كومىردىڭ تاپشى بولۋ سەبەبى نەدە ەكەنى ءالى انىق ەمەس

قازاقستاندىقتار كومىر ىزدەپ بيىلعىداي سابىلماعان بولار، شاماسى. ويتكەنى وتكەن جىلدىڭ قازان ايىندا باستالعان كومىر تاپشىلىعى، وسى جىلدىڭ قاڭتارىندا قايتا باستالدى. قاقاعان ايازدا وسىنشا داۋرىعاتىنداي نە كۇن تۋدى؟ باعاعا كەلسەك الىپساتارلاردىڭ اسىعى الشىسىنان ءتۇسىپ تۇر. بۇرسەڭدەگەن حالىق توننالاپ ساتساڭ دا، موشەككە قاپتاپ ساتساڭ دا الۋعا دايىن. بىراق ولاي ساتىپ الۋعا دا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى! كومىر جوق!

وسىدان ءۇش اي بۇرىن، ياعني وتكەن جىلدىڭ قازان ايىندا دا بەنزين مەن كومىر تاپشىلىعى قاتار باستالعان شاقتا قر ەنەرگەتيكا ءمينيسترى قانات بوزىمباەۆ ەلدە "كومىر تاپشىلىعى جوق" ەكەنىن ايتقان بولاتىن.

«بۇگىنگى كۇنى ەلدە كومىر تاپشىلىعى جوق. قىركۇيەكتىڭ ورتاسىندا كۇننىڭ كۇرت سۋىنا بايلانىستى ورتالىق جانە سولتۇستىك وبلىستاردا كومىرگە سۇرانىس ارتا ءتۇستى»، - دەگەن ەدى ول قازان ايىنىڭ 17-سىندە بولعان ۇكىمەت وتىرىسى كەزىندە.

دەگەنمەن ول كەزدە كومىردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى بارلىق دەرلىك وڭىردە بايقالىپ، باعا ءوسىپ كەتكەن ەدى. ال بۇعان قاتىستى مينيسترلىك تاراپى "كومىر باعاسىنىڭ وسۋىنە تەمىر جول تاريفتەرى جانە دەلدالدىق ۇيىمداردىڭ «قوسۋلارى» ايتارلىقتاي اسەر ەتەدى" دەگەن مالىمەت كەلتىرگەن.

ال وسى جولى مينيستر "كومىر تاپشىلىعى جوق" دەۋگە نەگىز تاپپادى ما، ايتەۋىر بار ماسەلە جەرگىلىكتى اكىمدىكتەرمەن بايلانىستى ەكەنىن ايتىپ قالدى.

"جەرگىلىكتى ورگاندار قاتاڭ باقىلاۋدا ۇستاۋ كەرەك بۇل ماسەلەنى. مەن ءتيىستى اكىمدەرمەن ءوزىم وتكەن اپتادا، وسى اپتادا  سويلەسكەم. قازىر 16 مىڭ توننا كومىر  الماتىعا جانە الماتى وبلىسىنا جونەلتىلدى. بۇگىن-ەرتەڭ تۋپيكتەرگە كەلىپ، ساتىلاتىن بولادى", - دەدى ول كەشە ۇكىمەت وتىرىسىنان كەيىن جۋرناليستەرگە بەرگەن جاۋابىندا.

بىراق مينيسترلىك تاپشىلىقتىڭ نەدەن بولىپ وتىرعانى تۋرالى وسى كۇنگە دەيىن تەك جالپىلاما جاۋاپ قايتارىپ كەلەدى. سالدارى ايتىلعانمەن، ناقتى سەبەبى نەدە ەكەنى ءالى انىق ەمەس.  تەك ءبىر بىلەتىنىمىز، كومىر جەتكىزۋگە جاۋاپتى كومپانيالار ۋاقىتىندا كەلىسىم-شارت جاساماعان كورىنەدى. وسىلايشا، "كومىر تاپشىلىعى قولدان جاسالعانىن" ايتىپ اقتالۋدا.

الايدا "شۇباركول كومىر" اق بولسا "قازاقستاندا وزدەرىنىڭ تەمىر جول ورىندارى بولماعاندىقتان جانە كومىردى بولشەك ساۋدادا ساتۋمەن اينالىسپايتىندىقتان، نارىقتاعى تاپشىلىقتىڭ سەبەپتەرىن انىقتاۋ قيىن" ەكەنىن ايتادى. ولاردىڭ سوزىنشە، كاسىپورىن كومىرمەن قامتاماسىز ەتۋ جاعدايىن تۇراقتاندىرۋ ءۇشىن جەرگiلiكتi اتقارۋشى ورگاندارمەن جۇمىس iستەپ جاتىر ەكەن.

بۇدان بولەك، ەكىباستۇز كومىر باسسەينىنەن كومىر جەتكىزەتىندەردىڭ بىرىنە حابارلاسىپ كوردىك. ءوزىن الەكساندر دەپ تانىستىرعان ادام "قازىر الماتىعا كومىر جەتكىزىپ جاتىرسىزدار ما؟" دەگەن سۇراعىمىزعا "سەيچاس نەت" دەپ قىسقا جاۋاپ قايىردى. باسقا دا كومىر جەكتىزۋمەن اينالىساتىنداردىڭ دا ايتار جاۋابى وسى. سوندا كومىر قايدا كەتتى؟ ەل ىشىندەگى كومىردى ءبىر وڭىردەن ەكىنشى وڭىرگە جەتكىزۋ سونشالىقتى قيىن بولعانى ما؟ وسىنداي سۇراقتاردان كەيىن "كومىر تاپشىلىعى ونىڭ شەتەلگە ساتىلۋىنان تۋىندادى" دەگەن اقپارات تا تارادى. دەگەنمەن مينيستر مۇنى دا  جوققا شىعاردى.

قىسقاسى، ازىرگە قازاقستان وزىندە بار ءونىمدى پايدالانۋدىڭ جولىن تاپپاي ءجۇر ءجۇر مە، تۇسىنىكسىز. مۇنايلى ەل بولا تۇرا نە بەنزينگە، نە كومىرگە  جارىماي وتىرعان جايىمىز بار. الدە باسشىلارىمىز وسىنداي تاپشىلىق جان القىمنان الىپ، جەل تۇرىپ، ءشوپ باسى قيمىلداعاندا عانا قولعا الۋدى ادەتكە اينالدىرعان با؟ ايتەۋىر جىلدا بايقايتىنىمىز، تەك وسىنداي الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق ماسەلەلەر تۋعاندا عانا جۇگىرۋگە ەت ۇيرەنگەن. ال ونى الدىن الۋدىڭ العىشارتى دايىندالا ما، جوق پا ول جاعى دا بىزگە بەيمالىم.

“The Qazaq Times”