Amerikanıñ 46-şı prezidenti Djo Bayden. Foto: REUTERS

AQŞ prezidenti Djo Baydenniñ resmi türde prezidenttik qızmetin bastağanına 100 kün toldı. Osı aralıqta ol Tramp wsınğan «Eñ aldımen – Amerika!» wranınan bas tartıp, wstanımın «Qayta oralğan Amerika» dep jariyaladı. Sayasi arenada AQŞ qaytadan köş bastaydı degen Bayden jüz kün işinde öz bağıtın anıq körsetti.

Bizdiñşe, Bayden üşin eñ mañızdısı – işki sayasat. Birinşi kezekte koronavirusqa qarsı küres jürgizudi qolğa alğandıqtan, qazir Amerikada azamattardı vakcinaciyalau qarqını joğarı. Sonday-aq AQŞ Kongresimen jürgizilgen kelisim nätijesinde wlttıq ekonomikağa trillion dollar kömek böldi.

Jıl soñına qaray AQŞ-tıñ ekonomikalıq damuına byudjetten qıruar qarjı bölinbek. Elde 100 mln ekpe salu mindeti merziminen bwrın orındalğan. Endigi maqsat – bwl körsetkişti 200 mln-ğa jetkizu. Bwl öz kezeginde Baydenniñ tanımaldılığın 60%-ğa deyin arttırğan.

Endigi kezekte – sırtqı sayasat. AQŞ-tıñ Qıtay men Reseyge qarsı sayasatı bwrınğıdan da qatañdatıldı desek boladı. Älemde bastı nazarda twrğan demokratiya men avtokratiya jüyesiniñ qaysısı tiimdirek degen mäselede Aq üy äkimşiligi öz poziciyasın anıq körsetip keledi. Bayden bwl twsta Resey kommunistik ideologiya şırmauınan şıqqanmen avtokrat el retinde qaldı dep aytqan. Ol Beyjiñ men Mäskeudi adam qwqıqtarı öreskel bwzılatın memleket retinde sınğa alıp, birneşe märte sankciya engizdi. Tipti, ol swhbatında Putindi «qandıqol qılmısker» sanaytının da aşıq ayttı.

Degenmen, Vaşingtonnıñ Mäskeuge qatıstı sankciyalar rejimin qataytu turalı şeşimi men Baydenniñ Putinge Europada ekijaqtı sammit ötkizu turalı wsınısına qaramastan Resey-Amerika qatınastarında äli aytarlıqtay özgerister bolğan joq. AQŞ-tıñ Qıtaymen baylanısında da däl solay.

Auğanstan jağdayında Tramptıñ izimen AQŞ äskerlerin şığaru sayasatın jürgizilip jatır. Al Iranmen baylanısta progress bar. Bayden äkimşiligi men Iran aldağı aylarda yadrolıq kelisimdi qayta iske qospaq. Tramp 2018 jılı yadrolıq kelisimnen turalı şeşim qabıldağan.

Bayden sayasatın saraptağanda, AQŞ wlttıq qauipsizdik strategiyasın da eskeru kerek. Atalğan qwjatta AQŞ-tıñ sırtqı sayasatı Amerikadağı az toptar emes, jalpı köpşilikke qızmet etui tiis dep jazılğan. Näsilşildik pen diskriminaciyanı joyu, klimattıñ özgeruimen küres, adamdardıñ twrmısın jaqsartu siyaqtı mäselelerge erekşe nazar audarıladı. Strategiyada Europa pen Aziya elderimen odaqtıq qarım-qatınastı damıtudıñ mañızdılığı birneşe ret atap ötiledi. Qwjatqa Baydenniñ saylau aldında bergen uädeleriniñ biri – halıqaralıq demokratiyalıq forum ötkizu wsınısı engizilgen. Ol avtoritarlıq tendenciyalar küşeygen şaqta demokratiyanı qorğau mäselelerine arnaluı tiis.

Baydenniñ twsında AQŞ-tıñ sırtqı sayasatı köpjaqtılıq pen diplomatiyağa köbirek jüginip, Vaşingtonnıñ bastı odaqtastarımen baylanıstarı qalpına keltirmek. Bwğan qosa Bayden özge eldermen bwrınğışa odaqtastuğa uäde berip otır. Solardıñ işinde Aziya-Tınıq mwhit aymağındağı memleketter bar. Al Ortalıq Aziya taqırıbında bayden S5+1 sayasatın jalğastıradı.

"The Qazaq Times"