رەسەي تاۋار باقىلاۋعا جاڭا ەرەجە شىعارماق. فوتو: روسسيا ناۆسەگدا.

رەسەي ۇكىمەتى كەلەر جىلدان باستاپ ارنايى ماركا جاپسىرىلاتىن تاۋارلاردىڭ ءتىزىمىن شىعارماق. ارنايى ماركا نەگىزىنەن كيىمدەر، ءيىسسۋ، ارلىك بۇيىمدارعا باعىتتالعان. ارنايى ماركا جاپسىرۋ دەگەن نە نەمەسە ول نەگە كەرەك بولدى؟ BBC رەسەي ۇكىمەتىنىڭ بۇل قادامدارىنا تالداۋ جاساپ كوردى.

رەسەي ۇكىمەتى بۇل شارالاردىڭ كانتراباندالىق جولمەن كىرگەن تاۋارلارعا شەكتەۋ قويۋ ماقساتىندا جاسالىپ جاتقانىن ايتادى. قازىرگى كەزدە رەسەيدە كەيبىر تاۋارلارعا ارنايى ماركالار جاپسىرىلىپ، ونداعى ەلەكتروندى ورىن بەلگىلەۋ قۇرىلعىسى ارقىلى تاۋاردىڭ قوزعالىسىن باقىلاپ وتىرماق. ايتالىق، تاۋاردىڭ وندىرۋشىدەن تۇتىنۋشىعا دەيىنگى ارالىقتاعى قوزعالىسىن قاراپ وتىرماق.

الداعى ۋاقىتتا بۇل جۇيە ءدارى-دارمەكتەر مەن تەمەكى سەكىلدى ونىمدەرگە دە قولدانۋ جوسپاردا تۇر. ءدارى-دارمەككە DataMatrix بەلگىسىنىڭ كومەگىمەن اتالعان جۇيەنى ەنگىزۋ تاجريبەلەرى سىناقتان وتۋدە. ءدارۋ تۋرالى مالىمەتتەر «ماركيروۆكا» دەپ اتالاتىن جۇيەدە ورناتىلادى دا، ونى تۇتىنۋشى سمارتفون ارقىلى ساپاسىن، شىن-جالعانىن انىقتاي الادى. رەسەي ۇكىمەتى بۇل تاجريبەنى 2020 جىلعا دەيىن تولىقتاي ىسكە قوسىپ بولماق.

تىزىمدەگى تاۋارلار

رەسەي ۇكىمەتىنىڭ قارارى بويىنشا 2019 جىلدان باستاپ مىنا تاۋارلارعا اتالعان تاجريبە قولدانىلا باستايدى: تەمەكى ونىمدەرى، ءيىسسۋلار، كولىك دوڭگەلەكتەرى، كيىمدەر، ارلىك بۇيىمدار، فوتوكامەرا جانە ت.ب. تاۋارلار بار.

رەسەي ۇكىمەتىنىڭ جاڭا ەكونوميكالىق ساياساتى قانداي بولۋى مۇمكىن؟

اتالعان تاۋارلارعا ماركا قانداي جولمەن باسىلاتىنى انىق ەمەس. بۇل جۇيەنىڭ پايدا-زيانى تۋرالى تالاس-تارتىس كوپ. كەيبىر تاراپتار بۇل وندىرۋشىلەرگە قىرۋار ارتىق شىعىنداردى الىپ كەلەدى، ال ۇكىمەت وندىرۋشىلەردى شىعىنعا باتىرىپ، تاۋارلاردى باقىلاۋدا ۇستايدى دەگەن پىكىرلەر ايتۋدا.

ربك باسىلىمى British American Tobacco كومپانياسىنا سىلتەمە جاساي وتىرىپ، اتالعان جۇيە ىسكە قوسىلعاننان كەيىن تەمەكى وندىرۋشىلەردىڭ العاشقى جىلداعى شىعىنى 185 ملن اقش دوللارى بولاتىنىن العا تارتتى. ال بۇعان شامامەن 3 ملرد رۋبل كولەمىندەگى جابدىقتاۋ شىعىنى، 1,5 ملرد رۋبل كولەمىندەگى دوكۋمەنت الماستىرۋ شىعىندارىن قوسۋعا بولادى.

«ۆەدوموستي» باسىلىمىنىڭ ايتۋىنشا تاۋارلارعا ارنايى ماركا باسۋ كەز-كەلگەن تاۋاردىڭ باعاسىن 10 پايىزعا جوعارىلاتۋى مۇمكىن. اتالعان باسىلىمعا بۇل ەسەپتى، ارلىك بۇيىمدارى مەن ءيىسسۋ ءوندىرۋشى كومپانيالاردىڭ جەتەكشىلەرى بەرگەن. تۇرمىستىق بۇيىمدار مەن ارلىك بۇيىمدارىن ءوندىرۋشى توپتار رەسەي ۇكىمەتىنىڭ بۇل ساياساتىنا نارازىلىق تانىتۋدا. ولار ماركا باسۋ قىمبات بولماعانىمەن، ارزان تاۋارلاردىڭ باعاسىن ىرىقسىز تۇردە قىمباتتاتىپ تۇتىنۋشىلارعا دا سالماق تۇسىرەدى دەپ قارايدى.

ايتا كەتۋ كەرەك، ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق قۇرامىندا بولعاندىقتان، قازاقستاندىق وندىرۋشىلەرگە دە رەسەيدىڭ جاڭا ەرەجەسى وزىندىك اسەرىن تيگىزەدى. كەيبىر ساراپشىلار، بۇل ساياسات جۇزەگە اسسا ۇلكەن الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق تولقۋلاردى تۋدىرۋى دا عاجاپ ەمەس دەگەن ويدى ايتادى.

“The Qazaq Times”