الماتى جايلى تاڭدى تاڭعا ۇرىپ ايتۋعا بولارى شىندىق. ەلىمىزدىڭ ەڭ ءىرى مەگوپوليسى. وزىندە ەكى ميلليونعا جۋىق ادام تۇرسا، ونىڭ سىرتىندا ءۇش ميلليوننىڭ استى-ۇستىندەگى تۇرعىن وسى قالامەن تاعدىرلارىن بايلانىستىرعان. وسىدان-اق، الماتىداعى حالىق ءنوپىرىن باعامداي بەرىڭىز.
ەڭ باستىسى الماتى – تاۋەلسىزدىك تۋى تىگىلىپ، اڭساعان ارمانىمىزعا جەتكەن، ەگەمەندىكتىڭ تاڭى ارايلاپ اتقان قازاق حالقىنىڭ قاستەرلى قالاسى. كەزىندە وقىعانىم بار ەدى، ونىمەن دە وقىرمانمەن بولىسە وتىرعانىم ءجون شىعار. تاريح ءبىزدىڭ وتكەنىمىز. سول وتكەنگە ۇڭىلسەك، كەڭەس ۇكىمەتى كەزىندە، قىزىل كومپارتيادان نۇسقاۋ ءتۇسىپتى – كسرو-نىڭ قاي جەرى ادام جانىنا جايلى جۇماق ەكەندىگىن انىقتاپ بىلىڭىزدەر دەگەن. وزدەرىڭىز ويلاپ كورىڭىزدەرشى، دوڭگەلەنگەن جەر شارىنىڭ جارتىسىن الىپ جاتقان الىپ دەرجاۆادان – جەر جۇماعىن تابۋ. ىلە-شالا تالاي زەرتتەۋ مەكەمەلەرى ىسكە كىرىسىپ، قورىتىندىسى دا دايىن بولىپتى. ناتيجەسىندە الماتى قالاسى مەن الماتى وبلىسى ادامنىڭ ءومىر سۇرۋىنە تابيعي تۇرعىدا ەڭ جايلى جەر دەپ تانىلعان ەكەن. يا، قازەكەڭنىڭ جەر جانناتى – جەتىسۋ دەگەنىنىڭ تەگىننەن تەگىن ايتىلماعانىن وسىدان-اق، بايقاۋعا بولادى.
ءبىز الماتىنىڭ تىنىشتىعىن سەنىمدى قورعايمىز
الماتى مەگوپوليسىنىڭ تىنىشتىعىن قامتاماسىز ەتۋ بۇل مەملەكەتتىك ستراتەگيالىق مىندەتتەردىڭ ءبىرى. اۋەلى، تىنىشتىق جايلى از-كەم وي تولعايىقشى. ەلباسىمىز ايتادى، ايتاپ كەلەدى دە «ەل بىرلىگى ەڭ باستى بايلىق، تىنىشتىق باسىمىزداعى باق»، دەپ. شىنىمەندە توتە ورامدى ايتىلعان ۇلاعات. تىنىشتىقسىز، ەل بىرلىگىسىز ەل ەگەمەندىگىنىڭ ارايلى كۇندەر ساناۋلى بولارى، قۋانىشتىڭ ارتى ءبىر-اق تۇتاتام تولارى انىق.
ال كۇندىز-ءتۇنى قالعىمايتىن قىزۋ ءومىرى قايناپ جاتاتىن الماتىنىڭ تىنىشتىعىن قامتاماسىز ەتۋ تەك ايتا سالعانعا وڭاي شىعار.
الماتىدا ۇلتتىق ۇلاننىڭ «وڭتۇستىك» وڭىرلىك قولباسشىلىعى ورنالاسقان. كۇش-قۋات ۆەدومستۆوسىنىڭ ەڭ ءىرى قۇرىلىمى. بۇل قولباسشىلىققا مەگوپوليستەن وزگە قىزىلوردا، شىمكەنت، تاراز، تالدىقورعان قالالارىنداعى قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ مىندەتتەرى جۇكتەلگەن.
اڭگىمە وڭتۇستىك استانامىز جايلى ءوربىپ وتىرعان سوڭ قايتىپ ورالايىق. الماتىنىڭ قوعامدىق ءتارتىبىن قامتاماسىز ەتەتىن ۇلتتىق ۇلاننىڭ بىرنەشە قۇرىلىمدىق بولىمشەلەرى بار. ولاردىڭ بىرەگەيى – 5571 اسكەري ءبولىمى. بۇگىنگى ءبىزدىڭ وقىرمانمەن بولىسەر اقپاراتىمىز سول اسكەري ءبولىمنىڭ 2-ءشى جەدەل ماقساتتاعى باتالونى جايلى. وسىدان بىرەر كۇن بۇرىن ءبىز اتالعان بولىمشەگە بارىپ، جاۋىنگەرلىك قىزمەتتەرىمەن تانىسقان بولاتىنبىز. ءبىزدى ەمەن-جارقىن قارسى العان ۇجىم ءبىر اۋىزدان «ءبىز الماتىنىڭ تىنىشتىعىن سەنىمدى قورعايمىز» دەيدى ءبىراۋىزدان.
5571 اسكەري ءبولىمىنىڭ 2-ءشى جەدەل ماقساتتاعى باتالونى اسكەري بولىمنەن جەكە دارا بولەك ورنالاسقان. ۇجىم الماتى قالاسىنىڭ تيميريازەۆ جانە بايتۇرسىنوۆ كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىنداعى قالالىق جول-پاترۋلدىك پوليتسيا باسقارماسىنىڭ تۋرا ىرگەسىندە قونىس تەپكەن.
قازاق ەلىنىڭ ەكونوميكاسى ورىستەپ، قۋاتى ارتقان سايىن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ ينفراقۇرىلىمدارى، ونىڭ ىشىندە ۇلتتىق ۇلان تاۋەلسىزدىك جىلدارى لايىقتى دامۋ جولىنان وتكەنىنە تاريح كۋا. وعان اشىلعانىنا باس-اياعى ون جىلدىڭ ءجۇزى بولا قويماسا دا ازاماتتاردىڭ الاڭسىز قىزمەت اتقارۋلارى ءۇشىن مەملەكەت تاراپىنان بارلىق قولايلى جاعداي جاسالعانىنا 2-ءشى باتالون دالەل بولا الادى.
بۇگىندە باتالوننىڭ تەحنيكالىق جاراقتاندىرىلۋى جوعارى دارەجەدە. جاۋىنگەرلىك قىزمەتتى اتقارۋعا قۇرال-جابدىقتارمەن ءار سارباز قامتاماسىز ەتىلگەن. جاقىندا عانا بيىل كوكتەمدە اسكەر قاتارىنا شاقىرىلعان جاۋىنگەرلەر اسكەري انتتارىن قابىلداپ العاشقى جاۋىنگەرلىك مىندەتتەرىن اتقارا باستاعان.
جالپى العاندا، اسكەري بولىمشەنىڭ جەكە قۇرامىنىڭ كۇشىمەن 1027 اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشى اشكەرەلەنىپ، 19 قىلمىستىق وقيعا دەرەگى اشىلعان.
كاپيتان سالامات ءامىرحانوۆتىڭ ايتۋىنشا، جاۋىنگەرلىك قىزمەتپەن قوسا جاۋىنگەرلەردىڭ تاربيەسى مەن تانىمدىق ورەسىن ارتتىرۋعا ۇلكەن كوڭىل بولىنەدى ەكەن. ماسەلەن، كۇندەلىكتى تاربيە ساعاتتارىنان وزگە جاۋىنگەرلەر قالاعاداعى تانىمدىق ورىندارعا ساياحاتتاۋعا ءجيى شىعىپ تۇرادى ەكەن. «مۇنداعى ساربازداردىڭ 80-90 پايىزى اۋىلدىق جەردە تۋىپ وسكەن بالالار. كوپشىلىگى الماتىنى تەك ەستىگەنى بولماسا، جول ءتۇسىپ كورمەگەندەر. ءبىز ولاردىڭ وزدەرىنە جاقسى بولۋ ءۇشىن، «يا كەزىندە اسكەردە بولعانىمدا» اندا-مىندا بارعان بولاتىنمىن دەپ ايتىپ، ەرەكشە سەزىممەن ايتىپ وتىرۋلارى ءۇشىن ولاردى ءار اپتانىڭ سوڭعى كۇندەرى مۇراجايلارعا، ساياباقتارعا، اڭدار ساياباعىنا اپارىپ تۇرامىز. بۇل دا ادام تاربيەسىنىڭ ءبىر تەتىگى بولىپ تابىلادى»، - دەيدى باتالون باس تاربيەشىسى.
قورىتا كەلگەندە، وزدەرىنە سەنىپ تاپسىرىلعان جاۋاپكەرشىلىكتىڭ ۇدەسىنەن شىعىپ كەلە جاتقان 5571 اسكەري ءبولىمىنىڭ جەدەل ماقساتتاعى 2-ءشى باتالونىنا وزدەرى ەڭسەرگەن بيىكتەردەن الاسارماي، جاڭا جەتىستىكتەرگە جەتە بەرۋلەرىنە تىلەكتەستىك بىلدىرەمىز.
مايور ارمان اۋباكىروۆ