Bügin 31 mamır quğın-sürgin qwrbandarın eske alu künine oray, Almatı qalasında 1931-1933 jıldardağı aşarşılıq qwrbandarına arnalğan eskertkiş aşıldı. Eskertkiş Qabanbay batır men Naurızbay batır köşeleriniñ qiılısındağı «Qarağaylı» sayabağına ornatılğan. Qola men grantitten jasalğan, biiktigi 3 metr eskertkiştiñ avtorları säuletşi Aydos Bürkitbaev, Dulat Üsenbaev, Qanat Beguliev. 

Eskertkiştiñ aşılu saltanatında qala äkimi Bauırjan Baybek manumenttiñ QR prezidenti Nwrswltan Nazarbaevtıñ tikeley tapsırmasımen jasalğandığın ayttı. Bwdan bölek ol Qazaqstanda 1918-1933 jıldar aralığında 3 millionnan astam adam opat bolğandığına, 1937-1938 jıldarda mıñnan astam qazaq ziyalıları repressiyağa wşırağandığın tilge tiek etti.

Eskertkiştiñ aşıluına jinalğan Almatı qalasınıñ bir qatar twrğındarı men qonaqtarı manumenttiñ tek 1931-1933 jıldarğı aşarşılıq qwrbandarına ğana arnalğanına köñilderi tolmaytındığın jetkizdi.

"Wlı dala" sayasi wyımınıñ törağası Ğabiden Jäkey

Osığan baylanıstı «Ğabit Müsirepov» atındağı qordıñ prezidenti, «Wlı dala» sayasi wyımınıñ törağası Ğabiden Jäkey bılay deydi: Bügin biz Almatıda wltımızdıñ 60 payızın joğaltqan sayasi quğın-sürgin, yağni genocid qwrbandarına arnalğan eskertkişti aşıp jatırmız. Biraq biz bwl eskertkişti 1991 jılı täuelsizdik alğan jıldarı qoyuuımız kerek edi. Endi eşten keş jaqsı deydi ğoy. Bäribir eskertkiş ornatıldı biraq, qazir biz twrğan jerde qazaqtıñ qanşama ziyalı qauımı atıldı. Bwl jerge qan siñgen jer. Bügingi ornatılğan eskertkiş tarihtı tek bir jağınan ğana körsetip otır.

Bwğan deyin tulaq üstinde bala köterip twrğan qazaq äyeleniñ beynesi körsetilgen eskertkişti biraz jwrt sınğa alğan edi.

Temir wstası Aytbergen Qwlmentegi

Bwl jayında manumenttiñ aşıluına kelgen belgili temir wstası Aytbegen Qwlmentegi: Bwl eskertkişti student balalar jasap şıqtı. Biz osından 20-25 jıl bwrın osı jerge ülken tas qoyıp edik, osınday närse qoyıluı kerek dep aytılıp edi. Al endi 30 jıl ötkennen keyin sol bastama äreñ degende orındalıp twr. Bwl wrpaqqa tärbie beru üşin osı arqılı Reseydiñ bizge jasağan genocidin öskeleñ wrpaq bilui kerek. Biz osı eskertkişti jasağan jas balalarğa öz rizaşılığımızdı bildiremiz.»

Manumenttiñ resmi aşılu saltanatı ayaqtalğannan keyin. Eskertkiş aldında «Jeltoqsan qozğalısınıñ» ökilderi sayasi sebeptermen türmede otırğan Maks Boqaevtı, Talğat Ayandı, Janbolat Mamaydı bosatuların talap etip narazılıq şarasın ötkizdi

"Jeltoqsan qozğalısınıñ" ökilderi.

Eskertkiştiñ aşılu saltanatına Qazaqstanğa tanımal Wlıqbek Esdäulet, Jürsin Erman,  Ermwrat Bapi, Dos Köşim, Aydos Sarım, Mwhtar Tayjan sındı azamattar qatıstı.

“The Qazaq Times”