مەملەكەتتىك كىرىستەر كوميتەتىنىڭ باسشىسى مارات سۇلتانعازيەۆ سارسەنبىدەگى بريفينگتە. فوتو: قر وكق

مەملەكەتتىك كىرىستەر كوميتەتىنىڭ باسشىسى مارات سۇلتانعازيەۆ سارسەنبىدە ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە وتكەن بريفينگ بارىسىندا «ساياسي قىسىمعا» ۇشىرادىق دەگەن بەيۇكىمەتتىك ۇيىمداردىڭ ماسەلەسى تۋرالى ايتتى. ول ازاماتتىق قوعامنىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسىپ جۇرگەن ءارتۇرلى باعىتتاعى ۇكىمەتتىك ەمەس تاۋەلسىز ۇيىمداردىڭ سالىق ەسەپتىلىگىن تاپسىرۋ كەزىندە جىبەرىلگەن تەحنيكالىق قاتەلىكتەردىڭ «ءفورمالدى» ەكەنىن جانە زاڭ اياسىندا جازالاناتىنىن جەتكىزدى.

 «قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ وسى قۇرامى فورمالدى بولىپ سانالادى – ەسەپتى ۇسىنباۋ نە كەي دەرەكتەردى ناقتى كورسەتپەۋ. وسى فورمالىق نەگىزدەر بويىنشا، ەسەپتى ۇسىنۋ مەرزىمىن بۇزعانى نەمەسە دۇرىس ۇسىنباعانى ءۇشىن اكىمشىلىك كودەكستە اكىمشىلىك ايىپپۇل كوزدەلگەندىكتەن، ايىپپۇل سالاتىن بولامىز»، – دەدى سۇلتانعازيەۆ.

ول مۇنداي كەمشىلىكتەردى انىقتاعان تەكسەرۋشى زاڭناما شەڭبەرىندە، ياعني اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكس بويىنشا حاتتاما جاساۋعا مىندەتتى ەكەنىن ايتادى. ال كودەكستە ايىپپۇلدان وزگە قىزمەتىن ۋاقىتشا توقتاتۋ قاراستىرىلعان. ونىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي تەكسەرىس تۇراقتى تۇردە جۇرگىزىلەدى. ماسەلەن، 2018 جىلى ەسەپتىلىكتى ۇسىنۋ ءتارتىبىن بۇزعان 4 ۇەۇ، 2019 جىلى – 6 ۇيىم، ال بىلتىر – 16 ۇيىم انىقتالعان كورىنەدى. بىراق سۇلتانعازيەۆ وسى كۇنگە دەيىن اتالعان ۇيىمداردىڭ قايسىبىرىنىڭ قىزمەتى توقتاتىلعان يا توقتاتىلماعانى تۋرالى سۇراققا جاۋاپ بەرمەدى. سونداي-اق، ول بىرقاتار حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ «ساياسي قىسىم»، «كەلىسىلگەن شابۋىل» دەگەن سىنىن تەرىستەپ، جوققا شىعارۋعا تىرىستى.

«بىزدە 2018 جانە 2019 جىلدارى عانا ەمەس، جىل سايىن تالاپ قويۋ مەرزىمى شەگىندە دە بۇل جۇمىس ۇنەمى جۇرگىزىلەدى. سونىمەن قوسا، حالىقارالىق تاجىريبەگە جۇگىنەتىن بولساق، وندا اقش، ۇلىبريتانيا، يزرايل سياقتى دامىعان ەلدەردىڭ دە ۇەۇ تۋرالى زاڭناماسىنداعى نورمالار بىزدىكىمەن بىردەي. بۇل ۇيىمدار باسقا سۋبەكتىلەرگە قاراعاندا بارىنشا اشىق جانە زاڭعا مەيىلىنشە باعىنۋعا ءتيىس. كەلىپ تۇسكەن قارجىنى سالىق ەسەبىندە كورسەتپەگەنى ءۇشىن سالىناتىن ايىپپۇلدىڭ كولەمى ايتارلىقتاي كوپ. قاتەلەسپەسەم، اقش-تا مۇنداي زاڭ بۇزۋشىلىققا 10 مىڭ دوللارعا دەيىن ايىپپۇل كەسەدى»، – دەيدى كوميتەت توراعاسى.

قازاقستاننىڭ سالىق ورگاندارى، انىعى مەملەكەتتىك كىرىستەر كوميتەتى ادام قۇقىعىن قورعايتىن تاۋەلسىز ۇيىمداردى تەكسەرۋىن توقتاتپادى. الدا بىرنەشە ۇيىمنىڭ ءىسى سوتتا قارالماق.

«ساياسي قىسىمعا» ۇشىرادىق دەگەن بەيۇكىمەتتىك ۇيىمداردىڭ قاتارىندا ارىپتەسىمىز، MediaNet حالىقارالىق جۋرناليستيكا ورتالىعى جۇرگىزەتىن ورتالىق ازياداعى فاكتىلەردى تەكسەرۋ بويىنشا العاشقى رەسۋرس Factcheck.kz سايتىنا بىرنەشە اي قىزمەتىن توقتاتۋ جانە  5,5 ميلليون تەڭگە ايىپپۇل سالىنۋ قاۋپى ءتونىپ تۇر.

«قاتە ەسەپتى قاساقانا بۇرمالاۋدان ەمەس، زاڭدىق تالاپتىڭ وزگەرۋىنەن كەتكەنىن» ايتقان ۇيىمدار مەملەكەتتىك كىرىس ورگاندارى قاتەنى جوندەۋ مۇمكىندىگىن ەلەمەستەن، تاۋەلسىز ۇيىمداردى جازالاۋعا بەيىل ەكەنى بايقالادى دەپ ەسەپتەيدى.

«ورگاندار «زاڭبۇزۋشىلىق» دەپ اتاعان بۇل قاتەلەردىڭ سالىق تولەمدەرىنە نە سالىق ەسەبىنە قاتىسى جوعىن، كەلەڭسىزدىكتەن بيۋدجەتكە اقشا تۇسپەي قالماعانىن، ەشكىمگە زالال كەلمەگەنىن ايتا كەتكەن ءجون. اقپاراتتىق سيپاتتاعى ەسەپ قىلمىستىق پيعىلمەن جاسالعان بۇرمالاۋ بولماسا دا، كەسىلگەن جازا تىم اۋىر. زاڭعا ساي، مۇنداي زاڭبۇزۋشىلىق بويىنشا كەيىنگى 2 ايداعى ارەكەت ءۇشىن عانا اكىمشىلىك جازاعا كەسۋگە بولادى. بىراق سالىق ورگاندارى بۇل ءىستى «سالىق زاڭبۇزۋشىلىعى» رەتىندە قاراستىرىپ، كەيىنگى 5 جىلدى تەكسەرىپ وتىر»، – دەلىنگەن Factcheck.kz سايتىنىڭ حابارلاماسىندا.

«سالىق ورگاندارىنىڭ قوعامدىق ۇيىمدارعا مۇنداي قاتىناسى قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جولداۋىندا ايتقان «ازاماتتىق قوعامدى دامىتۋ» تۋرالى مالىمدەمەسى مەن اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ پرەزيدەنت تاپسىرماسىمەن 2025 جىلعا دەيىن ازاماتتىق قوعامدى دامىتۋ كونتسەپتسياسىنا دەگەن سەنىمدى ازايتادى». © Factcheck.kz 

وسىعان دەيىن بىرنەشە حالىقارالىق ۇيىم مەن ديپلوماتيالىق ميسسيا احۋالعا الاڭداۋشىلىق تانىتىپ وتىرعانىن مالىمدەگەن.

"The Qazaq Times"