ماشاقاتى كوپ مەديتسينا­لىق ساقتاندىرۋ

2017 جىلدىڭ 1 شىلدەس­ىنەن باستاپ قازاقستاندا  مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينا­لىق ساقتاندىرۋ تۋرالى زاڭ ء(مامس) كۇشىنە ەندى. زاڭ تالاپتارى بويىنشا ەڭ الدىمەن ساقتاند­ىرۋ جارناسىن جۇمىس بەرۋشىلەر مەن جەكە كا­سىپكەرلەر تولەيدى. جارنا مولشەرىن ءۇشىن زاڭعا  ەنگىزىلگەن تۇزەتۋلەر پارلامەنتتە ماقۇلدانىپ، قر پرەزيدەنتى قول قويدى. ال بۇل جوبا ەندى قالاي جۇمىس ىستەيدى؟  مۇنىڭ ارتىقشىلىعى دا بار، كەمشىلىكتەرى دە جوق ەمەس. 

ارتىقشىلىعى قانداي؟

"الەۋمەتتىك مەديتسينا­لىق ساقتاندىرۋ قورى" كەاق (كوممەرتسيالىق ەمەس اكتسيونەرلىك قوع­امى) توراعاسى ەلەنا باحمۋتوۆانىڭ تۇسىندىرۋىنشە، ۇسىنىلىپ وتىرعان جوبالاردىڭ ارتىقشىلى­قتارى كوپ. مىسالى جوبا ساپالى مەديتسينال­ىق كومەكتىڭ جۇرتشىلىق ءۇشىن قولجەتىمدىلىگ­ىن قامتاماسىز ەتۋگە، پاتسيەنتتەرگە قىزمەت كورسەتەتىن مەديتسينا مەكەمەلەرىنىڭ ءتىزىم­ىن كەڭەيتۋگە،  دەنسا­ۋلىق ساقتاۋ سۋبەكتى­لەرىنىڭ جۇيەدە جۇمىس ىستەۋىنە كەدەرگى كە­لتىرەتىن توسقاۋىلداردى تومەندەتۋگە مۇمكى­ندىك بەرەدى.

بۇدان بولەك، قور توراعاسىنىڭ سوزىنە سەنسەك، ەرەجەلەر پاتس­يەنتتەردىڭ ەمحانا تا­ڭداۋ قۇقىعىن ساقتاپ قانا قويماي، كوز ءدار­ىگەرى، نەۆروپاتولوگ سياقتى سالالىق مامانداردى تاڭداۋ ءمۇم­كىندىگىن ارتتىرادى ەكەن.

وسىلايشا ەلەنا باحمۋتوۆا الماتىدا مەملە­كەتتىك جانە جەكە مەن­شىك مەديتسينا ۇيىمدار­ىنىڭ وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن بولعان كەزدەسۋدە شىلدەدەن باستاپ ءمامس بويىنشا قورعا كىمدەردىڭ قارجى اۋدارا باستايتىنىن جانە قارجىنىڭ قالاي اۋدارىلاتىنىن ءتۇسىندىرىپ بەردى.

الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنا اۋدارىلاتىن جارنا كولەمى. دەرەككوز: دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى

سونىمەن جاڭا قابىلدانعان ەرەجەگە سايكەس، جەكە كاسىپكەر­لەر مەن ولارعا تەڭەس­تىرىلگەن تۇلعالار (ج­ەكە مەنشىك ادۆوكاتتار مەن نوتاريۋستار، كاسىبي مەدياتورلار) 2017 جىلدىڭ 1 شىلدەسىنەن باستاپ  2 تومەنگى ايلىق جالاقىنىڭ 5 پاي­ىزى مولشەرىندە نەمەسە 2445,9 تەڭگە كولەم­ىندە جارنا تولەمەك. سونىمەن قاتار، جەكە كاسىپكەرلەر قاراماعى­نداعى جۇمىسكەرلەر ءۇش­ىن جۇمىس بەرۋشى رەتى­ندە دە جارنا اۋداراد­ى.

ال، مەمل­ەكەت تولەيتىن جارنا كولەمى وزگەرمەيدى، ياعني 14 سانات بويىنشا الەۋمەتتىك جاعىنان از قامتىلعان 10 ميلليونعا جۋىق ازاماتقا جارنا اۋدارادى.

سونىمەن بىرگە دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى ءمامس-قا قاتىسۋ ءتارتىبىن جوعارىدا كورسەتىلگەن كەستە بويىنشا انىقتاپ قويىپتى.

بۇدان بولەك، مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنا قارجى كەز كەلگەن ەكىنشى دەڭگەيلى بانك نەمەسە "قازپوشتا" اق ارقىلى اۋدارىلادى. قارجىنىڭ اۋدارىلعان نەمەسە اۋدارىلماعانى تۋرالى مالىمەتتەر "ازاماتتارعا ارنالعان ۇكىمەت" كوممەرتسيالىق ەمەس اكتسيونەرلىك قوعامىندا بولادى. ال تولەۋشىلەر مەن تولەنگەن سوماعا قاتىستى مالىمەتتەر قر سالىق ورگاندارىندا ساقتالادى.

كەمشىلىگى قانداي؟

كەمشىلىگى سول مەديتسينالىق جوبا ءۇشىن حالىقارالىق قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكىنەن قارىز الماقپىز، شامامەن 80 ملن دوللار. ونسىزدا قازاقستاننىڭ جالپى قارىزى 165 ملرد 364 ميلليون دوللارعا جەتەدى.

ال دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ەلجان ءبىرتانوۆتىڭ سوزىنشە، الىنعان قارىز دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرىپ، قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىن جاقسارتۋ ماقساتىندا جۇمسالاتىن كورىنەدى. ءتىپتى ءمينيسترى  2,3 پايىزدىق وسىممەن بەرىلەتىن قارىزدى جەڭىلدەتىلگەن مەرزىمدە، ياعني 15 جىلدا تولىق وتەپ شىعاتىنىمىزعا سەنىمدى.

ەكونوميست راقىم وشاقباەۆ بولسا، ءمامس-تىڭ ەنگىزىلۋى بيۋدجەت شىعىندارىن وڭتايلاندىرۋدى قاراستىرىپ وتىرعان جوق دەگەندى ايتادى. سەبەبى كەپىلدەندىرىلگەن تەگىن مەديتسينالىق كومەك كولەمى (كتمكك) مەن مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ ء(مامس) شەڭبەرىندە مەدكومەك كورسەتۋ ءۇشىن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 2018 جىلى  965 ملرد تەڭگە، 2019 جىلى 1 125 ملرد تەڭگە جۇمساۋ جوسپارلانعان. ياعني 2019 جىلى مەدكومەك ءۇشىن رەسپۋبليكالىق شىعىن شامامەن  20 پايىزعا وسەدى.

بۇدان بولەك قوسىمشا كۇش بيزنەس وكىلدەرىنە، جەكە كاسىپورىندارعا جانە ءوزىن ءوزى جۇمىسپەن قامتىعاندارعا جۇكتەلەيىن دەپ تۇر. سەبەبى ولار قول استىنداعىلار ءۇشىن 2018 جىلى شامامەن 233 ملرد تەڭگە، 2019 جىلى 367 ملرد تەڭگە كولەمىندە مەدساقتاندىرۋعا قارجى اۋدارادى. وسىلايشا 2019 جىلى ولاردىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ شىعىندارى  59 پايىزعا وسەدى. ال قورعا تولەمدى ۋاقىتىلى اۋدارماعان جۇمىس بەرۋشىلەر مەن كاسىپكەرلەر قارىز سوماسىنىڭ 50 پايىزىنا دەيىن ايىپپۇل تولەيدى.

سونداي-اق، بىر قىزىعى سول ەلدەن ۋاقىتشا شەتەلگە كەتكەن ازاماتتار دا ساقتاندىرۋ قورىنا اقشا اۋدارىپ تۇرۋى ءتيىس. ال شەتەلگە ءبىرجولا كوشكىسى كەلگەن، بىراق ساقتاندىرۋ قىزمەتىن پايدالانباعان ازاماتتارعا اقشالارى قايتارىلمايدى.

مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ دەگەن اتاۋعا يە بولعانىمەن، قازاقستاننىڭ بارلىق ازاماتتارىنا تاپقان تابىسىنا قاراماستان بىردەي مەديتسينالىق جانە ءدارى-دارمەك بويىنشا كومەك كورسەتىلەدى. ياعني ساقتاندىرۋ قورىنىڭ قارجىسىن كەز كەلگەن اۋرۋدىڭ شىعىنىن جابۋعا پايدالانا المايمىز. تەك تومەندە كورسەتىلگەن قىزمەت تۇرلەرىن پايدالانۋعا مۇمكىندىك بار:

سونىمەن ەنگىزىلگەنىنە ەكى-ءۇش كۇن وتكەن بۇل جۇيەنىڭ قانداي ارتىقشىلىعى مەن كەمشىلىگى بار ەكەنىن الدىن الا سانامالاپ ايتقانىمىزبەن، الداعى ۋاقىتتا قالاي جۇزەگە اساتىنىن ناقتى ايتا المايمىز. ۋاقىت كورسەتەدى. تەك ءاربىر مۇقتاج ادامنىڭ وتباسىلىق بيۋدجەتىنە زالال كەلتىرمەي، مەملەكەتتى شىعىنعا باتىرماي جۇمىس ابىرويمەن اتقارىلسا بولعانى.

ونىڭ ۇستىنە بۇعان دەيىن زەينەتاقى قورىنىڭ قارجىسىن تالان-تاراجىعا سالعاننان كەيىن حالىق اراسىندا "بۇل مەدساقتاندىرۋ قورىنىڭ قارجىسى دا ۇستاعاننىڭ قولىندا، تىستەگەننىڭ اۋزىندا كەتە مە؟" دەگەن كۇدىك جوق ەمەس. مينيستر بولسا، قاراجات ۇلتتىق بانك شوتىندا ساقتالادى دەپ سەندىردى. الايدا وسىعان دەيىن تالاي داۋ تۋىنداتقان زەينەتاقى قاراجاتىنا دا باس بانك يەلىك ەتكەنىن ەستەن شىعارماعان ءجون.

“The Qazaq Times”