«كەتەيىن دەسە، كەتە الماي، جۇرگەن جوق پا؟»

ناۋرىز ايىنىڭ 19-ى كۇنى قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ءوزىنىڭ وتستاۆكاعا كەتەتىندىگىن مالىمدەدى. وسىعان بايلانىستى ءبىز ازاماتتىق بەلسەندىلەر مەن ساياساتتانۋشىلاردىڭ پىكىرىن ءبىلۋدى ءجون كوردىك.

ەرمۇرات باپي، جۋرناليست، ساياساتكەر: «ەشكىم، ەشقايدا كەتكەن جوق. نازارباەۆ بيلىكتە قالدى جانە قازاقستانداعى بارلىق بيلىكتىڭ تىزگىنىن ۋىسىندا ۇستاپ قالدى. ول بىلتىرعى جىلى قاۋىپسىزدىك كەڭەسى تۋرالى زاڭدارعا ەنگىزىلگەن وزگەرتۋلەردىڭ نەگىزىندە قازاقستانداعى بارلىق ساياسي بيلىكتى قولىندا ۇستاپ وتىر. ال توقاەۆقا تەك قانا پرەزيدەنت دەگەن لاۋازىم بۇيىردى. توقاەۆ «توقال تەكەنىڭ» جاعدايىندا قالدى. ونىڭ قولىندا ەشقانداي بيلىك جوق. ول تەك قانا پرەزيدەنتتىك لاۋازىمدا وتىرادى. وعان قازاقستاننىڭ قارۋلى كۇشتەرى، ءىىم، ۇقك، پروكۋراتۋرا سياقتى قۇشتىك قۇرىلىمدارى باعىنبايدى. ونىڭ بارلىعى قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ توراعاسى نۇرسۇلتان نازارباەۆقا باعىنادى. بۇگىن عانا «پوليتسيادا اتتەستاتسيا جۇرگىزۋ» جونىندە زاڭ جوباسى شىقتى. وعان «قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ن. نازارباەۆ» - دەپ قول قويدى. ياعني بۇنىڭ بارلىعى تەك قانا دەكاراتسيا عانا. بيلىك سول كۇيىندە نازارباەۆتىڭ قولىندا قالدى. ەشقانداي وزگەرىس جوق. بۇل جەردە داتكە قۋات ءبىر عانا دۇنيە بار. بۇل بيلىك ءترانزيتىنىڭ باستالعاندىعىنىڭ بەلگىسى. بۇعان دەيىن ءبىز «ترەنزيت انە  باستالادى، مىنە باستالادى» دەپ ءجۇر ەدىك. ەندى ناقتى باستالدى. سەڭ قوزعالدى. وسى عانا داتكە قۋات. كەلەسى جىلى بولا ما، مەرزىمىنەن بۇرىن بولا ما پرەزيدەنت سايلاۋى بولادى. زاڭ بويىنشا، ول سايلاۋعا نازارباەۆتىڭ قاتىسۋعا قۇقىعى بار. سوندىقتان "بوركىمىزدى اسپانعا اتىپ، كەرەمەت وزگەرىس باستالدى" دەيتىن ەشتەڭە جوق بۇل جەردە. بىراق مەن ويلامايمىن، ول قايتادان سايلاۋعا قاتىسادى دەپ. ول ءوزىنىڭ ۇمىتكەرىن، ءىزباسارىن قاتىستارادى. قازىرگى قولىندا بار بيلىكتىڭ كۇشىمەن سول ءىزباسارىن پرەزيدەنتتىككە وتكىزۋگە تىرىسادى. بۇل جەردە ەڭ باستىسى ەلدەگى بيلىكتى ساقتاپ قالادى جانە ءوزىنىڭ جيعان-تەرگەن ميللياردتاعان بايلىقتارىن ساقتاپ قالۋعا تىرىسادى».

دوس كوشىم، ساياساتتانۋشى: «ەگەر ول نۇر وتان پارتياسىنىڭ باسشىسى بولسا، قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ باسشىسى بولسا، ول ساياساتتا دا بيلىكتە دە قالادى. بىراق ول پرەزيدەنت ەسەبىندە وسىدان كەيىنگى بولاتىن نارسەلەرگە جاۋاپ بەرمەيدى... كەلەسى پرەزيدەنتتىڭ بەلگىلى ءبىر ساياسي تۇلعا رەتىندە ءوزىنىڭ كوزقاراسى بار ادام بولسا، نازارباەۆتىڭ قاسىندا بۇرىن بولماعان ادام بولسا، ارينە وندا ول ءوزىنىڭ ساياساتىن جۇرگىزەدى. بىراق ونداي ادامدى سايلاۋعا تۇسىرمەۋگە تىرىسادى. مەنىڭ ويىمشا، توقاەۆتىڭ ءوزى دە ءتۇسۋى مۇمكىن نەمەسە وزدەرىنىڭ دايىنداپ قويعان ۇمىتكەرلەرىن وتكىزەدى دە بيلىك ءوزىنىڭ وسى جۇيەسىن، باعىتىن ساقتاپ قالۋعا تىرىسادى».

ايدوس سارىم، ساياساتتانۋشى: «كەشەگى مالىمدەمەسىن مۇقيات وقيتىن بولساق، پرەزيدەنتتىڭ قازاقستاننىڭ ساياسي-قوعامدىق ومىرىندە قالاتىندىعى جانە وعان شەشۋشى ىقپال ەتەتىن ساياسي ينستيتۋتقا اينالاتىنى ايقىن كورىنىپ وتىر. بۇل شىنىمەن دە ۇلكەن تاريحي شەشىم. قالاي بولعاندا دا ءبىز جاڭا ساياسي كەزەڭگە اياق باستىق. بۇل ساياسي كەزەڭنىڭ قانشاعا سوزىلاتىنىن ءدوپ باسىپ ايتۋ قيىن. بىراق ءبىز اشىق ساياسي ترنازيت دەگەنگە جەتتىك. ونىڭ قالاي بولاتىنىن كوزىمىزبەن كورەتىن بولامىز».

"The Qazaq Times"