پاندەميانىڭ ءۇشىنشى تولقىنى: قازاقستان بيلىگىنە سەنىمسىزدىك

قازاقستاندا ەپيداحۋال ءالى دە ءماز ەمەس. پاندەميانىڭ ءۇشىنشى تولقىنى باستالالى، «قىزىل ايماقتا» 1 ميلليوننان استام حالقى بار ءىرى قالالار – الماتى مەن استانانى قوسا العاندا، 16 ءوڭىردىڭ 8-ءى ەنگەن. كارانتين شەكتەۋلەرى بىردە قاتاڭداتىلىپ، بىردە جەڭىلدەيتىن قازاقستانداعى احۋالعا توقتالعان DW نەمىس باسىلىمى ەل بيلىگىنىڭ پاندەميامەن كۇرەسى «پارادوكسقا تولى» بولعاندىقتان، حالىقتىڭ ۇكىمەتكە سەنىمى ازايعانىن ايتادى.

رەسمي دەرەكتەر بويىنشا، پاندەميا باستالعاننان بەرى قازاقستاندا 256 837 كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسى جانە پتر-تەستىنىڭ تەرىس كورسەتكىشى بار 50 839 كوروناۆيرۋستىق پنەۆمونيا اۋرۋى تىركەلگەن. ءساۋىردىڭ ءبىرىنشى اپتاسىندا كۇنىنە ورتا ەسەپپەن 1988 ينفەكتسيا تىركەلگەن، ونىڭ ىشىندە كۇن سايىن 560-تان استام كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسى الماتىعا جانە 300-ءى استاناعا تيەسىلى.

وسىعان بايلانىستى بۇكىل ەل بويىنشا ءساۋىردىڭ ورتاسىنا دەيىن كارانتيندىك شەكتەۋلەر ەنگىزىلەتىنى جاريالاندى. ۇيلەنۋ تويلارى، مەرەيتويلار، كورپوراتيۆتەر، ميتينگىلەر مەن شەرۋلەر سياقتى كوپشىلىك سەرۋەندەر مەن ءىس-شارالارعا تىيىم سالىندى. سپورت سەكتسيالارىنىڭ، كينوتەاترلاردىڭ، مۇراجايلاردىڭ، تەاترلاردىڭ، تۇنگى جانە كومپيۋتەرلىك كلۋبتاردىڭ، سونداي-اق جابىق عيماراتتارداعى فيتنەس-ورتالىقتار مەن اتتراكتسيونداردىڭ جۇمىسى دا توقتاتىلدى.

دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى كوروناۆيرۋستىق ينفەكتسيا دياگنوزىمەن اۋرۋحاناعا جاتقىزىلعان ناۋقاستاردىڭ سانى قازىرگى ۋاقىتتا 2020 جىلعى ماۋسىم-شىلدەدەگى كورسەتكىشتەن جوعارى ەكەنىن حابارلادى. سول كەزدە قازاقستاندا اۋرۋحانالاردا ورىنداردىڭ، ءدارى-دارمەكتەر مەن وتتەگى باللوندارىنىڭ جەتىسپەۋىنەن قايتىس بولعاندار سانى ارتتى.

بۇل جولى بارلىق وبلىستىق قوعامدىق دەنساۋلىق باسقارمالارىنىڭ اقپاراتى بويىنشا، «وتكەن جىلدىڭ قاتەلىكتەرى تولىعىمەن ەسكەرىلدى». مىسالى، الماتى مەن استاناداعى ازاماتتىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنا كوۆيدپەن اۋىراتىن ناۋقاستارعا ارنالعان ستاتسيونارلار ورناتۋ ءۇشىن اسكەري گوسپيتالداردى بەرۋ تاپسىرىلدى. سونداي-اق، الماتىدا كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىن جۇقتىرعانداردى قابىلداۋ ءۇشىن ەڭ ءىرى سپورت كەشەندەرىنىڭ ءبىرى «حالىق-ارەنا» ستاديونىن قايتا جابدىقتاپ، وندا 1000 ورىنعا دەيىن توسەك-ورىن ورنالاستىرىلاتىنى حابارلاندى.

اسا قاجەت بولعان جاعدايدا رادياتسيالىق، حيميالىق جانە بيولوگيالىق قورعاۋ اسكەرلەرىنىڭ بولىمشەلەرى الەۋمەتتىك ماڭىزى بار وبەكتىلەردى دەزينفەكتسيالاي باستايدى.

5 ساۋىردە الماتىدا باس مەملەكەتتىك سانيتارلىق دارىگەر جانداربەك بەكشين ساۋدا، ويىن-ساۋىق ورتالىقتارىنىڭ، قوعامدىق تاماقتاندىرۋ جانە تۇرمىستىق قىزمەت كورسەتۋ كاسىپورىندارىنىڭ قىزمەتىن قايتا جانداندىرۋدى ماقۇلدادى. ناۋرىزدىڭ ورتاسىنان باستاپ كارانتين جەڭىلدەتىلگەنمەن، كوروناۆيرۋس كەيستەرىنىڭ كۇرت ءوسۋى تىركەلدى.

قازاقستان دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ رەسمي اقپاراتىنا سايكەس، 6 ساۋىرگە دەيىن 195 000 ادام ەكپە قابىلداعان. بۇل رەتتە دەنمين ءبىرىنشى جانە ەكىنشى كەزەڭدە ۆاكتسينا العان ادامداردىڭ سانىن اتاعان جوق. سەبەبى قازاقستانعا قاي مەملەكەتتەن ۆاكتسينا جەتكىزىلەتىنى ازىرگە بەلگىسىز.

1 ساۋىردە ۇكىمەت وتىرىسىندا توقاەۆ دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى مەن مينيسترلەر كابينەتىنىڭ باسقا مۇشەلەرىنە، ەگەر جاپپاي ۆاكتسيناتسياعا قاتىستى جاعداي وزگەرمەسە، «كادرلىق وزگەرىستەر» بولاتىنىن ەسكەرتتى. بۇعان دەيىن وتاندىق «Qaz covid-in» ۆاكتسيناسىن قابىلداۋعا ۋادە بەرگەن توقاەۆ كۇنى كەشە رەسەيلىك «سپۋتنيك-V» ەكپەسىن قابىلدادى. بۇل دا ءوز كەزەگىندە بيلىككە سەنىمسىزدىكتى ارتتىرا تۇسكەن.

ەلدە پاندەميا كەزىندە داعدارىستىڭ ارتۋىن ساراپشىلار جەدەل ءارى ساپالى رەاكتسيا بىلدىرەتىن ءتيىمدى ساياسي ينستيتۋتتاردىڭ بولماۋى مەن جەمقور بيلىك ساياساتىمەن بايلانىستىرادى. حالىقتىڭ بيلىككە دەگەن سەنىمسىزدىگىنىڭ ارتۋى دا وسىدان دەيدى ساراپشىلار.

"The Qazaq Times"