اقش-تاعى پرەزيدەنتتىك سايلاۋدىڭ ەكىنشى كۇنى دەموكرات دجو بايدەن 264 داۋىس، ال دونالد ترامپ 214 داۋىس جيناعان. پرەزيدەنتتىك سايلاۋدىڭ الدىن الا قورىتىندىسى بۇگىن جاريالانۋى مۇمكىن. دجو بايدەن الدا كەلە جاتسا دا، تاپ قازىر ونى امەريكانىڭ 46-پرەزيدەنتى اتاندى دەۋگە ەرتە. سەبەبى قورىتىندى شەشىم ءالى شىققان جوق.
ءدال قازىر امەريكا حالقىنىڭ پىكىرى ەكىگە بولىنگەن: ءبىر توپ بايدەننىڭ جەڭىسىنە سەنىم بىلدىرسە، ءبىرى «سايلاۋدا بيۋللەتەندەر دۇرىس سانالعان جوق، داۋىس ۇرلاندى» دەپ ەسەپتەيدى. وسى ماسەلەبويىنشا مانحەتتەندە شەرۋ باستالعان. وسىعان بايلانىستى 4 قاراشادا قازىرگى پرەزيدەنت دونالد ترامپ شتابى سايلاۋ ەرەكشە تارتىستى وتكەن، بىراق سايلاۋ ناتيجەسى ءالى شىعا قويماعان ميچيگان، پەنسيلۆانيا جانە دجوردجيا شتاتتارىندا داۋىس ساناۋدى توقتاتۋ تۋرالى سوتقا ارىز تۇسىرگەن. ترامپ شتابى اتالعان ءۇش شتاتتا بيۋللەتەندەردى ەسەپتەۋ كەزىندە اشىقتىق بولماعانىن العا تارتىپ وتىر.
ەكى ۇمىتكەر دە كۇنى بۇرىن وزدەرىن جەڭىمپاز دەپ تانىعانىمەن، اق ۇيدەن ورىن الۋعا ازىرشە دجو بايدەن جاقىن تۇر. ۇمىتكەر پرەزيدەنت بولۋ ءۇشىن سايلاۋشىلار القاسىنداعى 538 داۋىستىڭ كەمىندە 270-ءىن الۋى كەرەك. قۇراما شتاتتاردىڭ 46-شى پرەزيدەنتى اتانۋى ءۇشىن بايدەنگە قازىرگى ۋاقىتتا نەبارى 6 داۋىس قانا جەتپەيدى. دەموكراتتار اتىنان دوداعا قاتىسقان ۇمىتكەر تاڭداۋى قۇبىلىپ تۇراتىن ۆيسكونسين مەن ميچيگان شتاتتارىندا دا از عانا باسىمدىقپەن بولسىن جەڭىستى جۇلىپ اكەتتى. ەندى ەكى كانديدات پەنسيلۆانيا، سولتۇستىك كارولينا مەن دجودجيا شتاتتارىنداعى داۋىس بەرۋ قورىتىندىسىن كۇتىپ وتىر. بۇدان بولەك نەۆادا مەن الياسكادا كىمنىڭ جەڭىسكە جەتكەنى دە ازىرگە بەلگىسىز.
امەريكاداعى سايلاۋ جۇيەسىنىڭ وزىندىك ەرەكشەلىكتەرى بار. حالىق پرەزيدەنتتى تىكەلەي سايلامايدى. ياعني «ءبىر ادام – ءبىر داۋىس» ەرەجەسى قولدانىلمايدى. اق ءۇي باسشىسىن تاڭداۋشىلار كوللەگياسىنىڭ مۇشەلەرى انىقتايدى. ولاردىڭ جالپى سانى – 538. ءار شتاتتىڭ حالىق سانىنا سايكەس ىرىكتەلەدى. ۇمىتكەردىڭ قايسىسى بولماسىن، بەلگىلى ءبىر شتاتتا جەڭىسكە جەتسە، وسى شتات تاڭداۋشىلارىنىڭ بارلىعى سول ۇمىتكەر ءۇشىن داۋىستارىن بەرۋگە ءتيىس.
بۇل ەرەجە تەك شاعىن مەن جانە نەبراسكا شتاتتارىندا قولدانىلمايدى. جەڭىسكە جەتۋ ءۇشىن ۇمىتكەر 538 داۋىستىڭ كەم دەگەندە ەكى ءجۇز جەتپىسىن جيناۋى قاجەت. سوندىقتان كەيدە حالىقتىڭ كوپشىلىگى داۋىس بەرگەن ۇمىتكەر پرەزيدەنتتىك ورنىنان قاعىلۋى مۇمكىن. سوڭعى سايلاۋدا تاپ وسىنداي جاعداي تىركەلگەن ەدى. حيللاري كلينتون كوپ داۋىس جيناعانىمەن، شتاتتار تاڭداۋشىلارىنىڭ داۋىستارى بويىنشا ارتتا قالدى. سىرتتان بۇل جۇيە تىم كۇردەلى كورىنۋى مۇمكىن. الايدا اقش دەربەس شتاتتار وداعى رەتىندە قۇرىلعانىن ەسكەرۋى كەرەك. ياعني ءىس جۇزىندە فەدەراتسيا باسشىسى سايلانادى.
مالىمەت
اقش پرەزيدەنتتىگىنە ءبىرىنشى ۇمىتكەر – رەسپۋبليكالىق پارتيانىڭ وكىلى دونالد ترامپ. رەسپۋبليكالىقتاردىڭ سوڭعى جىلدارداعى ۇستانىمى – سالىقتى ازايتۋ، قارۋدى ۇستاۋ قۇقىعىن قولداۋ جانە كوشى-قونعا قاتىستى قاتاڭ شەكتەۋلەر ەنگىزۋ. شالعاي وڭىرلەردە قولداۋشىلارى كوپ. رەسپۋبليكالىق ەكس-پرەزيدەنتتەردىڭ قاتارىندا رونالد رەيگان مەن دجوردج بۋش بار.
ەكىنشى ۇمىتكەر – دەموكرات دجو بايدەن. باراك وباما ەل باسشىسى بولعان كەزدە 8 جىل بويى ۆيتسە-پرەزيدەنت قىزمەتىن اتقارعان. ساياساتتاعى تاجىريبەسى 50 جىلعا جۋىقتايدى. دەموكراتتار پارتياسىنىڭ وكىلى. بۇل ساياسي ۇيىم ازاماتتىق قۇقىق، كوشى-قون جانە كليماتتىڭ وزگەرۋى سەكىلدى ماسەلەلەرگە دەگەن ليبەرالدىق كوزقاراسىمەن ەرەكشەلەنەدى. دەموكراتيالىق پارتيانىڭ ەكس-پرەزيدەنتتەرى قاتارىندا دجون كەننەدي، بيلل كلينتون مەن باراك وباما بار.
شەرزاتتىڭ ءولىمى ىسىنە قاتىستى قۇپيا ۆيدەونى جاريالاۋ كىمگە كەرەك بولدى؟ – ساراپشىلار مەديا سىنى
كوميسسيا مەن باقىلاۋشى ەسەبىندەگى ايىرماشىلىق: الماتىدا رەفەرەندۋم قالاي ءوتىپ جاتىر؟
رىسبەك سارسەنبايۇلى: اەس – جارىلىپ كەتۋگە شاق تۇرعان بومبانى قۇشاقتاپ وتىرعانمەن بىردەي
قاراعايعا قارسى بۇتاق. دۋماننىڭ سوت تەرگەۋى اياقتالدى. 29 شىلدە ءجارىسسوز.
الماتى وبل پركۋراتۋراسى. بەلسەندىلەر: «جالعان جالامەن قاماۋداعى ايگەرىم مەن دۋمانعا بوستاندىق!»
جاۋاعاشتى تۇرمەسى ايگەرىمدى تاعايىندالعان ەمگە جىبەرمەي جاتىر