فوتو: stackpathcdn

يران مەن يزرايل اراسىنداعى جانجال ۋشىعا ءتۇستى. يرانداعى يادرولىق بومبانى جاساعان عالىمنىڭ قازاسىنان كەيىن يران پرەزيدەنتى حاسان رۋحاني ءيزرايلدى «اقش-تىڭ جەندەتى» دەپ، كەك الاتىنىن ايتتى. ءىزىن الا ءيزرايلدىڭ وداقتاسى امەريكا پارسى شىعاناعىنا سوعىس كەمەلەرىن اتتاندىرعان.

جاعدايدىڭ ۋشىعۋىنا يراننىڭ يادرولىق باعدارلاماسىنا باستى جاۋاپتى فيزيك موحسەن فاحريزادەنىڭ ءولىمى سەبەپ. ول 28 قاراشادا بەلگىسىز بىرەۋلەردىڭ شابۋىلىنان قايتىس بولدى. شابۋىل ابسارد قالاسىنىڭ ماڭىندا عالىم كولىگىمەن كەتىپ بارا جاتقاندا جاسالعان. ونىڭ قورعاۋشىلارى مەن لاڭكەستەر اراسىندا اتىس بولىپ، فاحريزادە جارالانعان.

موحسەن فاحريزادە – يرانداعى ەڭ تانىمال يادرولىق فيزيكا سالاسىنىڭ مامانى. وسى ەلدىڭ يسلام رەۆوليۋتسياسى ساقشىلارى كورپۋسىنىڭ وفيتسەرى يادرولىق قارۋ جاساۋعا باعىتتالعان قۇپيا باعدارلامانى باسقارعان.

رەسمي تەھران ونى ءيزرايلدىڭ بارلاۋ قىزمەتى ءولتىردى دەپ ايىپتاپ وتىر. يسلام رەسپۋبليكاسى باسشىسىنىڭ اسكەري كەڭەسشىسى حوسەين دەحكان بۇل قاستاندىق ءۇشىن كەك الاتىندارىن مالىمدەگەن. كەيىننەن يران پارلامەنتىنىڭ دەپۋتاتتارى يادرولىق ءىس-قيمىلدى جانداندىرۋ تۋرالى زاڭ جوباسىن قاراستىرۋدى قولداپ، تەز ارادا قولعا الدى.

ازىرگە، يزرايل، اقش عالىمنىڭ ولىمىنە قاتىستى مالىمدەمە جاساعان جوق. نەگىزى يزرايل مارقۇم عالىمنىڭ ەۆرەي بارلاۋشىلارىنىڭ قاتاڭ باقىلاۋىندا بولعانىن جوققا شىعارمايدى. 2 جىل بۇرىن «موسساد» جانسىزدارى يراننىڭ يادرولىق باعدارلاماسىنا قاتىستى مۇراعاتتى تۋرا تەگەراننىڭ وزىنەن الىپ كەتكەن بولاتىن. سول كەزدەگى سوزىندە يزرايل پرەمەرى فاحريزادەنىڭ اتى-ءجونىن اتاعان ەدى.

ياعني بۇعان دەيىن يزرايل پرەمەر-ءمينيسترى بينيامين نەتانياحۋ: «يراننىڭ قورعانىس ءمينيسترىنىڭ جاڭا نۇسقاۋى بويىنشا جۇمىس جاسىرىن ءارى اشىق جۇرگىزىلىپ، جاڭا ۇيىمدار قۇرىلماق. بۇل تۋرالى جوبا جەتەكشىسى موحسەن فاحريزادە مالىمدەدى. وسى ەسىمدى جاتتاپ الساڭىزدار دەيمىن. ول تىكەلەي بۇيرىق بەرگەن. جۇمىس عىلىمي نوۋ-حاۋ جاڭالىقتارى رەتىندە جاريالانادى. بىراق بۇل يادرولىق قارۋدى جاساۋ باعدارلاماسىنىڭ جالعاسى بولۋى مۇمكىن»، – دەگەن.

ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، «يران بومباسىنىڭ اتاسى» اتانعان فاحرەزادەنىڭ ءولتىرىلۋى اقش-تىڭ جاڭا سايلانعان پرەزيدەنتى دجو بايدەننىڭ يرانمەن ارادا ديپلوماتيالىق قاتىناستى جاقسارتۋ نيەتىنە كەدەرگى جاساۋى مۇمكىن. بايدەن يراننىڭ يادرولىق باعدارلاماسى جونىندەگى كەلىسىمگە قايتا قوسىلۋعا تىرىساتىنىن ايتقان.

يادرولىق كەلىسىم – 2015 جىلدىڭ 14 شىلدەسىندە يران مەن الەمنىڭ التى دەرجاۆاسى (رەسەي، ۇلىبريتانيا، قىتاي، اقش، فرانتسيا جانە گەرمانيا) اراسىندا جاسالعان شارت. وعان سايكەس، اتالعان ەلدەر يرانعا قارسى سالعان بارلىق سانتسيالارىنىڭ كۇشىن جويدى، ال تەھران ءوز كەزەگىندە يادرولىق قارۋ قۋاتىن دامىتۋدى توقتاتۋعا مىندەتتەلدى. 2018 جىلى اقش بۇل كەلىسىمنەن شىعىپ، يرانعا قارسى سانكتسيالاردى كۇشەيتكەن.

"The Qazaq Times"