لوندونداعى «ساياسات بيرجاسى» تالداۋ ورتالىعى ۇيىمداستىرعان ءىس-شارادا قورعانىس ءمينيسترى بەن ۋوللەس ۇلىبريتانيا قارۋلى كۇشتەرى ءۇشىن جاڭا ينتەگراتسيالانعان وپەراتسيالىق تۇجىرىمداما ۇسىندى (Integrated Operating Concept-2025). بريتان قورعانىس سالاسىنىڭ وكىلى نيكولاس كارتەر اۆتوريتارلىق مەملەكەتتەردىڭ ۇلىبريتانيا مەن جالپى باتىس ەلدەرىنە قارسى جۇرگىزىپ وتىرعان «ساياسي سوعىس» جاعدايىنا دايىن بولۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتتى. قۇجات، اسىرەسە، قىتاي، رەسەي، يران، كحدر بيلىگىنىڭ «ساياسي سوعىسىنا» قارسى باعىتتالعان.
تۇجىرىمدامانىڭ ماتىنىندە: «ساياسي سوعىس» ستراتەگياسى قاۋىپسىزدىكتى بۇزۋعا، ەكونوميكالىق، ساياسي جانە الەۋمەتتىك تۇراقتىلىقتى السىرەتۋگە، سونداي-اق الەمنىڭ ماڭىزدى ايماقتارىنداعى ستراتەگيالىق ۇستانىمدارىمىزعا قول سۇعۋعا باعىتتالعان»، – دەلىنگەن. سونداي-اق ۇلىبريتانياعا «بەيبىتشىلىك پەن سوعىستى اجىراتپايتىن» مەملەكەتتەرمەن تەڭ دارەجەدە باسەكەگە ءتۇسۋ ءۇشىن اسكەري كۇش قولدانۋ تۋرالى جاڭا دوكترينا قاجەت ەكەندىگى ايتىلدى.
ەلدىڭ قاۋىپسىزدىگى، قورعانىس جانە سىرتقى ساياساتىنا جان-جاقتى شولۋ جاساۋدى قاراشادا ۇلىبريتانيا ۇكىمەتى دە تاپسىرۋى كەرەك. پرەمەر-مينيستر بوريس دجونسوننىڭ ايتۋىنشا، بۇل قۇجات قىرعي-قاباق سوعىستان كەيىنگى كورولدىكتىڭ سىرتقى ساياسي ستراتەگياسىن قايتا قاراۋعا جانە اۆتوريتار مەملەكەتتەردىڭ ساياسي سوعىسىنا قارسى تۇرۋعا ارنالعان.
قورعانىس سالاسىنىڭ وكىلدەرى ازىرلەگەن قۇجاتتا: «اقپاراتتاندىرۋ جانە جەدەلدەتىلگەن تەحنولوگيالىق پروگرەسس سوعىس سيپاتىن وزگەرتەدى. بەيبىتشىلىك پەن سوعىس، قوعامدىق جانە جەكە، سىرتقى جانە ىشكى ساياسات، سونداي-اق مەملەكەتتىك «جانە» مەملەكەتتىك ەمەس ۇيىمدارعا قارسى باعىتتالعان ساياسي سوعىس وتە قاۋىپتى»، – دەپ تۇجىرىمدايدى اۆتورلار. ولار كۆانتتىق كومپيۋتەرلەر مەن جاساندى ينتەللەكت تەحنولوگيالارى جەتىلدىرىلگەن سايىن وزگەرەتىن ادەتتەگى سوعىس قۇرالدارى مەن ادىستەرىنىڭ تەز ەسكىرگەندىگىن ايتتى. قۇجاتتا جاپپاي قىرىپ-جويۋدىڭ كيبەرنەتيكالىق جانە ەلەكتروماگنيتتىك قارۋىنىڭ پايدا بولۋ مۇمكىندىگى جانە «يندۋستريالىق ءداۋىر قۇرالدارىنان اقپاراتتىق ءداۋىر جۇيەلەرىنە» كوشۋ قاجەتتىلىگى دە باسا ايتىلعان.
ادەتتەگى ايىپتاۋلار
اقپاراتتىق جانە كيبەر سوعىس تاسىلدەرىن، سونداي-اق باسقا دا «اسكەري ەمەس جانە اسكەري قۇرالداردى» ءوز ماقساتتارىنا جەتۋ ءۇشىن، اشىق اسكەري قارسىلاستىقتى بولدىرماي بەلسەندى قولدانعان ەلدەر قاتارىندا يران، قىتاي، سولتۇستىك كورەيا جانە رەسەي بار. قاۋىپتىڭ تاعى ءبىر كوزى – ەكسترەميزم.
ۇلىبريتانيا وكىلدەرى سوزىندە رەسەي ۋكرايناعا جانە حيميالىق قارۋعا تىيىم سالۋ ۇيىمىنا قارسى كيبەرشابۋىلدار جاساپ، كومپراتتار مەن ۆاكتسينالاردىڭ قاۋىپتىلىگى تۋرالى جالعان اقپاراتتار تاراتادى; افريكاداعى ىقپالىن ارتتىرۋ ءۇشىن جەكە اسكەري كومپانيالاردى بەلسەندى پايدالاناتىنىن ايتتى. رەسەي، مۇنىمەن قوسا، ۋكراينا مەن ءسۇريادا اسكەري جاتتىعۋ وتكىزىپ، ساربازدارىن دايىنداپ كەلەدى.
جاڭا ءتاسىل
گەنەرال كارتەردىڭ پىكىرىنشە، جاڭا ستراتەگيالىق كونتەكست ۇلىبريتانيانى «ساياسي ويلاۋ ءتاسىلىن تۇبەگەيلى قايتا قاراستىرۋعا» ءماجبۇر ەتەدى. پوتەنتسيالدى قارسىلاستى تەجەۋ ەلەمەنتى رەتىندە: شەتەلدىك سەرىكتەستەرمەن ىنتىماقتاستىقتى ارتتىرۋ، ۇلىبريتانيانىڭ شەت ەلدەردەگى اسكەري كۇشتەرىن نىعايتۋ، سونداي-اق اشىق اسكەري قارسىلاستىققا جول بەرمەي، اسكەري وپەراتسيالارعا قاتىسۋدى كۇشەيتۋ ۇسىنىلعان.
قۇجات «وپەراتسيالار جۇرگىزۋ» ۇعىمىن كەڭەيتۋدى جانە ونى «سوعىستار جۇرگىزۋ» ۇعىمىنان ءبولۋدى كوزدەيدى. سونداي-اق قۇقىقتىق، ەتيكالىق جانە مورالدىق بازانى جاڭارتۋدى قاجەتتىگى ايتىلادى. دەموكراتيالىق قۇندىلىقتارعا نۇقسان كەلتىرمەۋ ءۇشىن «سوعىس ەرەجەلەرى، كونۆەنتسيالارى مەن حاتتامالارى» بويىنشا ارەكەت ەتۋ دە ايتىلدى.
ينتەگراتسيا جانە مودەرنيزاتسيا
باسەكەلەستىكتەن باسقا، جاڭا تۇجىرىمدامانىڭ ماڭىزدى ەلەمەنتى – قۇرلىق اسكەرلەرىنىڭ، اسكەري-تەڭىز كۇشتەرىنىڭ، اۋە كۇشتەرىنىڭ، عارىشتىق جانە كيبەر كۇشتەردىڭ تەرەڭ ينتەگراتسياسى، سونداي-اق وداقتاس كۇشتەرمەن ءوزارا ارەكەتتەسۋدىڭ كۇشەيۋى. ناتو مەملەكەتتەرىمەن دە، اليانسقا كىرمەيتىن ەلدەرمەن دە ءوزارا ءىس-قيمىلدى كۇشەيتۋ دە جوسپارلانعان.
جاڭا تۇجىرىمدامانىڭ ءۇشىنشى جانە سوڭعى نەگىزگى قۇرامداس بولىگى – 2030 جىلدان كەيىن ۇلىبريتانيانىڭ قورعانىس قابىلەتىن ۇزاق مەرزىمدى جاڭعىرتۋ. «ساياسي جانە ستراتەگيالىق مۇمكىندىكتەردى كەڭەيتۋ ءۇشىن» قارۋ-جاراقتى جەتىلدىرۋ، سالىستىرمالى تۇردە ءالسىز قورعالعان، بىراق جىلدام جانە جوعارى ءموبيلدى تەحنيكانى پايدالانۋ، ارنايى تەحنولوگيالاردى، ەلەكتروندى سوعىستى كەڭىنەن قولدانۋ جانە اسكەري وپەراتسيالار كەزىندە اقپاراتتىق اشىقتىق ساياساتى جوسپارلانعان.
شەرزاتتىڭ ءولىمى ىسىنە قاتىستى قۇپيا ۆيدەونى جاريالاۋ كىمگە كەرەك بولدى؟ – ساراپشىلار مەديا سىنى
كوميسسيا مەن باقىلاۋشى ەسەبىندەگى ايىرماشىلىق: الماتىدا رەفەرەندۋم قالاي ءوتىپ جاتىر؟
رىسبەك سارسەنبايۇلى: اەس – جارىلىپ كەتۋگە شاق تۇرعان بومبانى قۇشاقتاپ وتىرعانمەن بىردەي
قاراعايعا قارسى بۇتاق. دۋماننىڭ سوت تەرگەۋى اياقتالدى. 29 شىلدە ءجارىسسوز.
الماتى وبل پركۋراتۋراسى. بەلسەندىلەر: «جالعان جالامەن قاماۋداعى ايگەرىم مەن دۋمانعا بوستاندىق!»
جاۋاعاشتى تۇرمەسى ايگەرىمدى تاعايىندالعان ەمگە جىبەرمەي جاتىر