قورعانىس ءمينيسترى نۇرلان ەرمەكباەۆ ارىس قالاسىن وق-دارىدەن تازارتۋ جۇمىستارىنا قاتىستى اسكەريلەردىڭ «قاۋىپتى» جاعدايدا ەڭبەكتەنىپ جاتقانىن ايتتى.
ەرمەكباەۆتىڭ سوزىنشە، ارىس قالاسىنداعى جاعدايدى رەتتەۋ ماقساتىندا 700-دەن استام ادام تارتىلعان. ول:
– ءبىز قازىر جوعارى باس قولباسشىنىڭ تاپسىرماسىن ورىنداپ ءجۇرمىز. قالعان وق-ءدارىنى تەزىرەك شىعارۋدى تالاپ ەتىپ وتىرعان ارىستىقتاردىڭ تالابى، مەملەكەتتىك قاجەتتىلىك بار. ءبىز ونداعى جۇمىستارعا اسكەرگە شاقىرىلعانداردى جۇمىلدىرمايمىز. تەك بىلىكتىلىگى جوعارى، دايارلانعان ساپەرلەر مەن ينجەنەرلەر، اسكەري پوليتسەيلەردى تارتامىز. بارلىعى دا كەلىسىمشارت بويىنشا قىزمەت ەتەتىندەر»، – دەدى ۇكىمەت كۋلۋارىندا.
ول ارىس ماڭىندا قانشا وق-ءدارى قالعانىن ايتۋعا قۇقى جوق ەكەنىن اتاپ ءوتتى. بيىل 24 ماۋسىمداعى 45 مىڭ تۇرعىنى بار ارىس جۇرتىنىڭ جۇرەگىن شايلىقتىرعان الاپات جارىلىستان كەيىن قورعانىس مينيسترلىگى 2020 جىلدىڭ مامىر ايىنا دەيىن اسكەري وق-ءدارىنىڭ قالعان 30 پايىزىن تۇپكىلىكتى تۇردە تۇگەل كوشىرىلەتىنىن مالىمدەگەن ەدى. شىلدەنىڭ ىشىندە پرەزيدەنت توقاەۆ ارىستاعى جويقىن جارىلىسقا جول بەرگەنى ءۇشىن نۇرلان ەرمەكباەۆقا قاتاڭ سوگىس جاريالاعانى ەسىمىزدە. سول كەزدە اسكەري قويما اۋماعىنان كوشىرىلىپ ۇلگەرمەگەن 800-دەن استام ۆاگونعا جۇك بولارلىق 28 مىڭ توننا وق-ءدارى بارى ايتىلعان بولاتىن.
ءسوز اراسىندا «اسكەريلەر بارلىق جەردە جۇمىس ىستەپ جاتىر. الايدا قازىر قالا تۇرعىندارىنا تىكەلەي قاۋىپ ءتونىپ تۇرعان جوق. قالانىڭ بارلىق دەرلىك اۋماعى تازارتىلعان. نەگىزگى جۇمىستار جارىلىس بولعان اسكەري ءبولىمنىڭ اۋماعىندا جۇرگىزىلىپ جاتىر. جۇمىس قاۋىپتى»، – دەدى مينيستر. اسكەريلەرگە «قاۋىپتى»، ارىستىقتارعا قاۋپى جوق تازارتۋ جۇمىستارى ءالى دە جالعاسادى ءارى مامان تاپشىلىعى ماسەلەسى سەزىلەتىن كورىنەدى.
تازارتۋ جۇمىستارىمەن اينالىسىپ جۇرگەن اسكەريلەر. فوتو: كازتاگ
مينيسترلىك مالىمەتى بويىنشا، 90 تونناعا جۋىق ارتيللەريالىق وق-ءدارى ساقتاۋلى تۇرعان ارىستاعى اسكەري قويمانىڭ 70 پايىزى جانىپ كەتكەن. قويمادا كەم دەگەندە 40-50 رەت ارالىعىندا جارىلىس بولعان. سونداعى 28 مىڭ توننا (كتك) مەن 90 توننانىڭ (ازاتتىق) ايىرماشىلىعىن قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟
حالىقتى اسكەريلەرگە مورالدىق قولداۋ كورسەتۋگە شاقىرعان مينيستر «اسكەريلەردەن باسقا بۇل مىندەتتى ەشكىم ورىنداي المايدى. بۇل ءۇشىن بىلىكتىلىگى جوعارى، دايىندالعان كاسىبي ماماندار قاجەت. ...ولار قيىن جاعدايدا جۇمىس ىستەپ جاتىر. ناعىز جاۋىنگەرلىك احۋال، ومىرلەرى ءۇشىن قاۋىپ-قاتەر بار»، – دەپ تولىقتىردى.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك، وسىدان ءۇش كۇن بۇرىن، قازاننىڭ 11-ءى تۇركىستان وبلىسىندا ارىسقا جاقىن ماڭدا (قالادان 60 شاقىرىمداي جەردە) ورنالاسقان پوليگوندا وق-دارىلەردىڭ جينالعان فراگمەنتتەرىن جويۋ كەزىندە اسكەري قىزمەتكەر، مايور امانجول اقىشەۆ اۋىر جاراقات الىپ، سالدارىنان قازا تاپقان ەدى. بۇل 2009 جىلدان بەرى ارىستا ءتورت رەت ورىن العان جارىلىستاردىڭ قاسىرەتىنەن بولعان 12-ءشى قازا. 2009 جىلدىڭ ناۋرىزى – ءتورت كىسى، 2014 جىلدىڭ ماۋسىمى – 2 ادام، 2015 جىلدىڭ قاراشاسى – ءبىر كىسى، 2019 جىلدىڭ ماۋسىمىنان بۇگىنگە دەيىن – 4 ادام.
مايور امانجول اقىشەۆتى اقتىق ساپارعا شىعارىپ سالۋ ءراسىمى. 13 قازان 2019 جىل. سقو. فوتو: ازاتتىق
ماۋسىمنىڭ سول ءبىر ارسىن-گۇرسىن تاڭىندا وق-ءدارىنىڭ 70 ەمەس، 30 پايىزى جارىلعاندا، قالعان فراگمەنتتەرى ون جىلداپ كوشىرىلۋشى مە ەدى، كىم ءبىلسىن؟ بىزدىكى تەك توتەنشە جاعدايدىڭ زارداپتارىن جويۋ جانە زالالسىزداندىرۋ جۇمىستارى قاۋىپسىز وتسە دەگەن تىلەك.
شەرزاتتىڭ ءولىمى ىسىنە قاتىستى قۇپيا ۆيدەونى جاريالاۋ كىمگە كەرەك بولدى؟ – ساراپشىلار مەديا سىنى
كوميسسيا مەن باقىلاۋشى ەسەبىندەگى ايىرماشىلىق: الماتىدا رەفەرەندۋم قالاي ءوتىپ جاتىر؟
رىسبەك سارسەنبايۇلى: اەس – جارىلىپ كەتۋگە شاق تۇرعان بومبانى قۇشاقتاپ وتىرعانمەن بىردەي
قاراعايعا قارسى بۇتاق. دۋماننىڭ سوت تەرگەۋى اياقتالدى. 29 شىلدە ءجارىسسوز.
الماتى وبل پركۋراتۋراسى. بەلسەندىلەر: «جالعان جالامەن قاماۋداعى ايگەرىم مەن دۋمانعا بوستاندىق!»
جاۋاعاشتى تۇرمەسى ايگەرىمدى تاعايىندالعان ەمگە جىبەرمەي جاتىر