بۇگىن اكىمدىكتىڭ رەسمي شاراسىنان كەيىن قوعام بەلسەندىلەرى مەن قالا تۇرعىندارى 1986 جىلعى جەلتوقسان مەن 2011 جىلى بولعان جاڭاوزەن وقيعاسىنىڭ قۇرباندارىن ەسكە الۋ ءۇشىن الماتىداعى رەسپۋبليكا الاڭىنا جينالدى.  تۇرلى ۇرانمەن شىققان شەرۋگە كەمىندە ءۇش جۇزدەن استام ادام قاتىستى. بۇل جولى دا ارنايى جاساق ازاماتتىق قوعامدا بەلسەندىلىگىمەن تانىلعان ەكى بىردەي توپتى قورشاۋعا الىپ، توسقاۋىل جاساپ باقتى.

تاۋەلسىزدىك كۇنى 10.00-دە «تاۋەلسىزدىك» مونۋمەنتىنە گۇل شوقتارىن قويۋعا ارنالعان سالتاناتتى راسىمىنە الماتى قالاسىنىڭ اكىمى ب.ساعىنتاەۆ، قالا ءماسليحاتىنىڭ حاتشىسى ق.قازانباەۆ، «Nur Otan» پارتياسى قالالىق فيليالى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى س.كانكۋروۆ، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ قالالىق قوعامدىق كەلىسىم كەڭەسىنىڭ توراعاسى ا.شاردينوۆ، قالانىڭ قوعامدىق كەڭەسىنىڭ توراعاسى ر.الشانوۆ، قالالىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ توراعاسى ا.بيجانوۆ، جەلتوقسان قاۋىمداستىقتارىنىڭ باسشىلارى، قوعامدىق جانە جاستار ۇيىمدارىنىڭ وكىلدەرى قاتىستى.

ساعىنتاەۆ باستاعان شەنەۋنىكتەر كورپۋسى ازماتتىق قوعام بەلسەندىلەرى كەلەرىن ءبىلدى مە، ايتەۋىر ءسوزىن قىسقا قايىردى دا، تەزدەتىپ قايتىپ كەتتى. فوتو: الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگى

ۇلكەن تەحنيكالىق قولداۋمەن مەرەكەلىك شارا سارىنىندا وتكەن جيىندى اكىمدىكپەن قوماقتى قاراجاتقا بىرلەسىپ جۇمىس ىستەيتىن الماتى تەلەارناسى تىكەلەي ەفيردە كورسەتتى.

قالا تۇرعىندارى ەسكەرتكىش تۇبىنە كەلىپ، گۇل شوقتارىن قويىپ، ەستەلىككە سۋرەتكە ءتۇستى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

اكىمدىك وتكىزگەن ءىس-شارادان كەيىن رەسپۋبليكا الاڭىن كۇشتىك قۇرىلىم وكىلدەرى مەن شەنەۋنىكتەر تورۋىلداپ ءجۇردى.

جەلتوقسان وقيعاسى بولعان الاڭعا تاعزىم ەتۋگە تەك اكىمدىك يا وپپوزيتسيا كۇشتەرى عانا ەمەس، جەكەلەگەن ازاماتتار دا كەلىپ جاتتى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

ساعات 12.00 شاماسىندا وپپوزيتسيالىق جانە تاۋەلسىز قوزعالىستاردىڭ اكتسيالارى باستالدى. اتاپ ايتقاندا، جەلتوقسان وقيعالارىنىڭ قۇرباندارىن ەسكە الۋ مونۋمەنتىنە دەموكراتيالىق پارتيا قۇرۋعا تالپىنعان باستاماشىل توپتىڭ باسشىسى جانبولات ماماي مەن ونىڭ جاقتاستارى كەلدى.

دەمپارتيانى قۇرۋدى كوزدەيتىن باستاماشىل توپ وكىلدەرى مونۋمەنتكە بەتتەپ بارادى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

ساياسي توپ وكىلدەرى الدىمەن مارقۇمداردىڭ رۋحىنا قۇران باعىشتاپ، گۇل شوقتارىن قويدى.

جەلتوقسانشىلار مەن دەمپارتيا، ازاماتتار تاۋەلسىزدىك قۇرباندارىنا دۇعا ەتتى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

دەمپارتيا جەتەكشىسى جانبولات ماماي: «جاڭاوزەن قاسىرەتى ەشقاشان ۇمىتىلمايدى. حالىققا وق اتۋعا بۇيرىق بەرگەندەر جازالانۋى ءتيىس. كۇرەسۋ كەرەك. اكىمشىلىك ميتينگ وتكىزبەڭدەر دەيدى. ەگەر جەلتوقسان مەن جاڭاوزەن قۇرباندارىن ەسكە الا الماساق، قانداي مەملەكەت بولعانىمىز؟» – دەدى.

دەمپارتيا جەتەكشىسى جانبولات ماماي جاقتاستارىنىڭ ورتاسىندا سويلەپ تۇر. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

جينالعاندار ءارتۇرلى ساياسي لوزۋنگ جازىلعان پلاكاتتار ۇستاپ تۇردى.

ساياسي تالاپتارىن ۇستاپ تۇرعان بەلسەندىلەر. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

دەمپارتيا باستاماشىل توبىنىڭ وكىلدەرى سويلەپ جاتقاندا «جەلتوقسان-86 – تاۋەلسىزدىك قىراندارى» قوزعالىسىنىڭ ءتورايىمى گۇلباحرام ءجۇنىس جارىسا سويلەپ، جانجال تۋا جازدادى.

«جەلتوقسان-86 – تاۋەلسىزدىك قىراندارى» قوزعالىسىنىڭ ءتورايىمى گۇلباحرام ءجۇنىس. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

سونداي-اق رەسپۋبليكا الاڭىنا «Oyan, Qazaqstan!» جاستار قوزعالىسىنىڭ وكىلدەرى دە جينالدى. الايدا، ولاردى ارنايى جاساق قورشاۋعا الدى. بىرەر ۋاقىتتان كەيىن الاڭ ماڭىنا اۆتوزاكتار قويىلىپ، اكىمدىك وكىلدەرى شەرۋدى توقتاتۋدى بىرنەشە مارتە تالاپ ەتتى.

جاستاردان قۇرالعان "Oyan, Qazaqstan!" ازاماتتىق قوزعالىسىنان 40 شاقتى ادام بەيبىت مارشىن الاڭ ماڭىنان باستادى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

ميتينگ بۇل جولى دا ءتۇرلى ارانداتۋشىلارسىز وتكەن جوق. ولار «Oyan, Qazaqstan!» وكىلدەرىنىڭ قولىنداعى پلاكاتتاردى جىرتىپ، توسقاۋىل بولۋعا تىرىستى. ال دەمپارتيا بەلسەندىلەرىنىڭ ءوز جاقتاستارىمەن بىرىگۋىنە جولدى بوگەگەن ارنايى جاساق جول بەرگەن جوق.

قوزعالىس مۇشەلەرىنىڭ نارازىلىق اكتسياسىنا شۇيلىككەندەردىڭ اراسىنداعى ايەل ءوزىنىڭ ءۋاجىن ايتىپ تۇرعان ءساتى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

وسىلايشا، جاساق قورشاۋعا العان ەكى توپ «نۇرسۇلتانسىز قازاقستان»، «نۇرسۇلتان، وتانىمدى جەمە!»، «ۇمىتپايمىز، كەشىرمەيمىز!»، «ويان، قازاقستان!»، «جاڭاوزەن وقيعاسى ۇمىتىلمايدى!»، «ەل باسىنان ءشىريدى» دەپ ۇراندادى.

قوزعالىس مۇشەلەرى ارنايى جاساق قۇرعان شەپكە بەتپە-بەت كەلگەن مەزەتتەگى كورىنىس. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

ويانقازاقستاندىقتاردى "قارسى العان" ارنايى جاساق بىردەن شەپ قۇردى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

تۇسكى 12.00-دەن ساعات 14:35-كە دەيىن قوزعالىس مۇشەلەرى ارنايى جاساقتىڭ شەبىندە تۇردى. دەسە دە جاستار توقتاۋسىز ءوز تالاپتارىن داۋىستاپ ايتىپ جاتتى.

"نۇرسۇلتان، وتانىمدى جەمەشى" دەگەن جازۋى بار پلاكات ۇستاعان بەلسەندى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

اكىمنىڭ ورىنباسارى ەرجان باباقۇماروۆ پەن قالالىق قوعامدىق كەڭەستىڭ توراعاسى راحمان الشانوۆ، پروكۋرور وكىلى ادەتتەگىدەي تاراۋعا ۇندەپ، شارانىڭ زاڭسىزدىعىن ايتىپ باقتى.

شەنەۋنىكتەر بىرنەشە مارتە جينالعانداردى تاراۋعا ۇندەدى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

قوزعالىس مۇشەسى، بەلسەندى اسەم جاپيشەۆا ارنايى جاساققا قاراتا "حالىقتان شىققانىن ەسكە الۋعا" قاجەتتىگىن ءسوز ەتتى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

پوليتسيا الاڭنىڭ جەلتوقسان جانە بۇرىنعى فۋرمانوۆ كوشەلەرى جاعىن جاپقان. كولىك قوزعالىسى شەكتەلدى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

بەلسەندى جاستار 2,5 ساعاتتان ارتىق ۋاقىت ارنايى جاساقتىڭ قورشاۋىندا قالۋعا ءماجبۇر بولدى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

اسكەريلەر ويانقازاقستاندىقتارعا قاراي بەت العان دەمپارتيا مۇشەلەرىن دە بىرنەشە ساعات قورشاۋدا ۇستادى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

قوزعالىس مۇشەلەرى يرونياعا نەگىزدەلگەن لوزۋنگتەر ايتىپ، ءان شىرقادى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

ازاماتتار ءوز تالاپتارىن پلاكاتتارعا جازىپ اكەلگەن. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

جيىن بارىسىن كۇشتىك قۇرىلىم وكىلدەرىنەن باسقا ءارتۇرلى قاراپايىم كيىنگەن ادامدار باقىلاپ، الدەكىمگە ەسەپ بەرىپ ءجۇردى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

بىرنەشە كۇن بۇرىن الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى بەيبىت شەرۋگە شاقىرعان بەلسەندىلەر تىكەلەي ەفيردەن حابار تاراتتى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

ارنايى جاساقتىڭ قورشاۋىندا قالعان دەمپارتيا. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

 

بەلگىلى قوعام قايراتكەرى، جۋرناليست رىسبەك سارسەنبايۇلى اكىم ورىنباسارى ەرجان باباقۇماروۆقا جاستاردىڭ جولىن بوگەمەي، بوساتۋدى تالاپ ەتتى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

قوزعالىس بەلسەندىلەرى كەزەكتەسىپ دىبىسزورايتقىشپەن ءوز تالابىن جەتكىزۋگە تىرىستى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

ارنايى جاساقتىڭ تابانىندا قالعان قوزعالىس بروشيۋراسى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

ارنايى جاساق پەن اكىمدىك وكىلدەرى ەشبىر كارانتيندىك شاراعا ءمان بەرمەدى. اسكەريلەر ۋاقىت وتە شەڭبەردىڭ اياسىن تارىلتا بەردى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

جاستار

«شىندىقتىڭ شىراعى سونبەيدى»، «نۇر وتان، وتانىمدى جەمە!»، «ولار كەتەدى، ءبىز قالامىز»، «جىبەر!»، «ەل باسىنان ءشىريدى» دەپ ۇرانداستى.

پوليتسيا الاڭ ماڭىنا وزگە ازاماتتاردى جۋىتپادى. تۇرعىنداردىڭ ءبىرى پوليتسەيگە ەلدە قالىپتاسقان جاعدايعا جانى اۋىراتىنىن ايتىپ، كوزىنە جاس الدى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

جيىن بارىسىنان. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

ەكى جارىم ساعات بويى جاساقتىڭ قۇرساۋىندا بولعان بەلسەندىلەر اقىرى بوساپ شىعىپ، بۇرىنعى فۋرمانوۆ داڭعىلىمەن ءجۇرىپ ءوتىپ، مونۋمەنتكە قاراي جول تارتى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

دەگەنمەن تاۋەلسىزدىك مونۋمەنتىنە اپارار اللەيانى بويلاي كوتەرىلگەن جاستاردىڭ جولىن ارنايى جاساق كەستى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

الاڭعا جەتپەي الدىنان توسقاۋىل جاساعان جاساقتىڭ جانىندا اسەم جاپيشەۆا اياق جازىپ وتىر. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

ارنايى جاساق وكىلدەرى تىلشىلەردىڭ جولىن بىرنەشە رەت بوگەدى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

الاڭعا بارار جولى جابىلعان جاستار مارشتى دوستىق-اباي داڭعىلدارىنىڭ قيىلىسىنداعى اباي ەسكەرتكىشىنىڭ تۇبىندە اياقتادى. الماتى قالاسى. 16 جەلتوقسان 2020 جىل. فوتو: اسان اناربايۇلى / QT

وسىعان دەيىن دەمپارتيانىڭ باستاماشىل توبى مەن «باسە» وپپوزيتسيالىق ارناسى جانە «Oyan, Qazaqstan!» ازاماتتىق قوزعالىسى الەۋمەتتىك جەلىلەردە 16 جەلتوقسان كۇندىز 12.00-گە رەسپۋبليكا الاڭىندا تاۋەلسىزدىك قۇرباندارىن ەسكە الىپ، ساياسي تالاپتار بويىنشا بەيبىت جيىن وتكىزەتىنىن حابارلاپ، كوپشىلىكتى شاقىرعان.

1986 جىلى جەلتوقساندا سوۆەت وداعى كوممۋنيستىك پارتياسى دىنمۇحامەد قوناەۆتى قازاق سسر كومپارتياسىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى قىزمەتىنەن بوساتىپ، ورنىنا بۇرىن رەسەيدىڭ ۋليانوۆ وبلىسىن باسقارعان، قازاقستان حالقىنا بەيتانىس گەننادي كولبيندى تاعايىنداۋى جاستاردىڭ نارازىلىعىن تۋدىردى. قازاقستاننىڭ جاڭا تاريحىنا جەلتوقسان وقيعاسى دەگەن اتاۋمەن ەنگەن جاستاردىڭ بەيبىت قوزعالىسىن سوۆەت ۇكىمەتى قاتىگەزدىكپەن باسىپ-جانشىدى.

2011 جىلى 16 جەلتوقساندا ماڭعىستاۋ وبلىسىنداعى جاڭاوزەن قالاسىندا ەڭبەك جاعدايىن جاقسارتۋدى تالاپ ەتكەن مۇنايشىلاردىڭ بىرنەشە ايعا جالعاسقان بەيبىت نارازىلىق اكتسياسىن پوليتسيا وق اتىپ تاراتقان. رەسمي مالىمەت بويىنشا، «جاڭاوزەن وقيعاسى» كەزىندە 17 ادام كوز جۇمعان.

"The Qazaq Times"