkin eken. Sonımen qosa, wyımdağı maqsattardıñ är basqa boluı wyımnıñ bäsekege qabilettiligin tömendetedi degen közqarastar da bar.

“The Qazaq Times”