Foto: rasyonelhaber.com

2017 jılı barlığı 51 elde 124 million adam azıq-tülik jetispeuşiliginiñ zardabın tartqan. Mwnday mälimet Azıq-tülik dağdarısı jönindegi Ğalamdıq bayandamanıñ soñğı nwsqasında jariyalandı. Saraptap körer bolsaq, aşarşılıqqa wşırağandar 2016 jılmen salıstırğanda 11 millionğa köp eken.

Atalğan bayandama Europalıq odaq, BWW-nıñ Azıq-tülik jäne auıl şaruaşılıq wyımı jäne BWW-ğa müşe elderge arnalğan Bükilälemdik azıq-tülik bağdarlaması tarapınan jasaldı. Bayandamada qazirgi tañdağı aşarşılıqtıñ qanşalıqtı auır deñgeyde ekendigi, qanşama mıñ adam ömiriniñ qıl üsinde twrğandığı aşıq aytıldı. Aşarşılıq zardabın tartuşılar sanınıñ bwlayşa üdemeli türde ösuine M'yanmadağı, Nigeriyanıñ soltüstik-şığısındağı, Kongo Demokratiyalıq Respublikasındağı, Oñtüstik Sudandağı jäne Yemendegi qauipsizdik şaralarınıñ joqtığı men qaqtığıstardıñ uşığuı sebep bolğan. Wzaqqa sozılğan qwrğaqşılıq jağday da Afrikanıñ oñtüstik jäne şığıs bölikterindegi onsız da azıq-tülik jetispeytin elderdegi jağdaydı odan beter qiındatıp jibergen.

Aşarşılıqtıñ eñ bastı sebebi — sayasi qaqtığıstar

Bayandamağa süyenip aytsaq, negizgi 18 eldegi aşarşılıq (onıñ 15-i Afrika men Tayau Şığıs elderi) qoldan jasaluda, yağni jağday tolassız türde jalğasqan qaqtığıstardıñ saldarınan bolıp otır. Bwl - düniejüzi boyınşa azıq-tülik jetispeuşiliginiñ negizgi sebebi, yağni osı tektes jağdaylardıñ 60 payızın qwrap, 74 million adamdı qamtidı.

Tabiği apat bolıp sanalatın qwrğaqşılıq 23 elde tirkelse, statistika boyınşa 39 million adam işerge as taba almauda.  Bwl elderdiñ üşten ekisi Afrikada ornalasqan.

Alda auır jol kütip twr

2018 jılı da azıq-tülik dağdarısınıñ negizgi sebebi qaqtığıstar bolıp qalmaq. Sonday halıqaralıq qaqtığıstar jaylağan elderdiñ tizimine Auğanstan, Ortalıq Afrika Respublikası, Kongo Demokratiyalıq Respublikası, Nigeriyanıñ soltüstik-şığısı, Çad özeniniñ töñiregi, Oñtüstik Sudan, Süriya, Yemen, Liviya jäne Sahel (Mali jäne Niger) elderi kiredi.

Äsirese, Yemen aşarşılıq zardabın bärinen de qattı tartuı mümkin. Sebebi, qazirgi tañda Yemende ekonomikalıq dağdarıspen qosa, qauipti auru örşip twrğan körinedi.

Qwrğaqşılıq dendegen elder qatarına Somalidiñ jayılımdıq aymaqtarı,  Efiopiyanıñ oñtüstik-şığısı, Keniyanıñ şığıs böligi, sonımen qatar, Senegal, Çad, Niger, Mali, Mavritaniya Burkino Faso elderimen qosa, Batıs Afrika men Sahel memleketteri de jatadı.

Barmaq tistep qalmayıq...

Azıq-tülik dağdarısı turalı Ğalamdıq bayandama birqatar derekközderden aymaqtıq jäne wlttıq mälimetterdi biriktirip, saraptama jasap, sol arqılı gumanitarlıq kömekpen jağdaydı birjola joymasa da, aldın aluğa bolatının habarladı.

Bükilälemdik azıq-tülik bağdarlaması men Europalıq odaq tarapınan 2016 jılğı Bükilälemdik sammitte qwrılğan Azıq-tülik dağdarısına qarsı Ğalamdıq küres jelisi älemdik gumanitarlıq kömek körsetu boyınşa wyıtqı boladı dep kütilude.

"Qaqtığıstar men klimattıq özgeristerdiñ saldarı ornı tolmas qayğılı ökinişter men barmaq tister jayttarğa sebep boluı mümkin: büginde milliondağan adamnıñ işerge ası joq. Äskeri äreketterge dereu nükte qoyıp, düniejüzilik deñgeyde birlesip äreket etuimiz kerek. Nazarlarıñızğa wsınıp otırğan Ğalamdıq bayandama basımızdağı dağdarıstıñ auqımın körsetip qana qoymaydı, sonımen qatar eger biz sayasi küşimiz ben jaña tehnologiyalarımızdı biriktirsek, qazirgiden äldeqayda twraqtı da tınış, äri beybit planeta ornata alatınımızdı bildiredi. Sol üşin uaqıt joğaltpaudı ötinemin" , - dedi Bükilälemdik azıq-tülik bağdarlamasınıñ atqaruşı direktorı Devid Bisli.

 

“The Qazaq Times”