كورنەكى سۋرەت. فوتو: https://eurasia.expert

الەم بويىنشا 31 ميلليوننان استام ادام كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان. قايتىس بولعاندار سانى 970 مىڭعا جۋىقتادى. العاش قىتايدىڭ ۋحان قالاسىندا تىركەلگەن قاۋىپتى ىندەتتىڭ ەكىنشى تولقىنى بەلەڭ العاندىقتان، الەم احۋالى كۇرت ناشرالايدى دەپ ددسۇ دابىل قاعىپ وتىر.

امەريكا انتيرەكورد ورناتقان ەلدەر تىزىمىندە ءبىرىنشى ورىندا تۇر. مۇندا تىركەلگەن دەرەكتەر سانى 7 ميلليونعا تاياسا، 200مىڭنان استام ادام اجال قۇشقان. كەي شتات تۇرعىندارى اق ءۇيدىڭ كوروناۆيرۋسپەن كۇرەس شارالارىنا قارسى. سول سەبەپتى لوس-اندجەلەستە ەرەۋىل ءوتتى. جيىلعان جۇرت اقش-تىڭ الەمدىك «انتيرەيتينگتە» كوش باستاپ تۇرعانىنا دونالد ترامپ كىنالى دەيدى.

ەۋروپا ەلدەرىندەگى جاعداي دا ءماز ەمەس: مەملەكەت باسشىلارى كوروناۆيرۋستىڭ ەكىنشى تولقىنىنىڭ باستالعانىن جاريالاپ، ساقتىق شارالارىنقايتادان كۇشەيتە باستادى. گەرمانيادا ەپيداحۋالدىڭ ناشارلاۋىنا بايلانىستى ءتورت قالا كارانتينگە جابىلىپ، اۋماق بويىنشا شەكتەۋ شارالارى كۇشەيتىلمەك. ەلدە جالپى سانى 277 مىڭنان استام كەيس تىركەلگەن. ۆيرۋس دەرەگى انىقتالعان تۇرعىندار قاتارى كۇن سايىن كوبەيگەن. باۆاريادا بەيسەنبىدەن باستاپ سىرتتا ماسكا تاعۋ رەجيمى ەنگىزىلدى. دارىگەرلەر ناۋقاستاردىڭ كوبى مەكتەپتەردە، قوعامدىق ورىندار مەن بوسقىندارعا ارنالعان جاتاقحانالاردا انىقتالىپ جاتقانىن حابارلايدى. مىسالى، سولتۇستىك رەين-ۆەستفاليادا شامامەن 7 مىڭعا جۋىق وقۋشى مەن 600 مۇعالىم كارانتيندە وتىر.

گەرمانيا ۆيرۋسولوگتارى وندىرگەن ۆيرۋسقا قارسى ۆاكتسينا زەرتتەۋدىڭ ءۇشىنشى فازاسىندا. جوسپارعا سايكەس، جىل سوڭىنا قاراي نەمەسە كەلەسى جىلدىڭ باسىندا گەرمانيادا ىندەتكە قارسى ۆاكتسينا دايىن بولۋى كەرەك. ەلدەگى ەكپە وندىرەتىن «Biontech» كومپانياسىنىڭ وكىلدەرى «الداعى ۋاقىتتا 750 ملن دوزا ۆاكتسينا وندىرمەك نيەتتە. الايدا بۇل مولشەر تەك 375 ملن ادامعا جەتەدى. ماسەلەن، تۇرعىندار ەكپەنى ەكى مارتە قابىلداۋى ءتيىس»، – دەيدى.

ۇلىبريتانيادا كوروناۆيرۋس ىندەتىنىڭ ورشۋىنە بايلانىستى جاڭا شەكتەۋ شارالارى ەنگىزىلدى. ەلدە ىندەتتىڭ ەكىنشى تولقىنى باستالعان. اۋرۋدى جۇقتىرعاندار سانى ءوسىپ كەلەدى. ۆيرۋستىڭ تارالۋىن تەجەۋ ماقساتىندا ۇكىمەت قاتال شارالاردى ەنگىزدى. بۇگىننەن باستاپ مەيرامحانالار ساعات كەشكى ونعا دەيىن عانا جۇمىس ىستەيدى. بارلىق مەكەمە قىزمەتكەرلەرى بەتپەرتە تاعۋى ءتيىس. سونداي-اق ۇيلەنۋ تويلارىنا شاقىرۋعا رۇقسات ەتىلگەن قوناقتار سانى 30-دان 15-كە دەيىن قىسقاردى.

ۇلىبريتانيا پرەمەر-ءمينيسترى بوريس دجونسون: «قىس باستالىسىمەن ۆيرۋستىڭ تارالۋى كۇشەيەدى. سوڭعى ەكى اپتادا اۋرۋحاناعا تۇسكەن ناۋقاستار سانى ەكى ەسە ارتتى. كارانتيننەن كەيىن ارەڭ دەگەندە قالپىنا كەلە باستاعان كاسىپورىندارعا شەكتەۋ كەرى اسەر تيگىزەتىنىن بىلەمىن. دەگەنمەن، ۆيرۋستىڭ تارالۋىنا جول بەرمەۋ ءۇشىن بىرقاتار شارالاردى قولعا الۋعا تۋرا كەلەدى», – دەيدى.

ەۋرووداق پەن ناتو-نىڭ شتاب-پاتەرى ورنالاسان بەلگيادا دا كوروناۆيرۋس كەيسى ارتقان. ايماقتا الەم بويىنشا جان باسىنا شاققانداعى ءولىم-ءجىتىمنىڭ ەڭ ۇلكەن كورسەتكىشى تىركەلگەن. بۇگىندە ينفەكتسيادان كوز جۇمعانداردىڭ سانى 10 مىڭعا جۋىقتادى. ال پاندەميا باستالعالى ىندەتتىڭ ىلمەگىنە ىلىنگەندەردىڭ قاتارى 103 مىڭعا جەتتى. ازىرگە كومپانيالار، ءوندىرىس ورىندارى جانە مەكتەپتەر ازىرگە بۇرىنعى رەجيمدە جۇمىس ىستەۋدە. ال قىزمەتكەرلەر مەن وقۋشىلاردان ۆيرۋس انىقتالسا، سىنىپتار نە جەكە دەپارتامەنتتەر كارانتينگە جابىلاتىن بولادى. قازىر ەلدە 6 مەكتەپ جۇمىسىن توقتاتتى.

يسپانيادا ىندەتپەن كۇرەسكە اسكەريلەر جۇمىلدىرىلماق. ولار تۇرعىنداردىڭ كارانتين تالاپتارىن ساقتاۋىن باقىلاۋعا الادى. بۇل ەرەجەنى ەل پرەمەر-ءمينيسترى پەدرو سانچەس ەنگىزدى. قازىر يسپانيا استاناسىندا كوروناۆيرۋس دياگنوزى قويىلعان ناۋقاستاردىڭ قاتارى اسىپ بارادى. اۋرۋحانادا جاتقانداردىڭ سانى دا وسۋدە. ايماقتاعى ەپيدەميولوگيالىق احۋالدىڭ كۇردەلەنۋىنە بايلانىستى بيلىك ءمادريدتىڭ 37 اۋدانىندا شەكتەۋ شارالارىن قاتاڭداتتى.

ىندەتتىڭ ەكىنشى تولقىنى بەلەڭ العان گرەكيا مەن تۇركيادا دارىگەرلەر نارازىلىق ءبىلدىردى. تۇركيادا ءبىر اپتا بويى دەنساۋلىق ساقتاۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ نارازىلىق شەرۋى ءوتتى. تۇرىك مەديتسينا قاۋىمداستىعىنا مۇشە دارىگەرلەر ىندەتكە قارسى كۇرەستى كۇشەيتىپ، ىندەتكە شالدىققان ارىپتەستەرى ءۇشىن وتەماقى بەرۋدى سونداي-اق، ۇكىمەتتىڭ كوروناۆيرۋسكە قاتىستى ستاتيستيكانى اشىق جاريا ەتۋىن تالاپ ەتتى. نارازىلىق شەرۋىنە قاتىسۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا، رەسمي ەپيدەمولوگيالىق كورسەتكىشتەر شىنايى ستاتيستيكادان الشاق. ياعني ازايتىپ كورسەتىلەدى. بۇل ىندەتكە قارسى كۇرەس بارىسىنداعى شارالارعا كەرى اسەر ەتىپ وتىر دەيدى دارىگەرلەر.

بۇل ماسەلەگە قاتىستى رەسمي مالىمدەمە جاساعان تۇركيا دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى فاحرەتتين قوجا: «ەلدەگى ەپيدەمولوگيالىق جاعدايدى بۇرمالادىق دەلىك، ونى قايدان ءبىلىپ وتىرسىز؟ كۇندەلىكتى رەانيماتسياداعى ناۋقاستاردىڭ ارتىپ جاتقانىن ايتامىن. جاعداي وتە قيىن دەيمىن. وتكەن ايمەن سالىستىرعاندا اۋىر جاعدايداعى ناۋقاستار سانى 100% ءوستى دەپ ايتامىن. كوز جۇمعاندار سانىن اشىق تۇردە جاريالادىم. وتكەن ايمەن سالىستىرعاندا 4,5 ەسە كوپ. وسى كەزەڭدە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا جۇكتەمەگە قاتىستى شىعارعان كەستەدە ەشقانداي قاتەلىك جوق»، – دەيدى.

كوروناۆيرۋس دەرەگى بويىنشا انتيرەكورد ورناتقان مەملەكەتتەر قاتارىندا ءۇندىستان (5,65 ملن كەيس), برازيليا (4,57 ملن) مەن ارگەنتينا بار. الەمدىك انتيرەيتينگتىڭ وندىعىنا كىرگەن ارگەنتينادا راستالعان دەرەكتەر سانى 640 مىڭنان اسادى. سوعان قاراماستان بيلىك كارانتين ەنگىزۋدىڭ قاجەتى جوق دەسە، ارگەنتينالىقتار شەكتەۋ شارالارىن جەڭىلدەتكەنىنە قارسى. وسىعان بايلانىستى بۋەنوس-ايرەستە مەديتسينالىق قىزمەتكەرلەر نارازىلىق اكتسياسىن ۇيىمداستىردى.

رەسەيدە كوروناۆيرۋس جۇقتىرعاندار سانى 1,12ميلليونعا جەتتى. جاقىندا رەسەيلىك COVID-19 دەرتىنە قارسى جاڭا ۆاكتسينا سىناقتان وتكىزىلمەك. پرەپارات چۋماكوۆا اتىنداعى عىليمي فەدەرالدى ورتالىعىنىڭ ماماندارىمەن ازىرلەنىپ جاتىر. ۆاكتسينادا جاساندى ءالسىز ۆيرۋس قولدانىلادى. دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمدارىنىڭ تالابى بويىنشا زەرتتەۋ جۇمىستارىنا 3 مىڭنان استام ەرىكتى جۇمىلدىرىلعان. بولجام بويىنشا كلينيكالىق سىناق قاراشا ايىندا اياقتالۋى ءتيىس.

ۋكراينادا وسىعان دەيىن 181مىڭ ادام ۆيرۋس جۇقتىرسا، بەلارۋستە ناۋقاستار سانى 80 مىڭعا جۋىقتادى. ءدال قازىر بەلارۋس حالقى كوروناۆيرۋسپەن ەمەس، «ادىلەتسىز ساياساتپەن»، بيلىكپەن كۇرەسۋدە.

دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ رەسمي مالىمەتى بويىنشا، قازاقستاندا 138 542 ادام كوروناۆيرۋس اۋرۋىنا شالدىققان. 2043 ادام قايتىس بولعان. كەشە (22 قىركۇيەك – رەد.) ەلدە 76 ادامنان كوروناۆيرۋس دەرەگى انىقتالعان. وسىلايشا دەرت جۇققانى پتر-تەستىمەن راستالعاندار سانى 107 450 ادامعا جەتتى. باسىم بولىگى جازىلعان. ناۋرىز ايىنان بەرى 1703 ادام قايتىس بولعان. بۇل ستاتيستيكاعا «ىلەسپە اۋرۋلاردان» قايتىس بولعان جۇزدەگەن ادام ءولىمى ەنگىزىلمەگەن.

قازاقستان دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى ەلدە ەپيدەميولوگيالىق احۋال تۇراقتالدى دەسە دە، پنەۆمونيا ستاتيستيكاسى ءالى كۇنگە دەيىن قۇبىلىپ تۇر. كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنان قايتىس بولعاندار سانى دا ارتىپ جاتىر.

"The Qazaq Times"