ءتۇبى ءبىر تۇركى – قۇمىق حالقى بۇگىندە نەگىزىنەن داعىستان رەسپۋبليكاسىندا جانە يران، سيريا، تۇركيا مەملەكەتتەرىندە از بولىگى ءومىر سۇرەدى.
ولار – تۇركى تىلدەرىنىڭ قىپشاق توبىنا جاتاتىن قۇمىق تىلىندە سويلەيدى. ال، ادەبي ءتىلى بۋيناق جانە حاساۆيۋرت ديالەكتىلەرىنىڭ نەگىزىندە قالىپتاسقان. كوپشىلىگى يسلام ءدىنىنىڭ ءسۇننيت تارماعىن ۇستانادى.
ولاردىڭ ەتنوگرافيالىق نەگىزىن داعىستان جازىعىنداعى جەرگىلىكتى تايپالار مەن وسىندا كەلگەن تۇركى تىلدەس تايپالار (اسىرەسە قىپشاقتار) قۇرايدى. ەلدى مەكەندەردى يۋرت، كەنت دەپ اتايدى. سالت-داستۇرلەرى، مادەنيەت مەن تۇرمىس-تىرشىلىگى جاعىنان نوعاي، قاراشاي، بالقارلارعا ۇقساس بولىپ كەلەدى.