AQŞ prezidenttigine ümitkerler: Djo Bayden jäne Donal'd Tramp. Foto: eadaily.com

AQŞ-tağı prezidenttik saylaudıñ ekinşi küni demokrat Djo Bayden 264 dauıs, al Donal'd Tramp 214 dauıs jinağan. Prezidenttik saylaudıñ aldın ala qorıtındısı bügin jariyalanuı mümkin. Djo Bayden alda kele jatsa da, tap qazir onı Amerikanıñ 46-prezidenti atandı deuge erte. Sebebi qorıtındı şeşim äli şıqqan joq.

Däl qazir Amerika halqınıñ pikiri ekige bölingen: bir top Baydenniñ jeñisine senim bildirse, biri «saylauda byulleten'der dwrıs sanalğan joq, dauıs wrlandı» dep esepteydi. Osı mäseleboyınşa Manhettende şeru bastalğan. Osığan baylanıstı 4 qaraşada qazirgi prezident Donal'd Tramp ştabı saylau erekşe tartıstı ötken, biraq saylau nätijesi äli şığa qoymağan Miçigan, Pensil'vaniya jäne Djordjiya ştattarında dauıs sanaudı toqtatu turalı sotqa arız tüsirgen. Tramp ştabı atalğan üş ştatta byulleten'derdi esepteu kezinde aşıqtıq bolmağanın alğa tartıp otır.

Eki ümitker de küni bwrın özderin jeñimpaz dep tanığanımen, Aq üyden orın aluğa äzirşe Djo Bayden jaqın twr. Ümitker prezident bolu üşin saylauşılar alqasındağı 538 dauıstıñ keminde 270-in aluı kerek. Qwrama Ştattardıñ 46-şı prezidenti atanuı üşin Baydenge qazirgi uaqıtta nebarı 6 dauıs qana jetpeydi. Demokrattar atınan dodağa qatısqan ümitker tañdauı qwbılıp twratın Viskonsin men Miçigan ştattarında da az ğana basımdıqpen bolsın jeñisti jwlıp äketti. Endi eki kandidat Pensil'vaniya, Soltüstik Karolina men Djodjiya ştattarındağı dauıs beru qorıtındısın kütip otır. Bwdan bölek Nevada men Alyaskada kimniñ jeñiske jetkeni de äzirge belgisiz.

Amerikadağı saylau jüyesiniñ özindik erekşelikteri bar. Halıq prezidentti tikeley saylamaydı. YAğni «bir adam – bir dauıs» erejesi qoldanılmaydı. Aq üy basşısın Tañdauşılar kollegiyasınıñ müşeleri anıqtaydı. Olardıñ jalpı sanı – 538. Är ştattıñ halıq sanına säykes irikteledi. Ümitkerdiñ qaysısı bolmasın, belgili bir ştatta jeñiske jetse, osı ştat tañdauşılarınıñ barlığı sol ümitker üşin dauıstarın beruge tiis.

Bwl ereje tek şağın Men jäne Nebraska ştattarında qoldanılmaydı. Jeñiske jetu üşin ümitker 538 dauıstıñ kem degende eki jüz jetpisin jinauı qajet. Sondıqtan keyde halıqtıñ köpşiligi dauıs bergen ümitker prezidenttik ornınan qağıluı mümkin. Soñğı saylauda tap osınday jağday tirkelgen edi. Hillari Klinton köp dauıs jinağanımen, ştattar tañdauşılarınıñ dauıstarı boyınşa artta qaldı. Sırttan bwl jüye tım kürdeli körinui mümkin. Alayda AQŞ derbes ştattar odağı retinde qwrılğanın eskerui kerek. YAğni is jüzinde federaciya basşısı saylanadı.

Mälimet

AQŞ prezidenttigine birinşi ümitker – respublikalıq partiyanıñ ökili Donal'd Tramp. Respublikalıqtardıñ soñğı jıldardağı wstanımı – salıqtı azaytu, qarudı wstau qwqığın qoldau jäne köşi-qonğa qatıstı qatañ şekteuler engizu. Şalğay öñirlerde qoldauşıları köp. Respublikalıq eks-prezidentterdiñ qatarında Ronal'd Reygan men Djordj Buş bar.

Ekinşi ümitker – demokrat Djo Bayden. Barak Obama el basşısı bolğan kezde 8 jıl boyı vice-prezident qızmetin atqarğan. Sayasattağı täjiribesi 50 jılğa juıqtaydı. Demokrattar partiyasınıñ ökili. Bwl sayasi wyım azamattıq qwqıq, köşi-qon jäne klimattıñ özgerui sekildi mäselelerge degen liberaldıq közqarasımen erekşelenedi. Demokratiyalıq partiyanıñ eks-prezidentteri qatarında Djon Kennedi, Bill Klinton men Barak Obama bar.

"The Qazaq Times"