بۇگىن قر قارجى ءمينيسترى باقىت سۇلتانوۆ ەۋروپالىق قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكىنىڭ كيپردە وتكەن وتىرىسىندا، قازاقستانداعى ەڭ ءىرى 3 ۇلتتىق كومپانيانىڭ جەكەشەلەندىرۋگە قاشان قاتىساتىنىن ايتتى.
Reuters اگەنتتىگىنىڭ مالىمەتىنشە، 2019 جىلى «ەير استانا»، «قازمۇنايگاز» جانە«قازاتومپروم» كومپانيالارىنىڭ اكتسيالارى ساتىلىمعا شىعادى. كومپانياداعى ۇلەستەر IPO ارقىلى ساۋداعا شىعارىلادى.
ال، 2020 جىلعا قاراي ءىرو-عا 7 ءىرى كومپانيانىڭ اكتسيالارىن شىعارۋ جوسپارلانعان. ولار: «قازاقستان تەمiر جولى»، «قازمۇنايگاز»، «قازاتومپروم»، «سامۇرىق-ەنەرگو»، «تاۋ-كەن سامۇرىق»، «قازپوشتا» جانە «ەير استانا».
ال، مۇنداي ۇلتتىق كومپانيالاردى جەكەشەلەندىرۋدىڭ پايداسى مەن زيانى قانداي؟
پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ 2017 جىلعى جولداۋىندا ۇكىمەتكە كاسىپورىنداردى جەكەشەلەندىرۋدى تەزدەتىپ، ونى 2018 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن اياقتاۋدى تاپسىرعان . ال، اقپان ايىندا مەملەكەت باسشىسى «سامۇرىق-قازىنا» قورىنىڭ باسشىسى ومىرزاق شوكەەۆتەن جەكەشەلەندىرۋدىڭ ءۇشىنشى كەزەڭىندە، شەتەلدىكتەردىڭ قىزىعۋىشىلىعى نەگە از ەكەنىن سۇراپ، جەكەشەلەندىرۋ جۇمىسىنا كوڭىلى تولمايتىنىن ايتقان.
جالپى، 2016 جىلدىڭ تامىز ايىنداعى اقپارات بويىنشا، جەكەشەلەندىرۋدەن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتكە 6 ملرد 994 ملن تەڭگە، وبلىستىق بيۋدجەتتەرگە – 4 ملرد 685 ملن تەڭگەدەن استام، حولدينگتەرگە— 67 ملرد 416 ملن تەڭگە، اكك — 6 ملرد 201 ملن تەڭگە تۇسكەن.
بۇدان مەمللەكەتتىك قازىنانىڭ ءبىراز تولىققانىن بايقاۋعا بولادى. ءارى كەيبىر ازاماتتار مەملەكەت مەنشىگىندەگى مۇلىكتىڭ قۇندى قاعازدارىنا يە بولا الدى. باسەكەلەستىك پايدا بولدى. ەكونوميكاداعى ارتىقشىلىقتارى كوپ، ارينە.
ەكونوميستەردىڭ ايتۋىنشا، مەملەكەتتىك مەنشىكتىڭ جەكە سەكتورعا ءوتۋى ونەركاسىپتىڭ باسەگەكە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرىپ، سىرتتان ينۆەستيتسيا تارتۋعا ىقپال ەتەدى. بۇل بيۋدجەتكە تۇسەتىن سالماقتى ازايتىپ، كاپيتال كوزىن ءارتاراپتاندىرىپ، قور نارىعىن دامىتۋعا كومەكتەسەدى.
كەمشىلىگى سول، جەكەشەلەندىرىلگەن نىسانداردىڭ كىمنىڭ قولىنا وتكەنىن بىلمەيمىز. سەبەبى، جەكەشەلەنگەن نەمەسە الدا جەكەشەلەندىرىلەتىن نىساندار تۋرالى اقپارات اشىق ەمەس. ستراتەگيالىق ماڭىزى بار ءىرى كاسىپورىندار باسەكەكەلەستىك قابىلەتى تومەن فيرمالارعا ساتىلىپ كەتۋ قاۋپى جوعارى.
ال، كەيبىر ساراپشىلار مەملەكەتتىڭ مەنشىگىن تەك قازاقستاندىق وليگارحتار ساتىپ الۋى مۇمكىن دەگەندى ايتادى.
«ەلىمىزدە ءىرى كاسىپورىنداردى ساتىپ الا الاتىن ادامدار از. وعان وزىمىز بىلەتىندەي تەك Forbes تىزىمىندەگىلەردىڭ عانا مۇمكىندىگى بار»، – دەپ پىكىر بىلدىرگەن مەدياماگنات ارمانجان بايتاسوۆ radiotochka.kz سايتىنا.
ەكونوميست ماعبات سپانوۆ بولسا، جەكەمەنشىككە شىعارىلعالى جاتقان كومپانيالارعا كوبىنە "سامۇرىق-قازىنا" قورىندا جۇمىس ىستەيتىندەر نەمەسە سولارمەن بىرىككەن بيزنەسمەندەر يەلىك ەتۋى مۇمكىن دەيدى.
سونىمەن ايتپاعىمىز نە؟ مەملەكەت كۆازيمەملەكەتتىك كومپانيالاردىڭ ءبارىن بىردەي جەكەشەلەندىرۋگە شىعارعان كۇندە، ونى ءوز باقىلاۋىندا ۇستاۋى ءتيىس. سەبەبى، ستراتەگيالىق ماڭىزى بار يندۋستريالى نىسانداردى ساتۋدان مەملەكەتتىڭ قاۋىپسىزدىگىنە زالال كەلۋى مۇمكىن. تەك كىمگە، قايدا ساتىلسا دا حالىقتىڭ سەنىمىن اقتاسا بولعانى....
استانادا قالعان جاڭاوزەندىك جۇمىسسىزدار "قازمۇنايگاز" كەلىسسوزدى توقتاتىپ تاستادى دەيدى
فبر پەنتاگوننىڭ قۇپيا قۇجاتتارىنىڭ جاريالانۋىنا قاتىسى بار كۇدىكتىنى قامادى
بىشكەكتە كاسىپكەرلەر جاڭا سالىق ەرەجەلەرىنە قارسى اكتسيا وتكىزدى
موڭعوليا استاناسىندا جاپپاي نارازىلىق شەرۋلەرى ءوتتى
ەكىباستۇزدا جىلۋ جەلىسىندەگى اقاۋعا "ستانتسيا قىزمەتكەرىنىڭ قاتەلىگى" سەبەپ بولعانى ايتىلدى